Bài 31. Tập tính của động vật

1
2
CHÀO MỪNG CÁC THẦY,
CÔ GIÁO VÀ CÁC EM HỌC SINH
Thực hiện: Phan Thị Huyền Trang
Tổ Sinh - Hóa – Trường THCS - THPT Mỹ Quý
ĐẾN VỚI TIẾT HỌC
3
KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 1. Điện thế hoạt động lan truyền qua xinap
hóa học như thế nào?

Câu 2. Tại sao xung thần kinh chỉ truyền qua
xinap theo một chiều từ màng trước xinap đến
sang màng sau xinap?
4
Trả lời các câu trắc nghiệm sau đây bằng cách chọn một đáp án đúng a, b, c hoặc d.

Câu 3. Ở màng sau xinap, axetincolin bị phân hủy bởi enzim
a. Axetincolinesteraza
b. Axetincolinsynthase
c. Axetincolinmeraza
d. Axetincolinoxydase
5
Câu 4. Axetincolin được ………. từ …… và …… ở chùy xinap nhờ bên trong chùy xinap có nhiều ….. cung cấp năng lượng cho hoạt động này.
a. Tổng hợp – axetin – colin – Ca2+
b. Tổng hợp – axetat – colin – Ca2+
c. Tái tổng hợp – axetin – colin – ti thể
d. Tái tổng hợp – axetat – colin – ti thể
6
Chim di cư
7
Chim di cư
8
Chim làm tổ
9
Gấu ngủ đông
10
Gấu ngủ đông
11
Hổ săn mồi
12
Báo săn mồi
13
Sư tử săn mồi
14
TIẾT 34

Bài 31. TẬP TÍNH CỦA ĐỘNG VẬT
15
I. TẬP TÍNH LÀ GÌ?
II. PHÂN LOẠI TẬP TÍNH
II. CƠ SỞ THẦN KINH CỦA TẬP TÍNH
16
I. TẬP TÍNH LÀ GÌ?
Vậy nguyên nhân nào dẫn đến hiện tượng di
cư của các loài chim, hay hiện tượng ngủ đông
của gấu?
17
I. TẬP TÍNH LÀ GÌ?
- Khái niệm: Tập tính là chuỗi phản ứng của động vật trả lời kích thích từ môi trường (bên trong hoặc bên ngoài cơ thể)
Ý nghĩa: Giúp động vật thích nghi với môi
trường sống và tồn tại.
Tập tính là gì ? Tập tính có ý nghĩa gì với đời sống động vật ? Ví dụ.
Ví dụ: Nhện giăng tơ, hổ rình mồi,....
18
II. PHÂN LOẠI TẬP TÍNH
Hãy quan sát các một số hiện tượng sau và cho
biết hoạt động nào sinh ra đã có và hoạt động
nào của sinh vật mới học được?
19
Vịt con biết bơi
Ví dụ 1
20
Khỉ sử dụng ống hút để uống nước dừa
Ví dụ 2
21
Khỉ làm xiếc
Ví dụ 3
22
Chó nghiệp vụ
Ví dụ 4
23
Gà trống gáy
Ví dụ 5
24
Chim mẹ mớm mồi cho chim con
Ví dụ 6
25
Hãy phân loại ?
26
Tập tính bẩm sinh
Tập tính học được
27
II. PHÂN LOẠI TẬP TÍNH
PHIẾU HỌC TẬP (3 phút)
Nghiên cứu mục II. Phân loại tập tính /tr124 sgk, thảo luận nhóm hoàn thành nội dung sau
28
II. PHÂN LOẠI TẬP TÍNH


- Loại tập tính sinh ra đã có.
Di truyền.

Đặc trưng cho loài.
- Loại tập tính hình thành trong đời sống cá thể, thông qua học tập, rút kinh nghiệm
- Không di truyền.
Đặc trưng cho từng cá thể.
Vịt con mới nở thả xuống nước có thể bơi được, nhưng gà thì không. Nhện chăng lưới,...

Trâu, bò biết thực hiện các động tác theo hiệu lệnh của người nông dân.
-Vẹt biết nói tiếng người,...
Ví dụ
Đặc điểm,
tính chất
Loại tập tính

Nội dung
Tập tính bẩm sinh
Tập tính học được
PHIẾU HỌC TẬP
29
Hãy cho biết tập tính nào dưới đây là tập tính bẩm sinh, tập tính học được:
- Đến thời kì sinh sản, tò vò cái đào một cái hố trên mặt đất để làm tổ rồi bay đi bắt một con sâu bướm, đốt cho sâu bị tê liệt, rồi bỏ vào tổ. Tiếp đó tò vò cái đẻ trứng vào tổ và bịt tổ lại, sau một thời gian, tò vò con nở từ trứng ra và ăn con sâu. Các tò vò cái con lớn lên lặp lại trình tự đào hố và đẻ trứng như tò vò mẹ (dù không nhìn thấy các tò vò cái khác làm tổ và sinh đẻ) (1)
- Chuồn chuồn bay thấp thì mưa, bay cao thì nắng, bay vừa thì râm (ca dao) (2)
- Khi nhìn thấy đèn giao thông chuyển sang màu đỏ, những người qua đường dừng lại. (3)
 (1) và (2) là tập tính bẩm sinh; (3) là tập tính học được.
II. PHÂN LOẠI TẬP TÍNH
30
II. PHÂN LOẠI TẬP TÍNH
Tổ chim dòng dọc trống
Tổ chim dòng dọc mái
Chim làm tổ là tập tính gì ?
Tập tính bẩm sinh
Tập tính học được
Tập tính hỗn hợp
Chim dòng dọc: Tổ của nó được đam bằng sợi cỏ hay
sợi thực vật khác, quấn vào đầu cành tre, lá cau, lá dừa,…
31
II. PHÂN LOẠI TẬP TÍNH
Tập tính hỗn hợp là gì ? Ví dụ.
Khái niệm: Tập tính hỗn hợp là tập tính sinh
đã có nhưng sẽ được tiếp tục phát triển và
hoàn thiện trong đời sống cá thể.

