Bài 31. Tập tính của động vật

Kiểm tra bài cũ
Câu 1: Xináp là gì ? Mô tả cấu tạo của xináp hóa học.
Câu 2: Trình bày quá trình truyền tin qua xináp.
Bài 31: TẬP TÍNH CỦA ĐỘNG VẬT

I. TẬP TÍNH LÀ GÌ?
Nguyên nhân nào dẫn đến hiện tượng di
cư của các loài chim, hay hiện tượng ngủ đông
của gấu?
I. TẬP TÍNH LÀ GÌ?
- Tập tính là chuỗi phản ứng của động vật trả lời kích thích từ môi trường (bên trong hoặc bên ngoài cơ thể)
 Giúp động vật thích nghi với môi
trường sống và tồn tại.
Tập tính là gì ? Tập tính có ý nghĩa gì với đời sống động vật ? Ví dụ.
Ví dụ: Nhện giăng tơ, hổ rình mồi,....
II. PHÂN LOẠI TẬP TÍNH
Hãy quan sát các một số hiện tượng sau và cho biết hoạt động nào sinh ra đã có và hoạt động nào của sinh vật mới học được?
Vịt con biết bơi
Ví dụ 1
Khỉ sử dụng ống hút để uống nước dừa
Ví dụ 2
8
Khỉ làm xiếc
Ví dụ 3
Chó nghiệp vụ
Ví dụ 4
Gà trống gáy
Ví dụ 5
Chim mẹ mớm mồi cho chim con
Ví dụ 6
12
Hãy phân loại ?
Tập tính bẩm sinh
Tập tính học được
1. Tập tính bẩm sinh
Tập tính bẩm sinh là loại tập tính sinh ra đã có, được di truyền từ bố mẹ, đặc trưng cho loài.
Tập tính bẩm sinh là gì ?
2. Tập tính học được

Tập tính học được là loại tập tính được hình thành trong quá trình sống của cá thể, thông qua học tập và rút kinh nghiệm.
Tập tính học được là tập tính như thế nào?
Hãy cho biết tập tính nào dưới đây là tập tính bẩm sinh, tập tính học được:
- Đến thời kì sinh sản, tò vò cái đào một cái hố trên mặt đất để làm tổ rồi bay đi bắt một con sâu bướm, đốt cho sâu bị tê liệt, rồi bỏ vào tổ. Tiếp đó tò vò cái đẻ trứng vào tổ và bịt tổ lại, sau một thời gian, tò vò con nở từ trứng ra và ăn con sâu. Các tò vò cái con lớn lên lặp lại trình tự đào hố và đẻ trứng như tò vò mẹ (dù không nhìn thấy các tò vò cái khác làm tổ và sinh đẻ) (1)
- Chuồn chuồn bay thấp thì mưa, bay cao thì nắng, bay vừa thì râm (ca dao) (2)
- Khi nhìn thấy đèn giao thông chuyển sang màu đỏ, những người qua đường dừng lại. (3)
 (1) và (2) là tập tính bẩm sinh; (3) là tập tính học được.
II. PHÂN LOẠI TẬP TÍNH
Mèo bắt chuột
Chim làm tổ
Hình ảnh trên thể hiện tập tính bẩm sinh hay học được ?
Tập tính hỗn hợp là tập tính sinh ra
đã có nhưng sẽ được tiếp tục phát triển và
hoàn thiện trong đời sống cá thể.
3. Tập tính hỗn hợp

Thế nào là tập tính hỗn hợp?
III. CƠ SỞ THẦN KINH CỦA TẬP TÍNH
- Cơ sở của tập tính là các phản xạ. Các phản xạ thực hiện qua cung phản xạ.
Kích thích ngoài
hoặc trong
Cơ quan thụ cảm
Hệ thần kinh
Cơ quan thực hiện
Hành động
Sơ đồ cơ sở thần kinh của tập tính
1. Cơ sở thần kinh của tập tính bẩm sinh
- Cơ sở thần kinh của tập tính bẩm sinh là
loại phản xạ nào?
- Đặc điểm của tập tính bẩm sinh là gì?
Con lai: khi tha rác vừa cắp trên lưng vừa tha bằng mỏ.
Tập tính tha rác về làm tổ của loài vẹt.
Hãy phân tích tập tính của con lai?
Như vậy chứng tỏ điều gì?
TT bẩm sinh mang tính di truyền
2. Cơ sở thần kinh của tập tính học được
Cơ sở thần kinh của tập tính học được là gì?
 Chuỗi phản xạ có điều kiện.
Quá trình hình thành tập tính học được thể hiện như thế nào?
Quá trình hình thành tập tính là quá trình hình thành các mối liên hệ mới giữa các nơron → có thể thay đổi và rất đa dạng
23
Đối với các động vật khác nhau sự hình thành
tập tính học được có giống nhau không ?
Vì sao ?
Sự hình thành tập tính học được ở động vật phụ thuộc vào:
+ Mức độ tiến hoá của hệ thần kinh.
+ Tuổi thọ.
2. Cơ sở thần kinh của tập tính học được
1. ở động vật có hệ thần kinh dạng lưới và hệ thần kinh hệ chuỗi hạch, các tập tính của chúng hầu hết là tập tính bẩm sinh, tại sao ?
2. Tại sao người và động vật có hệ thần kinh phát triển có rất nhiều tập tính học được?
III. CƠ SỞ THẦN KINH CỦA TẬP TÍNH
III. CƠ SỞ THẦN KINH CỦA TẬP TÍNH
Số lượng TBTK ít, cấu tạo HTK
đơn giản  Khả năng học tập, rút
kinh nghiệm kém.

Tuổi thọ thường ngắn  Không
có nhiều thời gian cho việc học tập.
Hầu hết tập tính là tập tính
bẩm sinh.
Hầu hết tập tính là tập
tính học được.
HTK phát triển  Thuận lợi
cho học tập và rút kinh
nghiệm.

- Tuổi thọ dài
Củng cố
- Phân biệt tập tính bẩm sinh và tập tính học được.
- Xem phim tập tính sinh sản ở rùa. Đó là tập tính bẩm sinh hay học được?

Dặn dò.
- Đọc mục “Em có biết?” SGK/126.
- Học bài cũ, trả lời câu hỏi trang 126.
- Nghiên cứu bài mới 32 “ Tập tính của động vật (tt)”
27
Cảm ơn cô và các em đã chú ý theo dõi!