Bài 32. Ankin

Dãy đồng đẳng của axetilen
Giáo viên:Mai thị Huế
Trường: THPT Ba đình
Mục đích yêu cầu
Nắm được khái niệm dãy đồng đẳng ankin và so sánh với anken, ankan đã học.
Từ đặc điểm cấu tạo suy ra được những tính chất quan trọng của ankin.
Viết được các phương trình phản ứng minh họa tính chất của ankin.
Nắm được phương pháp điều chế axetilen và các đồng phân khác.
Lập bảng so sánh ankan, anken, ankin.
Nội dung bài học
I. §ång ®¼ng, ®ång ph©n, danh ph¸p vµ cÊu t¹o
II.TÝnh chÊt ho¸ häc
1.Ph¶n øng céng.
2.Ph¶n øng trïng hîp.
3.Ph¶n øng thÕ bëi kim lo¹i.
4.Ph¶n øng oxi ho¸
III.§iÒu chÕ vµ øng dông

I.§ång ®¼ng, ®ång ph©n, danh ph¸p, cÊu t¹o

1. Dãy đồng đẳng của axetilen

Dãy đồng đẳng (ankin)
CTTQ : CnH2n-2 ( )

Ankin: Là những hiđrocacbon không no mạch hở có một liên kết ba trong phân tử
2. Danh pháp
Tên ankin cũng xuất phát từ tên ankan tương ứng chỉ đổi đuôi an ? in
Vd : C3H4 : propin C4H6 : Butin
Với các đồng phân mạch nhánh của ankin cách gọi tên tương tự anken

3- metylbutin-1
2. §ång ph©n
Các ankin từ C4 trở lên có đồng phân về vị trí liên kết ba



Ankin không có đồng phân cis- trans như anken
Gọi tên các ankin sau theo danh pháp quốc tế ?
4-Metylpentin-2
4,4-đimetylhexin-1
3. Cấu tạo ankin
Nhận xét: + Bốn hạt nhân nguyên tử trong phân tử axetilen nằm trên một mặt phẳng
+ Trong phân tử có một liên kết ba: Gồm 1 liên kết ? và 2 liên kết ?
Nhận xét về đặc điểm cấu tạo của anken và dự đoán tính chất hoá học ?
Tính chất hoá học
1.Phản ứng cộng

a. Céng H2 :
Ph¶n øng x¶y ra qua hai giai ®o¹n
Ankin Anken Ankan
Muèn ph¶n øng dõng ë giai ®o¹n 1 th× dïng xóc t¸c Pd/PbCo3 vµ tØ lÖ sè mol 1:1

b. Cộng halogen X2
Ph¶n øng céng qua hai giai ®o¹n

CnH2n - 2 CnH2n-2X2 CnH2n -2X2

Chó ý : Giai ®o¹n hai x¶y ra khã kh¨n h¬n giai ®o¹n(1) .Nãi chung ankin lµm mÊt mµu n­íc brom chËm h¬n anken
c. Céng HX
Viết phương trình phản ứng cộng axetilen và HCl?
d. Cộng H2O (hiđrat hoá)
Axetilen + H2O  an®ehit axetic


C¸c ®ång ®¼ng + H2O  xeton




e. Céng axit axetic
II.4. Phản ứng thế với ion kim loại nặng hoá trị I (Ag+ ,Cu+)
Sục axetilen vào dung dịch có bạc oxit

Bạc axetilua
Bạc axetilua là kết tủa có màu vàng nhạt
Phản ứng này dùng để nhận biết axetilen
Chú ý : Chỉ có axetilen và các ankin - 1 mới có phản ứng này
Viết phản ứng thế của axetilen và Cu+ ?
Nhận xét : Trong dãy đồng đẳng ankin chỉ có axetilen phản ứng thế với các ion kim loại hoá trị Itheo tỉ lệ số mol 1:2 còn các đồng đẳng theo tỉ lệ 1:1
3.Phản ứng trùng hợp
Axetilen có các phản ứng :

Nhựa Cupren
4. Ph¶n øng oxi ho¸
aPhản ứng oxi hoá hoàn toàn

CnH2n-2 + O2 ? nCO2 +(n-1)H2O

So sánh tỉ lệ số mol CO2 và H2O trong phản ứng cháy của ankin và anken, ankan tương ứng?

Nhận xét : Phản ứng toả nhiệt mạnh và sản phẩm cháy cho

b. Ph¶n øng oxi ho¸ kh«ng hoµn toµn
C2H2 + 2KMnO4 + 3H2SO4  2CO2+ 2MnSO4+K2SO4+4H2O
tÝm kh«ng mµu



Phản ứng làm mất màu dung dịch thuốc tím dùng để nhận biết ankin.

So với anken tốc độ phản ứng diễn ra chậm hơn.
IV. ứng dụng của ankin
Nhiên liệu đèn xì
Polime
Viết các pư thể hiện các ứng dụng của axetilen ?
V. §iÒu chÕ axetilen
1.Thuû ph©n canxicacbua


CaO +3 C = CaC2 + CO
2. NhiÖt ph©n metan


Câu hỏi phần một
1. Cho biÕt ®Þnh nghÜa d·y ®ång ®¼ng, tõ ®ã cho biÕt mét vµi ®ång ®¼ng cña axetilen C2H2?
2.Cho biÕt c«ng thøc tæng qu¸t cña d·y ®ång ®¼ng cña axetilen ?
§Æc ®iÓm cÊu t¹o trong ph©n tö axetilen ?Tõ ®ã cho biÕt kh¸i niÖm ankin
Câu hỏi phần II
1. ViÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng céng cña axetilen víi brom.
2. So s¸nh kh¶ n¨ng ph¶n øng cña anken vµ ankin víi brom vÒ tèc ®é vµ kh¶ n¨ng ph¶n øng.
3.
Câu hỏi phần II. 3
1. Viết phương trình phản ứng của axetilen và HCl?
2.Viết phương trình phản ứng trùng hợp của sản phẩm phản ứng trên ?
3.Viết phương trình phản ứng của propin và HCl? Cho biết quy tắc cộng?
4.Viết các phản ứng cộng của axetilen và nước, axit axetic..?