Bài 32. Bệnh truyền nhiễm và miễn dịch

Kính chào các thầy cô và các em học sinh !
DỊCH SỞI
Đại dịch H5N1
Virut H5N1
Bệnh lở mồm long móng ở lợn
(?) Tại sao phải khoanh vùng và cách li những ổ dịch bệnh ( như bệnh H5N1, bệnh long móng lở mồm)?
Bài 32 :
BỆNH TRUYỀN NHIỄM
VÀ MIỄN DỊCH
Quan sát các hình sau và cho biết đặc điểm chung về khả năng lây truyền cuả các bệnh này?
Bệnh truyền nhiễm là bệnh lây lan từ cá thể này sang cá thể khác.
VD : Bệnh thuỷ đậu, Cúm, HIV/AIDS,….
Thế nào là bệnh truyền nhiễm?
Tác nhân nào gây bệnh truyền nhiễm?
Tác nhân gây bệnh truyền nhiễm rất đa dạng: Vi khuẩn, vi nấm, động vật nguyên sinh, vi rút…
Một số tác nhân gây bệnh truyền nhiễm
Virut viêm gan C
Virut viêm não Nhật Bản
Một số tác nhân gây bệnh truyền nhiễm
Vi nấm dermatophytes gây
bệnh viêm da.
Trùng
Sốt
rét
Trùng
Kiết
lị
Trùng roi gây bệnh da liễu
Một số tác nhân gây bệnh truyền nhiễm
Muốn gây bệnh phải có đủ 3 điều kiện :
Muốn gây bệnh phải có đủ những điều kiện nào?
- Độc lực ( tức khả năng gây bệnh)
- Số lượng nhiễm đủ lớn
- Con đường xâm nhập thích hợp
Truyền qua sol khí
Phương thức lây truyền
Vi sinh vật lây truyền qua đường tiêu hóa
Phương thức lây truyền
Truyền qua động vật cắn hoặc côn trùng đốt
Phương thức lây truyền
Virut đậu mùa
Bệnh đậu mùa lây truyền qua tiếp xúc trực tiếp
Phương thức lây truyền
Truyền từ mẹ sang
thai nhi
Phương thức lây truyền
(?) Nêu các con đường lan truyền bệnh truyền nhiễm?
- Truyền ngang:
+ Qua sol khí
+ Qua đường tiêu hóa
+ Qua tiếp xúc trực tiếp
+ Qua động vật cắn hoặc côn trùng đốt.
- Truyền dọc: từ mẹ sang thai nhi.
* Dựa vào các con đường lây nhiễm, muốn phòng tránh bệnh do virut thì phải thực hiện những biện pháp gì?
- Muốn phòng bệnh do virut cần tiêm phòng vacxin, kiểm soát vật trung gian truyền bệnh (muỗi, ve, bét,...), giữ gìn vệ sinh cá nhân và môi trường sống.
Các bệnh truyền nhiễm thường gặp do virut
Hãy nghiên cứu thông tin SGK và hoàn thành bảng sau?
Vi sinh vật từ sol khí đi qua niêm mạc vào mạch máu rồi tới các nơi khác nhau cuả đường hô hấp.
Bệnh viêm phổi, viêm phế quản, viêm họng, SARS, cúm ….
Virut vào cơ thể qua đường hô hấp, sau đó vào máu rồi mới đi đến da.
Bệnh đậu mùa, mụn cơm, sởi…

Vi sinh vật xâm nhập qua miệng nhân lên trong mô bạch huyết, rồi vào máu rồi tới các cơ quan khác nhau của hệ tiêu hoá.
Bệnh viêm gan, quai bị, tiêu chảy, viêm dạ dày - ruột….
Vi rút vào cơ thể, vào máu rồi tới hệ thần kinh trung ương hoặc theo dây thần kinh ngoại vi.
Bệnh viêm não, viêm màng não, bại liệt…
Lây trực tiếp qua hệ sinh dục.
HIV/AIDS, hecpet, viêm gan B….

