Bài 33. Axit sunfuric - Muối sunfat

Câu 1.Viết các phương trình phản ứng của SO2 trong đó số oxi hóa của S:
a. Không thay đổi
b. Tăng
c. Giảm
Đáp án
* Kiểm tra bài cũ
Câu 2. Thực hiện chuỗi biến hoá sau:
S H2S SO2 Na2SO3 SO2
Đáp án
Hầu hết các ngành công nghiệp, từ luyện kim màu , dược phẩm , phẩm nhuộm , hoá dầu , sản xuất phân bón , thuốc trừ sâu .....đều phải sử dụng axit sunfuric . Nên có thể nói , axit sunfuric là máu của các ngành công nghiệp.
Bài axit sunfuric các em đã được học ở lớp 9 , hôm nay chúng ta hệ thống lại và nghiên cứu sâu hơn bài học này
Bài mới : AXIT SUNFURIC H2SO4
Tiết thứ 52
I. Cấu tạo
Công thức cấu tạo :

H - O O
S
H - O O

II. Tính chất vật lí
- Axit sunfuric là chất lỏng không màu, không mùi , sánh như dầu thực vật, không bay hơi, D = 1,86 g/ml , t0sôi =3370C
- Axit sunfuric đặc hút nước rất mạnh , làm tỏa ra một lượng nhiệt lớn . Do vậy , muốn pha loãng axit , ta phải cho chảy từ từ một dòng nhỏ axit đặc vào nước và khuấy đều mà không làm ngược lại
Câu 3. Hãy nêu tính chất hoá học chung của một axit
Đáp án
III. Tính chất hoá học
Axit sunfuric khá đặc biệt , ở hai trạng thái :
Loãng và đặc
A. Dung dịch H2SO4 loãng có đầy đủ tính chất của một axit mạnh , như :
1. Axit sunfuric làm đ?i màu giấy qu? xanh
M?u gi?y qu? màu xanh, đ?t trên m?t t?m kính đ?ng h?. Nh? vài gi?t axit sunfuric (H2SO4) lên m?u gi?y quì, quì xanh chuy?n sang màu h?ng. (Xem phim)
2. Tác dụng với bazơ , oxit bazơ và nhiều muối

H2SO4 + 2NaOH = Na2SO4 + 2H2O


H2SO4 + CuO = CuSO4 + H2O


H2SO4 + CaCO3 = CaSO4+ CO2 + H2O

(Xem phim)
3. Tác dụng với những kim loại đứng trước hidro trong dãy hoạt động hoá học của kim loại

KL + H2SO4 Muối sunfat + H2
(nếu kim loại có nhiều số oxi hoá thì chỉ đạt đến số oxi hoá thấp)
Ví dụ


(Xem phim)
. Kết luận : Tính chất của dd H2SO4 loãng thể hiện bằng tính chất của ion H+
Câu 4. Hoàn thành các phương trình phản ứng sau :

a. Mg + H2SO4
b. Fe(OH)3 + H2SO4
c. K2CO3 + H2SO4
d. Ba(NO3)2 + H2SO4

Trong số các phản ứng hoá học trên phản ứng nào là phản ứng trao đổi , phản ứng nào là phản ứng oxi hoá - khử .
Ở phản ứng oxi hoá - khử hãy xác định chất khử , chất oxi hoá.
Đáp án
B. Dung dịch H2SO4 đặc: Dung dịch axit sunfuric đặc ngoài tính axit còn là chất oxi hoá mạnh
1.Tác dụng kim loại:
Nếu axit sunfuric loãng chỉ oxi hoá kim loại đứng trước hidro tạo muối hoá trị thấp (kim loại có nhiều số oxi hoá) và giải phóng H2 thì axit sunfuric đặc , nóng oxi hoá hầu hết các kim loại ( trừ Au và Pt) tạo muối hoá trị cao và thường giải phóng SO2 ( có thể là H2S , S nếu kim loại có tính khử mạnh)


Kim loại + H2SO4 đặc ,nóng + + H2O




Ví dụ :
Cu + 2H2SO4 đ,nóng = Cu(SO4) + SO2 + 2H2O
2Fe + 6H2SO4 đ,nóng = Fe2(SO4)3 + 3SO2 + 6H2O

Chú ý :
Al , Fe , Cr bị thụ động trong dd H2SO4 đặc , nguội

(Xem phim)
Câu 5. Cân bằng các phương trình phản ứng sau:
Zn + H2SO4 đ,nóng ZnSO4 + S + H2O
Mg + H2SO4 đ,nóng MgSO4 + H2S + H2O
Ag + H2SO4 đ,nóng Ag2SO4 + SO2 + H2O
Đáp án
2. Dung dịch H2SO4 đặc , nóng cũng oxi hoá nhiều phi kim
Ví dụ :
C +2H2SO4 đ,nóng = CO2 +2SO2 + 2H2O
S +2H2SO4 đ,nóng = 3SO2 + 2H2O
Câu 6. Cân bằng phương trình phản ứng sau :
P + H2SO4 đ,nóng H3PO4 + SO2 + H2O

Đáp án
3.Axit sunfuric đặc hút nước của một số hợp chất hữu cơ
C12H22O11 + H2SO4 đặc= 12C + H2SO4.11H2 O
(Xem phim)
Kết luận : Axit sunfuric đặc thể hiện tính chất của toàn phân tử H2SO4.
Kết luận chung về tính chất của axit sunfuric : Tính chất của axit H2SO4 loãng thể hiện bởi ion H+ còn axit H2SO4 đặc thể hiện tính chất của toàn phân tử H2SO4.
Câu 7. Hãy chọn sơ đồ phản ứng hoá học sai sau :
a. Cu + H2SO4 CuSO4 + H2
b. Cu + H2SO4 đ,nóng CuSO4 + SO2 + H2O
c. CuO + H2SO4 CuSO4 + H2O
d. Cu(OH)2 + H2SO4 CuSO4 + H2O
* Củng cố bài
Câu 8. Để điều chế muối sắt(III) sunfat trong phòng thí nghiệm , một học sinh cho :
a. Sắt(III) oxit tác dụng với dung dịch axit sunfuric
b. Sắt(III) hiđroxit tác dụng với dung dịch axit sunfuric
c. Sắt tác dụng với axit sunfuric loãng
d. Sắt tác dụng với axit sunfuric đặc , nóng
Hãy cho biết phương án nào sai
Câu 9. Thực hiện chuỗi phản ứng sau:
H2SO4 SO2 S FeS H2S
Đáp án
Câu 10. Hoàn thành sơ đồ phản ứng hoá học sau :
a. Fe + H2SO4
b. KOH + H2SO4
c. Al2O3 + H2SO4
d. Na2CO3 + H2SO4
e. Fe + H2SO4 đ,nóng
Đáp án
* Viết phương trình phản ứng khi cho (n?u có)
- Dd H2SO4 loãng lần lượt tác dụng với Fe , Mg , Cu , MgO , Cu(OH)2, Al2O3 , BaCl2 , Na2CO3
- Dd H2SO4đ,nóng lần lượt tác dụng với Fe , Cu , C , S