Bài 31. Virut gây bệnh, ứng dụng của virut trong thực tiễn

TRƯỜNG THPT ĐỒNG PHÚ
TỔ: SINH – TD.GDQP
Giáo viên: Bùi Sỹ Kiên
BÀI 31. VIRUT GÂY BỆNH,
ỨNG DỤNG CỦA VIRUT TRONG THỰC TiỄN
BÀI 31. VIRUT GÂY BỆNH, ỨNG DỤNG CỦA VIRUT TRONG THỰC TIỄN
Nội dung của bài:
I. Các virus kí sinh ở vi sinh vật, thực vật và côn trùng
II. Ứng dụng của virus trong thực tiễn
Nêu tên 5 giai đoạn nhân lên của virut trong tế bào và đặc điểm của các giai đoạn đó?
Trình bày những hiểu biết của em về HIV/AIDS
BÀI 31. VIRUT GÂY BỆNH, ỨNG DỤNG CỦA VIRUT TRONG THỰC TIỄN
I. Các virus kí sinh ở vi sinh vật, thực vật và côn trùng
PHIẾU HỌC TẬP. SO SÁNH CÁC LOẠI VIRUT KÍ SINH Ở VI SINH VẬT, THỰC VẬT VÀ CÔN TRÙNG
BÀI 31. VIRUT GÂY BỆNH, ỨNG DỤNG CỦA VIRUT TRONG THỰC TIỄN
I. Các virus kí sinh ở vi sinh vật, thực vật và côn trùng
1. Virus kí sinh ở vi sinh vật (phage)
CƠ CHẾ KÝ SINH CỦA PHAGE TRÊN CƠ THỂ VI SINH VẬT
X�m nh?p v�o t? b�o vi sinh v?t


Ph� h?y t? b�o vi sinh v?t
BÀI 31. VIRUT GÂY BỆNH, ỨNG DỤNG CỦA VIRUT TRONG THỰC TIỄN
I. Các virus kí sinh ở vi sinh vật, thực vật và côn trùng
1. Virus kí sinh ở vi sinh vật (phage)
- Phagơ hấp phụ lên tế bào vi sinh vật và tiết enzim  xâm nhập
- Lan truyền: Phá vỡ thành tế bào rồi ồ ạt chui ra ngoài và gây nhiễm cho tế bào khác.
Gây hại cho nhiều ngành công nghiệp vi sinh vật: sản xuất thuốc kháng sinh, thuốc trừ sâu sinh học…
- Bảo đảm vô trùng trong quá trình sản xuất
- Giống vi sinh vật phải sạch virut, kháng virut
Bình nuôi vi khuẩn đang đục trở nên trong là do nhiễm phagơ. Phagơ nhân lên trong tế bào, phá vỡ tế bào. Tế bào chết lắng xuống làm cho môi trường trở nên trong.
Nguyên nhân gì khiến cho bình nuôi vi khuẩn đang đục (do chứa nhiều vi khuẩn) bỗng dưng trở nên trong?
BÀI 31. VIRUT GÂY BỆNH, ỨNG DỤNG CỦA VIRUT TRONG THỰC TIỄN
I. Các virus kí sinh ở vi sinh vật, thực vật và côn trùng
2. Virus kí sinh ở thực vật
Em hãy quan sát những hình sau và dự đoán xem tại sao chúng lại bị như vậy?
Bệnh khảm thuốc lá, bệnh xoăn lá khoai tây, bệnh vàng lùn ở lúa ...
Tại sao virut gây bệnh cho thực vật không tự xâm nhập được vào trong tế bào?
Virut gây bệnh cho thực vật không tự xâm nhập vào trong tế bào là do thành tế bào thực vật dày và không có thụ thể đặc hiệu để virut bám vào.
Hãy kể tên những bệnh do virut gây ra ở thực vật?
