Bài 32. Hiện tượng quang-phát quang

Bài 32
HIỆN TƯỢNG QUANG – PHÁT QUANG

Nhiều công tắc điện khi đèn trong phòng tắt đi, ta thấy nút bấm của công tắc điện phát ra ánh sáng màu xanh. sự phát sáng này kéo dài hàng giờ, rất thuận tiện cho việc tìm chỗ bật điện trong đêm. Đó là hiện tượng gì?
Bài 32
HIỆN TƯỢNG QUANG – PHÁT QUANG
Hiện tượng Quang – Phát quang:
1. Khái niệm về sự phát quang:
Hãy quan sát hình ảnh mô phỏng về sự phát quang kết hợp đọc mục I(1) SGK trang 163, kết hợp với hiểu biết của mình, thảo luận nhóm trả lời các câu hỏi sau:
1.Hiện tượng Quang – Phát quang là gì?
2. Chất nào gọi là chất phát quang? Cho ví dụ?
3. Đặc điểm của sự phát quang là gì?
Chùm tia tử ngoại
Chất lỏng fluxêin
Ánh sáng tím
Vật rắn phát quang
BÀI 32: HIỆN TƯỢNG QUANG - PHÁT QUANG
Ví dụ1:
Chiếu chùm ánh sáng trắng vào con đại bàng bằng đá ép, thì thấy con đại bàng phát ra ánh sáng màu lục.
Chùm ánh sáng trắng là ánh sáng kích thích.
Chùm ánh sáng màu lục là ánh sáng phát quang.
Con đại bàng bằng đá ép là chất phát quang.
BÀI 32: HIỆN TƯỢNG QUANG - PHÁT QUANG
Ví dụ 2:
Chùm bức xạ tử ngoại chiếu vào bột phát quang ở thành trong của bóng đèn, thì thấy lớp bột phát quang ánh sáng trắng.
Chùm bức xạ tử ngoại là ánh sáng kích thích.
Chùm ánh sáng trắng là ánh sáng phát quang.
Lớp bột phát quang là chất phát quang.
1.Hiện tượng Quang – Phát quang là gì?
2. Chất nào gọi là chất phát quang? Cho ví dụ?
3. Đặc điểm của sự phát quang là gì?
I> Hiện tượng quang - phát quang:
1) Khái niệm về sự phát quang:
a. Khái niệm:
Hiện tượng quang - phát quang là hiện tượng một số chất có khả năng hấp thụ ánh sáng có bước sóng này để phát ra ánh sáng có bước sóng khác.
Chất có khả năng phát quang là chất phát quang.
* Ví dụ:
Núm công tắc điện.
Các vật bằng đá ép.
Sơn quét trên các biển báo giao thông.
b. Dặc điểm của sự phát quang:
�nh sáng phát quang còn kéo dài một thời gian sau khi tắt ánh sáng kích thích. Thời gian này dài ngắn khác nhau phụ thuộc vào chất phát quang.
c.Chỳ ý
Một số trường hợp phát quang khác:
+ Hoá-phát quang : đom đóm, nấm,.
+ Phát quang Catôt : màn hỡnh vô tuyến...
+ ẹiện-phát quang : đèn LED,bóng neong...
Nấm
Đom Đóm
Hải quỳ
San hô
Một số trường hợp phát quang khác:
Đèn hình vô tuyến
Đèn LED
Đèn Neong
2. Huỳnh quang và lân quang
Hãy quan sát hình ảnh mô phỏng về huỳnh quang, lân quang, đọc mụcI(2) SGK trang 163 cùng sự hiểu biết của mình thảo luận nhóm trả lời các câu hỏi sau???

1. Chất nào được gọi là chất lân quang?
Chất nào được gọi là chất Huỳnh quang?
2. Sự Phát quang của các chất như thế nào gọi là lânquang?
3. Sự Phát quang của các chất như thế nào gọi là huỳnh quang?
Chùm tia ánh sáng kích thích
Chất lỏng fluxêin
Huỳnh quang
Ánh sáng tím
Vật rắn phát quang
Lân quang

