Bài 32. Hiện tượng quang-phát quang

GIáO VIÊN: PhạM Quốc huy
Tổ: lý - hoá
Kiểm tra bài cũ
Hiện tượng quang điện trong là gì ? Nêu điều kiện để có hiện tượng xẩy ra?
?
Ban ngày
Ban đêm
Chị lao công
hiện tượng quang-phát quang
I. Hiện tượng quang - phát quang
1. Khái niệm về sự phát quang
a. Hiện tượng quang - phát quang:
*Khái niệm:
- Chất có khả năng phát quang: chất phát quang.
*Ví dụ:
- Núm công tắc điện.
- Các vật bằng đá ép.
- Sơn quét trên các biển báo giao thông....
Hiện tượng quang - phát quang là hiện tượng một số chất có khả năng hấp thụ ánh sáng có bước sóng này để phát ra ánh sáng có bước sóng khác.
Tìm hiểu và nêu khái niệm hiện tượng quang - phát quang?
Ví dụ 1:
+ Chùm ánh sáng trắng là ánh sáng kích thích.
+ Chùm ánh sáng màu lục là ánh sáng phát quang.
+ Con đại bàng bằng đá ép là chất phát quang.
Chiếu chùm ánh sáng trắng vào con đại bàng bằng đá ép, thì thấy con đại bàng phát ra ánh sáng màu lục.
Các em hãy chỉ rõ đâu là ánh sáng kích thích, ánh sáng phát quang, chất phát quang trong hiện tượng trên ?
Ví dụ 2:
Chùm bức xạ tử ngoại chiếu vào lớp bột phát quang ở thành trong của đèn ống, thì thấy lớp bột phát quang ánh sáng trắng.
+ Chùm bức xạ tử ngoại là ánh sáng kích thích.
+ Chùm ánh sáng trắng là ánh sáng phát quang.
+ Lớp bột phát quang là chất phát quang.
Các em hãy chỉ rõ đâu là ánh sáng kích thích, ánh sáng phát quang, chất phát quang trong hiện tượng trên ?
a. Hiện tượng quang - phát quang:
1. Khái niệm về sự phát quang
I. Hiện tượng quang - phát quang
b. Một số trường hợp phát quang khác:
+ Hoá-phát quang : đom đóm, nấm,.
+ Phát quang Catôt : màn hình vô tuyến...
+ Điện-phát quang : đèn LED,bóng neong...
Nấm
Đom đóm
Hải quỳ
San hô
Các em hãy tìm một số hiện tượng phát quang khác ngoài hiện tượng quang - phát quang ?
I. Hiện tượng quang - phát quang
1. Khái niệm về sự phát quang
a. Hiện tượng quang - phát quang:
c. Đặc điểm của sự phát quang:
b. Một số trường hợp phát quang khác:
- Mỗi chất phát quang có một quang phổ đặc trưng riêng.
Tìm hiểu và nêu đặc điểm của sự phát quang ?
Lưu ý: Khoảng thời gian từ lúc tắt ánh sáng kích thích đến lúc ngừng phát quang: Thời gian phát quang.
Hãy nhận xét về thời gian phát quang của lớp bột phát quang trong đèn ống và của con đại bàng bằng đá ép, sau khi đã tắt ánh sáng kích thích?
Khi tắt ánh sáng kích thích thì ánh sáng phát quang bị tắt rất nhanh.