BÀI 31. VIRUT GÂY BỆNH, ỨNG DỤNG CỦA VIRUT TRONG THỰC TIỄN
I. Các virus kí sinh ở vi sinh vật, thực vật và côn trùng
2. Virus kí sinh ở thực vật
- Cơ chế xâm nhập: Virut không có khả năng tự xâm nhập, virut nhiễm nhờ côn trùng, nhờ gió, qua vết xây xát,…
- Lây lan trong cơ thể nhờ cầu sinh chất nối giữa các tế bào. Truyền bệnh cho thế hệ sau qua hạt, qua vết xây xát do nông cụ,..
Giảm năng suất, chất lượng của thực vật (nông sản).
- Vệ sinh đồng ruộng
- Tiêu diệt vật trung gian truyền bệnh.
- Tạo giống sạch virut bằng cách nuôi cấy mô tế bào
Làm cách nào để có thể chọn được những giống cây sạch bệnh?
NUÔI CẤY MÔ TẾ BÀO THỰC VẬT
BÀI 31. VIRUT GÂY BỆNH, ỨNG DỤNG CỦA VIRUT TRONG THỰC TIỄN
I. Các virus kí sinh ở vi sinh vật, thực vật và côn trùng
3. Virus kí sinh ở côn trùng
Muỗi Culex
Virus Dengue
Virus Polio
Hãy kể tên một số bệnh thường gặp do muỗi truyền?
Muỗi Aedes
BÀI 31. VIRUT GÂY BỆNH, ỨNG DỤNG CỦA VIRUT TRONG THỰC TIỄN
I. Các virus kí sinh ở vi sinh vật, thực vật và côn trùng
3. Virus kí sinh ở côn trùng
- Virut kí sinh và gây bệnh ở côn trùng thì côn trùng là vật chủ
- Virut tồn tại trong côn trùng trước và sau khi gây nhiễm vào cơ thể khác thì côn trùng là ổ chứa
- Virut có thể ở dạng trần hay nằm trong thể bọc.
Qua đường lấy thức ăn vào tế bào ruột, hệ bạch huyết
Gây hại cho côn trùng, truyền nhiều bệnh nguy hiểm cho người
Tiêu diệt vật trung gian truyền virut
Em hãy quan sát hình dưới đây và cho biết những động vật và người bị bệnh gì?
SARS
AIDS
LỞ MỒM LONG MONG
CÚM GIA CẦM
BÀI 31. VIRUT GÂY BỆNH, ỨNG DỤNG CỦA VIRUT TRONG THỰC TIỄN
I. Các virus kí sinh ở vi sinh vật, thực vật và côn trùng
4. Virus kí sinh ở động vật và người
Lây lan qua nhiều con đường: hô hấp, tiêu hóa, qua đường tình dục…
Ảnh hưởng đến sức khỏe, gây tử vong ở người và động vật
Tiêm vaccine, vệ sinh nơi ở, cách ly mầm bệng, sống lành mạnh
PHIẾU HỌC TẬP. SO SÁNH CÁC LOẠI VIRUT KÍ SINH Ở VI SINH VẬT, THỰC VẬT VÀ CÔN TRÙNG
BÀI 31. VIRUT GÂY BỆNH, ỨNG DỤNG CỦA VIRUT TRONG THỰC TIỄN
II. Ứng dụng của virus trong thực tiễn
1. Trong sản xuất các chế phẩm sinh học
Ví dụ: sản xuất Interferon (IFN)
Interferon là protein đặc biệt do nhiều loại tế bào tiết ra, có khả năng chống virut, chống tế bào ung thư và tăng cường khả năng miễn dịch.
Ngày nay bằng kỹ thuật di truyền có thể sản xuất với số lượng lớn, nên giá thành hạ. VD: sản xuất insulin…
Quy trình sản xuất intefêron
Các bước của kĩ thuật di truyền
Bước 1: Tách gen mong muốn bằng các enzim cắt (restrictaza).
Bước 2: Gắn gen đã cắt vào ADN của phagơ nhờ enzim gắn (ligaza).
Bước 3: Đưa phagơ đã gắn gen vào vi khuẩn.