- Ví dụ: Mèo bắt chuột
 Tập tính hỗn hợp
32
III. CƠ SỞ THẦN KINH CỦA TẬP TÍNH
Ếch bắt mồi
Hãy phân tích cung phản xạ trong hoạt động bắt mồi
của ếch?
Kích thích ngoài hoặc trong cơ quan thụ cảm
hệ thần kinh cơ quan thực hiện hành động
 Vậy cơ sở của tập tính là phản xạ
33
III. CƠ SỞ THẦN KINH CỦA TẬP TÍNH
- Cơ sở của tập tính là các phản xạ. Các phản xạ thực hiện qua cung phản xạ.
Kích thích ngoài
hoặc trong
Cơ quan thụ cảm
Hệ thần kinh
Cơ quan thực hiện
Hành động
Sơ đồ cơ sở thần kinh của tập tính
34
III. CƠ SỞ THẦN KINH CỦA TẬP TÍNH
1. Cơ sở thần kinh của tập tính bẩm sinh
- Cơ sở thần kinh của tập tính bẩm sinh là loại
phản xạ nào? Vì sao?
- Nguồn gốc tập tính bẩm sinh?
35
Con lai: khi tha rác vừa cắp trên lưng vừa tha bằng mỏ.
Tập tính tha rác về làm tổ của loài vẹt.
Hãy phân tích tập tính của con lai?
Như vậy chứng tỏ điều gì?
TT bẩm sinh mang tính di truyền
36
III. CƠ SỞ THẦN KINH CỦA TẬP TÍNH
2. Cơ sở thần kinh của tập tính học được
- Cơ sở thần kinh của tập tính học được là gì? - Nguồn gốc tập tính học được?
Lưu ý:
Sự hình thành tập tính học được ở động vật phụ
thuộc vào:
+ Mức độ tiến hoá của hệ thần kinh.
+ Tuổi thọ.
Sự hình thành tập tính học được ở động vật phụ thuộc
yếu tố nào?
37
1. ở động vật có hệ thần kinh dạng lưới và hệ thần kinh hệ chuỗi hạch, các tập tính của chúng hầu hết là tập tính bẩm sinh, tại sao ?
2. Tại sao người và động vật có hệ thần kinh phát triển có rất nhiều tập tính học được?
III. CƠ SỞ THẦN KINH CỦA TẬP TÍNH
38
III. CƠ SỞ THẦN KINH CỦA TẬP TÍNH
Số lượng TBTK ít, cấu tạo HTK
đơn giản  Khả năng học tập, rút
kinh nghiệm kém.

Tuổi thọ thường ngắn  Không
có nhiều thời gian cho việc học tập.
Hầu hết tập tính là tập tính
bẩm sinh.
Hầu hết tập tính là tập
tính bẩm sinh.
HTK phát triển  Thuận lợi
cho học tập và rút kinh nghiệm.


- Tuổi thọ dài
39
Tập tính bẩm sinh
Tập tính học được
TẬP TÍNH
CỦA
ĐỘNG VẬT
Khái niệm
CỦNG CỐ
Chuỗi phản
xạ không
điều kiện
Chuỗi phản
xạ có
điều kiện
40
TRò CHƠI
Em hãy lấy các ví dụ về tập tính bẩm sinh, tập tính học được.
Cách chơi: Lớp chia làm 2 nhóm tương ứng với 2 dãy. Trong thời gian 2 phút, nhóm nào lấy được nhiều ví dụ về tập tính bẩm sinh và tập tính học được thì nhóm đó chiến thắng. Thời gian chuẩn bị là 1 phút 30 giây.
Yêu cầu: các ví dụ phải khác ví dụ nêu trong bài và không được lặp lại.
Bắt đầu chơi!
41
MỘT SỐ HÌNH ẢNH VỀ TẬP TÍNH
Tập tính ở người
VD: Em bé mới sinh ra đã biết bú, biết khóc,…
42
43
44
45
46
MỘT SỐ TẬP TÍNH Ở ĐỘNG VẬT
47
48
49
BÀI TẬP VỀ NHÀ
- Học bài và trả lời các câu hỏi trang 126/SGK.
- Tìm thêm các ví dụ về tập tính của động vật.
- Đọc mục “Em có biết?” – trang 126/SGK.
- Nghiên cứu nội dung bài 32: Tập tính của động vật (tiếp).
50
BÀI GIẢNG KẾT THÚC
XIN CHÂN THÀNH CÁM ƠN QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM HỌC SINH
HẸN GẶP LẠI
51
Hãy chọn các các đáp án đúng

Câu 1: Sáo vẹt nói tiếng người đây thuộc loại
tập tính gì?
a. Học được
b. Bẩm sinh
c. Bản năng
d. Hỗn hợp
52
Câu 2: Cơ sở sinh học của tập tính là
a. phản xạ
b. hệ thần kinh
c. cung phản xạ
d. trung ương thần kinh