Khi tắt ánh sáng kích thích thì ánh sáng phát quang còn kéo dài một khoảng thời gian nào đó.
I. Hiện tượng quang - phát quang
1. Khái niệm về sự phát quang
2. Huỳnh quang và lân quang
Huỳnh quang
Lân quang
Chất phát quang
Một số chất lỏng và chất khí
Một số chất rắn
Khái niệm
Tìm hiểu và nêu khái niệm về huỳnh quang, lân quang ?
Trên đầu cọc chỉ giới, biển báo giao thông có sơn xanh, đỏ, vàng, lục...Đó là các chất lân quang có thời gian kéo dài vài phần mười giây.
Một số hình ảnh về lân quang và huỳnh quang
Huỳnh quang đỏ của con cá cao ba vây.
II. Đặc điểm của ánh sáng huỳnh quang
I. Hiện tượng quang - phát quang
- Giải thích:
Trạng thái bình thường
Trạng thái kích thích
Ta có: hfhq< hfkt
Nguyên tử (Phân tử)
(Bình thường)
hfkt
Kích thích
Va chạm
Năng lượng giảm
hfhq
Bình thường
- Đặc điểm:
Hãy giải thích đặc điểm của ánh sáng huỳnh quang theo thuyết lượng tử ánh sáng ?
Kiến thức cần nhớ
1.Hiện tượng quang- phát quang
2. Huỳnh quang
3. Lân quang
D.là hiện tượng một số chất hấp thụ ánh sáng có bước sóng này để phát ra ánh sáng có bước sóng khác .
C.là hiện tượng phát quang có thời gian kéo dài rất ngắn sau khi tắt ánh sáng kích thích.Nó thường xảy ra ở một số chất lỏng và chất khí.
A.là hiện tượng phát quang có thời gian kéo dài khá lớn sau khi tắt ánh sáng kích thích.Nó thường xảy ra ở một số chất rắn.
B.có bước sóng dài hơn bước sóng của ánh sáng kích thích.
Câu 1:
Hãy ghép phần bên trái với phần bên phải để được một câu đúng?
củng cố - vận dụng
Củng cố - vận dụng
Câu 2: Nếu ánh sáng kích thích là ánh sáng màu lam thì ánh sáng huỳnh quang không thể là ánh sáng
D. ánh sáng chàm.
B. ánh sáng lục.
C. ánh sáng lam.
Sai rồi bạn ạ..
Đúng rồi!
củng cố - Vận dụng
Câu 3: Trong hiện tượng quang - phát quang, có sự hấp thụ ánh sáng để:

A. tạo ra dòng điện trong chân không.

B. làm cho vật phát sáng.

C. làm nóng vật.

D. làm thay đổi điện trở của vật.
củng cố - Vận dụng
Câu 5:
Hãy chọn câu đúng.
Trong hiện tượng quang - phát quang, sự hấp thụ hoàn toàn một phôtôn sẽ đưa đến:
A. sự giải phóng một êlectron tự do.
B. sự giải phóng một êlectron liên kết.
C. sự giải phóng một cặp êlectron vào lỗ trống.
D. sự phát ra một phôtôn khác.
củng cố - Vận dụng
Hãy chọn câu đúng khi xét sự phát quang của một chất lỏng và một chất rắn.
Câu 6:
A.Cả hai trường hợp phát quang đều là huỳnh quang.
B.Cả hai trường hợp phát quang đều là lân quang.
C.Sự phát quang của chất lỏng là huỳnh quang, của chất rắn là lân quang.
D.Sự phát quang của chất lỏng là lân quang, của chất rắn là huỳnh quang.
củng cố - Vận dụng
củng cố - vận dụng
Câu 7: Trên áo của công nhân làm đường hay dọn vệ sinh trên đường thường có những đường kẻ to bản, nằm ngang, màu vàng hoặc lục.
Những đường kẻ đó dùng để làm gì?
Những đường kẻ đó bằng chất liệu phát quang hay phản quang?
Đề xuất một thí nghiệm đơn giản để nhận biết những chất liệu đó là phát quang hay phản quang?
Trả lời:
a. Các đường kẻ này để báo hiệu cho người và phương tiện trên đường.
b. Các đường kẻ này làm bằng chất liệu phát quang.
c. Để nhận biết các đường kẻ này làm bằng chất liệu phát quang hay phản quang: dùng đèn pin thử tiền chiếu lên một chỗ trên đường kẻ đó xem nó sáng lên màu gì? Nếu nó sáng lên màu vàng hay màu lục thì đó là chất phát quang.
Bài tập về nhà
+ Tiết sau chữa bài tập về các bài đã học.
Bài học đến đây kết thúc!

Kính chúc quý thầy cô giáo sức khoẻ.
Chúc các em học sinh học tập tốt!




Giáo viên: Phạm Quốc Huy