Bước 4: Nuôi vi khuẩn đã mang gen mà ta mong muốn trong các thiết bị lên men, tách, chiết, tinh chế, tạo sản phẩm.
Chế phẩm Interferon
Insulin
Việc sử dụng thuốc trừ sâu hoá học ảnh hưởng đến con nguời như thế nào?
NGƯỜI DÂN ĐANG PHUN THUỐC TRỪ SÂU
BÀI 31. VIRUT GÂY BỆNH, ỨNG DỤNG CỦA VIRUT TRONG THỰC TIỄN
II. Ứng dụng của virus trong thực tiễn
1. Trong sản xuất các chế phẩm sinh học
2. Trong nông nghiệp: thuốc trừ sâu từ virus
* Tác hại của thuốc trừ sâu hóa học
- Gây ô nhiễm môi trường
- Gây thiệt hại tới sức khỏe con người
- Gây mất cân bằng sinh thái
* Ưu điểm của thuốc trừ sâu sinh học
- Có tính đặc hiệu cao, không gây độc cho người, động vật và côn trùng có ích
- Tránh được yếu tố môi trường bất lợi
- Dễ sản xuất, hiệu quả cao, giá thành hạ
MỘT SỐ CHẾ PHẨM THUỐC TRỪ SÂU SINH HỌC
Hãy chỉ ra tầm quan trọng của đấu tranh sinh học trong việc xây dựng một nền nông nghiệp an toàn và bền vững?
Đấu tranh sinh học: Sử dụng sinh vật có ích tiêu diệt ngăn chặn sự phát triển của sinh vật gây hại.
Không gây ô nhiễm môi trường, giảm bớt tác hại của các chất hóa học.
Bảo vệ môi trường cho sinh vật phát triển.
Ba bệnh sốt rất phổ biến ở VN do muỗi là vật trung gian truyền bệnh gồm sốt rét, sốt xuất huyết và viêm não Nhật Bản. Theo em bệnh nào là bệnh virut? Cần phải làm gì để phòng chống các bệnh này?
Ba bệnh sốt:
Bệnh số xuất huyết (Dengue): là bệnh truyền nhiễm do virut Dengue gây nên, rất phổ biến ở Việt Nam. Vi rút Dengue xâm nhập vào cơ thể muỗi muỗi Aedes khi muỗi hút máu người đang có sẵn vi rút Dengue trong máu và sẽ ẩn trong muỗi một thời gian (12-14 ngày). Trong thời gian này, vi rút nhân lên trong ống tiêu hóa và lan ra tuyến nước bọt của muỗi. Sau thời gian đó, khi hút máu người lành, muỗi có thể truyền vi rút cho người đó. Vi rút Dengue không thể lan truyền trực tiếp từ người sang người.
Bệnh viêm não Nhật Bản: là bệnh lây nhiễm do virut Polio gây nên. Chúng tấn công hệ thần kinh trung ương, gây tỉ lệ tử vong cao. Do muỗi Culex hút máu lợn hoặc chim (ổ chứa virut) sau đó sang đốt người và gây bệnh cho người. Người không phải là ổ chứa nên nếu muỗi Culex có đốt người bị bệnh sau đó sang đốt người không bị bệnh thì cũng không có khả năng truyền bệnh.
Bệnh số rét: không phải do virut mà do động vật nguyên sinh (trùng sốt rét) gây ra.
Biện pháp phòng chống
Ngủ phải có màn, phun thuốc diệt muỗi, kiểm soát những nơi có thể là muỗi đẻ trứng (chum, vại, ống bơ đựng nước,…)…
Dặn dò về nhà:
Trả lời các câu hỏi và bài tập trong SGK
Đọc mục "Em có biết ?" Trang 124 SGK.
Chuẩn bị bài mới tiếp theo: bài 32. Bệnh truyền nhiễm và miễn dịch
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN QUÝ THẦY CÔ VÀ TOÀN THỂ CÁC EM HỌC SINH!
XIN KÍNH CHÀO TẠM BIỆT
VÀ HẸN GẶP LẠI!
Email: [email protected]