1. Chất nào được gọi là chất lân quang?
Chất nào được gọi là chất Huỳnh quang?
2. Sự Phát quang của các chất như thế nào gọi là lânquang?
3. Sự Phát quang của các chất như thế nào gọi là huỳnh quang?
2. Huỳnh quang và lân quang:
Huỳnh quang
Lân quang
Chất phát quang
một số chất lỏng và chất khí
một số chất rắn
ánh sáng phát quang bị tắt rất nhanh sau khi tắt ánh sáng kích thích
ánh sáng phát quang có thể kéo dài một khoảng thời gian sau khi tắt ánh sáng kích thích
ĐỈc �iĨm
BÀI 32: HIỆN TƯỢNG QUANG - PHÁT QUANG
?
C1: Tại sao sơn quét trên các biển báo giao thông hoặc trên đầu các cọc chỉ giới có thể là sơn phát quang mà không là sơn phản quang (phản xạ ánh sáng)?
Trên đầu các cọc chỉ giới và biển báo giao thông là sơn phát quang, điều đó có lợi ở chỗ: nếu là ánh sáng phát quang thì từ nhiều phía có thể thấy biển báo, cọc chỉ giới. Còn nếu là ánh sáng phản xạ thì chỉ có thể nhìn thấy các vật đó theo phương phản xạ.
II. Dặc điểm của ánh sáng huỳnh quang
Đọc SGK mục II thảo luận trả lời các câu hỏi sau:

1. Cho biết đặc điểm của ánh sáng huỳnh quang?
2. Dựa vào thuyết lượng tử ánh sáng để giải thích vì sao ánh sáng huỳng quang lại có đặc điểm đó??
a. Dặc điểm:
Ánh sáng huỳnh quang có bước sóng dài hơn bước sóng của ánh sáng kích thích
II> Dặc điểm của ánh sáng huỳnh quang
Trạng thái bỡnh thường
Trạng thái kích thích
hfhq
hfkt
hfhqNguyên tử (Phân tử)
(Bỡnh thường)
hfkt
Kích thích
Va chạm
Nang lượng giảm
hfhq
Bỡnh thường
b. Giải thích:
Trạng thái kích thích
a. Dặc điểm:
Ánh sáng huỳnh quang có bước sóng dài hơn bước sóng của ánh sáng kích thích:
Hãy trả lời câu hỏi đặt ra ở đầu bài???
Nhiều công tắc điện khi đèn trong phòng tắt đi, ta thấy nút bấm của công tắc điện phát ra ánh sáng màu xanh. sự phát sáng này kéo dài hàng giờ, rất thuận tiện cho việc tìm chỗ bật điện trong đêm. Đó là hiện tượng gì?
Bài tập
Câu 1: Một trong những đặc điểm của hiện Quang – phát quang là:
A. Một chất phát quang được kích thích bằng ánh sáng có bước sóng nào thì phát ra ánh sáng có bước sóng đó
B. Bước sóng của ánh sáng phát quang lớn hơn bước sóng của ánh sáng kích thích.
C. Tần số của ánh sáng phát quang lớn hơn tần số của ánh sáng kích thích.
D. Chỉ có tia tử ngoại mới kích thích cho các chất phát quang
Câu 2:Chọn phát biểu không đúng về sự phát quang:
A.Hiện tượng phát quang chỉ xẩy ra khi ánh sáng thích hơp chiếu vào .
B. Sự phát quang của các chất lỏng, khí là lân quang.
C. Tần số của ánh sáng phát quang bao giờ cũng nhỏ hơn tần số của ánh sáng kích thích.
D. Thời gian phát quang của các chất khác nhau có giá trị khác nhau.
Câu 3: Sự phát sáng của vật nào dưới đây là sự phát quang:
A. Tia lửa điện
B. Hồ quang
C. Bóng đèn ống ( bóng đèn tuýp)
C. Bóng đèn pin
Câu 4: Một vật phát quang khi chiếu ánh sáng đơn sắc màu lục thì ánh sáng phát quang có thể là ánh sáng nào sau:
A. Màu lục
B. Màu lam
C. Màu da cam
D. Màu tím
BÀI 32: HIỆN TƯỢNG QUANG - PHÁT QUANG
TÓM TẮT BÀI HỌC
Hiện tượng quang - phát quang là hiện tượng một số chất có khả năng hấp thụ ánh sáng có bước sóng này để phát ra ánh sáng có bước sóng khác .

Huỳnh quang là sự phát quang của một số chất lỏng và khí, ánh sáng phát quang bị tắt rất nhanh sau khi tắt ánh sáng kích thích
Lân quang là sự phát quang của một số chất rắn, ánh sáng phát quang có thể kéo dài một khoảng thời gian sau khi tắt ánh sáng kích thích.
Ánh sáng huỳnh quang có bước sóng dài hơn bước sóng ánh sáng kích thích.