Bài 32. Bằng chứng giải phẫu học so sánh và phôi sinh học so sánh

Chương I: BẰNG CHỨNG TIẾN HOÁ

BÀI 32:
BẰNG CHỨNG GIẢI PHẪU HỌC SO SÁNH VÀ PHÔI SINH HỌC SO SÁNH


I. Bằng chứng giải phẫu học so sánh
II. Bằng chứng phôi sinh học so sánh
GV: Bùi Thị Nguyệt Nga
I.BẰNG CHỨNG GIẢI PHẪU HỌC SO SÁNH
1. Cơ quan tương đồng
Tay người
Chân mèo
Vây cá voi
Cánh dơi
-Cho biết tên cơ quan, nguồn gốc cơ quan, chức năng của cơ quan các loài trên?
-Thế nào là cơ quan tương đồng ?
-Là các cơ quan ở các loài có cùng nguồn gốc từ 1 cơ quan tổ tiên, có chức năng khác nhau
2. Cơ quan thoái hoá
Ruột thừa người
Manh tràng
thú ăn cỏ
Là những cơ quan phát triển không đầy đủ ở cơ thể trưởng thành, nó tiêu giảm dần chỉ để lại một vài vết tích.

VD: Dấu tích xương chậu ở trăn, di tích nhuỵ ở hoa đực cây đu đủ, ruột thừa ở người…

* Trường hợp cơ quan thoái hoá lại phát triển mạnh và biểu hiện ở một cá thể nào đó gọi là hiện tượng lại tổ.
Một số Cơ quan thoáI hóa ở người
Hiện tượng lại tổ (Lại giống)
3.Cơ quan tương tự
Cánh ong
phát triển
từ mặt lưng
của phần ngực
Cánh chim
là biến dạng
của chi trước
Chim sẻ
Ong
Tên cơ quan
tương tự
Nguồn gốc cq (Khác nhau )
Chức năng
(như nhau )
Loài
Tiêu chí
Cánh
Cánh
Mặt lưng của phần ngực
Biến dạng của chi trước
Bay
Bay
-Cơ quan tương tự là : Cơ quan khác nguồn gốc, có chức năng như nhau
3.Cơ quan tương tự
*Gai xương rồng
*Tua cuốn ở đậu hà lan
Là cơ quan tương đồng hay cơ quan tương tự ? Nên
sử dụng cơ quan nào để chứng minh nguồn gốc?
*Gai hồng
Lá biến dạng
Từ biểu bì
Lá biến dạng
Gai xương rồng và gai hồng là cơ quan tương tự
Gai xương rồng và tua cuốn ở đậu Hà Lan là cơ quan tương đồng
-Các loài sinh vật càng có nhiều cơ quan tương đồng cho phép kết luận gì ?
KL: Các sinh vật có họ hàng càng gần.
-Phân biệt cơ quan tương đồng và cơ quan tương tự về nguồn gốc, chức năng?
Tiêu chí
C.q. tương đồng
Cq tương tự
Nguồn gốc cq
Chức năng
Cơ quan tương đồng phản ánh sự tiến hoá phân li
Cơ quan tương tự phản ánh sự tiến hoá đồng quy
II.Bằng chứng phôi sinh học so sánh
Phôi cá
Phôi rùa
Phôi gà
Phôi người
Phôi là giai đoạn phát triển nào của cá thể?
1. Sự giống nhau trong phát triển phôi
Những bằng chứng giải phẫu học so sánh cho thấy các mối quan hệ về nguồn gốc chung giữa các loài, giữa cấu tạo và chức năng của các cơ quan, giữa cơ thể với môi trường trong quá trình tiến hoá.
VD: SGK.
sự giống nhau trong phát triển phôi là một bằng chứng về nguồn gốc chung của chúng.
2. Định luật phát sinh sinh vật
Định luật Muller – Haeckel: “Sự phát triển cá thể phản ánh một cách rút gọn sự phát triển của loài”
VD 1: sự biến đổi phôi người:
18-20 ngày vẫn còn dấu vết các khe mang
Tim lúc đầu chỉ có 1 tâm thất, 1 tâm nhĩ như cá  1 tâm thất, 2 tâm nhĩ như lưỡng cư  tim 4 ngăn.
VD 2: hoa ngô, trong giai đoạn đầu có cả nhị và nhuỵ, nhưng về sau mầm nhuỵ tiêu biến tạo hoa đực, hoặc chỉ có nhuỵ phát triển tạo hoa cái ngô bắt nguồn từ cây lưỡng tính.
Định luật này đúng cho cả thực vật, động vật.
Được vận dụng để xem xét quan hệ họ hàng giữa các loài.
-Dựa vào các đặc điểm giống nhau để khẳng định điều gì?
* Nguồn gốc các loài
-Dựa vào đặc điểm khác nhau để khẳng định điều gì ?
*Sự tiến hoá
*Kiểm tra :