Các bệnh truyền nhiễm thường gặp do virut
MIỄN DỊCH
Miễn dịch là khả năng của cơ thể chống lại các tác nhân gây bệnh
Miễn dịch không đặc hiệu
Miễn dịch đặc hiệu
Miễn dịch thể dịch
Miễn dịch tế bào
Miễn dịch không đặc hiệu
Miễn dịch không đặc hiệu là miễn dịch tự nhiên mang tính bẩm sinh, không đòi hỏi phải có sự tiếp xúc với kháng nguyên, đóng vai trò quan trọng khi cơ chế miễn dịch đặc hiệu chưa kịp phát huy tác dụng.
Dịch dạ dày, dịch mật, interferon
Miễn dịch không đặc hiệu có những đặc điểm gì?
- Là bức thành không cho vi sinh vật xâm nhập
- Đường hô hấp trên có hệ thống nhung mao chuyển động liên tục từ trong ra ngoài để hất các vi sinh vật ra khỏi cơ thể.
- Phá hủy vi sinh vật mẫn cảm axit, dịch mật phân hủy vỏ ngoài chứa lipit.
- Rửa trôi vi sinh vật khỏi cơ thể
- Giết vi sinh vật theo cơ chế thực bào.
Miễn dịch đặc hiệu
Miễn dịch thể dịch
Miễn dịch tế bào
Miễn dịch đặc hiệu xảy ra khi cơ chế miễn dịch không đặc hiệu không thể ngăn được sự nhiễm trùng và có sự xâm nhập của kháng nguyên. Chia làm 2 loại:
Miễn dịch thể dịch
Miễn dịch tế bào
Miễn dịch đặc hiệu xảy ra khi nào?
Quan sát hình ảnh, nghiên cứu thông tin SGK tr127, phân biệt miễn dịch thể dịch và miễn dịch tế bào?
- Cơ thể sản xuất ra kháng thể đặc hiệu
- Có sự tham gia của các tế bào T độc
- Kháng nguyên phản ứng đặc hiệu với kháng thể  kháng nguyên không hoạt động được.
- Kháng nguyên chỉ phản ứng với loại kháng thể mà nó kích thích tạo thành.
- Tế bào T độc tiết prôtêin độc làm tan tế bào nhiễm  virut không nhân lên được.
Kháng nguyên phản ứng đặc hiệu với kháng thể theo cơ chế Ổ khóa – Chìa khóa
(?) Xung quanh ta có rất nhiều các vi sinh vật gây bệnh nhưng vì sao đa số chúng ta vẫn sống khỏe mạnh?
(?) Để phòng chống bệnh truyền nhiễm chúng ta cần phải làm gì?
Phòng chống bệnh truyền nhiễm
- Dùng thuốc kháng sinh
- Tiêm vacxin
- Kiểm soát vật trung gian truyền bệnh
- Giữ gìn vệ sinh cá nhân và cộng đồng.
Câu 1: Bệnh truyền nhiễm là:
Lây từ thế hệ trước sang thế hệ sau do môi trường sống bất lợi
B. Bệnh do gen quy định được truyền từ cá thể này sang cá thể khác
D. Bệnh bẩm sinh, sinh ra đã có đôi khi liên quan tới vi sinh vật
C. Bệnh truyền từ cá thể này sang cá thể khác do tác nhân vi sinh vật gây ra
Câu 2: Để gây bệnh truyền nhiễm cần 3 điều kiện gì ?
A. Độc lực đủ mạnh + Không có kháng thể + Hệ hô hấp suy yếu
B. Đường xâm nhiễm phù hợp + Độc lực đủ mạnh + Số lượng đủ lớn
D. Có virut gây bệnh + Môi trường sống + Con đường xâm nhiễm phù hợp
C. Số lượng nhiễm đủ lớn + Hệ miễn dịch yếu + Hệ tiêu hoá yếu
CỦNG CỐ
Câu 3: Đâu là phương thức lây truyền theo hình thức truyền dọc:
A. Truyền từ mẹ sang con khi sinh nở, hoặc qua sữa mẹ
B. Sol khí bắn ra hoặc do côn trùng đốt
D. Tiếp xúc trực tiếp, qua vết thương, quan hệ tình dục, dùng chung đồ dùng..
C. Tiêu hoá, VSV vào cơ thể qua ăn, uống
A. Truyền từ mẹ sang con khi sinh nở, hoặc qua sữa mẹ
CỦNG CỐ
Câu 4: Miễn dịch tự nhiên còn được gọi là gì? Có tính chất?
A. Miễn dịch không đặc hiệu và đáp ứng đặc hiệu với kháng nguyên
B. Miễn dịch không đặc hiệu, không đáp ứng đặc hiệu kháng nguyên
C. Miễn dịch đặc hiệu, tiết kháng thể vào dịch thể
D. Miễn dịch đặc hiệu, không đáp ứng kháng nguyên
B. Miễn dịch không đặc hiệu, không đáp ứng đặc hiệu kháng nguyên
Câu 5: Câu nào sau đây có nội dung sai khi nói về bệnh truyền nhiễm:
A. Bệnh truyền nhiễm là bệnh lây truyền từ cá thể này sang cá thể khác
B. Chỉ cần có tác nhân gây bệnh vào cơ thể là có thể gây bệnh bất cứ trong điều kiện nào.
C. Không phải cứ có tác nhân gây bệnh vào cơ thể là có thể gây bệnh
D. Muốn gây bệnh phải hội tụ 3 điều kiện: Mầm bệnh và độc tố, số lượng đủ lớn, con đường xâm nhiễm thích hợp.
Câu 6: Trong các bệnh sau, bệnh nào không phải là bệnh truyền nhiễm:
A. Bệnh lao B. Bệnh bạch tạng
C. Bệnh dại D. Bệnh viêm gan A
B. Chỉ cần có tác nhân gây bệnh vào cơ thể là có thể gây bệnh bất cứ trong điều kiện nào.
B. Bệnh bạch tạng
CỦNG CỐ
Câu 7: Miễn dịch thể dịch là miễn dịch:
Mang tính bẩm sinh.
B. Có sự tham gia của tế bào T độc
C. Sản xuất ra kháng thể.
D. Sản xuất ra kháng nguyên

Câu 8: Miễn dịch tế bào là miễn dịch:
Của tế bào.
B. Mang tính bẩm sinh.
C. Sản xuất ra kháng thể.
D. Có sự tham gia của tế bào T độc
C. Sản xuất ra kháng thể.
D. Có sự tham gia của tế bào T độc
CỦNG CỐ
Hướng dẫn về nhà
- Học bài theo nội dung SGK.
Trả lời các câu hỏi cuối bài.
Đọc mục “Em có biết” SGK tr.198.
Ôn tập kiến thức phần Vi sinh vật.
Tìm hiểu một số bệnh truyền nhiễm ở địa phương.
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN QUÝ THẦY CÔ VÀ TOÀN THỂ CÁC EM HỌC SINH!
XIN KÍNH CHÀO TẠM BIỆT
VÀ HẸN GẶP LẠI!