Bài 31. Ôn tập lịch sử Việt Nam từ năm 1858 đến năm 1918

1/ Em hiĨu nh� th� n�o vỊ phong tr�o "C�n v��ng" ?
KIỂM TRA BÀI CŨ
Theo nghĩa đen là hết lòng giúp vua, giúp nước.
Thực chất là phong trào đấu tranh chống ngoại xâm dưới ngọn
cờ của một nhà vua ở Việt Nam. Phong trào "Cần Vương vào
Cuối thế kỷ XIV của các sỹ phu yêu nước Việt Nam dấy lên
Dưới lời hiệu triệu của vua Hàm Nghi mà thực chất là của Tôn
Thất Thuyết nhằm chống lại cuộc xâm lược của thực dân Pháp
- Về thực chất đó là phong trào chống Pháp của nhân dân dưới
Ngọn cờ của một ông vua yêu nước
CHƯƠNG II
XÃ HỘI VIỆT NAM
TỪ NĂM 1897 ĐẾN NĂM 1918
CHÍNH SÁCH KHAI THÁC THUỘC ĐỊA CỦA
THỰC DÂN PHÁP VÀ NHỮNG CHUYỂN BIẾN
VỀ KINH TẾ, XÃ HỘI Ở VIỆT NAM
Bài 29

I/ CUỘC KHAI THÁC THUỘC ĐỊA LẦN THỨ NHẤT CỦA
THỰC DÂN PHÁP (1897 - 1914)
1/ Tổ chức bộ máy Nhà nước.
Câu hỏi
Cuộc khai thác thuộc địa lần thứ nhất của thực dân Pháp
diễn ra trong khoảng thời gian nào ? Mục tiêu của cuộc khai
thác này là gì ?

I/ CUỘC KHAI THÁC THUỘC ĐỊA LẦN THỨ NHẤT CỦA
THỰC DÂN PHÁP (1897 - 1914)
1/ Tổ chức bộ máy Nhà nước.
_ Năm 1897 thành lập Liên bang Đông Dương gồm : Việt Nam,
Cam-pu-chia và Lào do toàn quyền Đông Dương đứng đầu.
_ ViƯt Nam b� chia ra l�m 3 x�
Với chế độ bảo hộ khác nhau : Bắc kỳ nửa bảo hộ, Trung kỳ - bảo hộ, Nam Kỳ - thuộc địa. Trọng tâm của chương trình khai thác thuộc địa lần thứ nhất của thực dân Pháp ở nước ta là thiết lập bộ máy từ trung ương đến địa phương đặt cơ sở cho chính sách khai thác thuộc địa lần thứ hai, chính sách khai thác thuộc địa lần này bước vào tấn công kinh tế xã hội.
- Bộ máy thống trị của Pháp thiết lập từ trung ương đến địa phương, cơ quan có quyền lực cao nhất là phủ toàn quyền.
Sơ đồ bộ máy thống trị của Pháp ở Đông Dương
TOÀN QUYỀN ĐÔNG DƯƠNG
Bộ máy chính quyền cấp Xã, Thôn (Bản xứ)
Bộ máy chính quyền cấp Tỉnh, Huyện (Pháp + Bản xứ)
Bộ máy chính quyền cấp Kì (Pháp)
Bắc Kì
(Thống sứ)
Trung Kì
(Khâm sứ)
Nam Kì
(Thống đốc)
Lào
(Khâm sứ)
Cam-pu-chia
(Khâm sứ)
Số người Pháp ở Đông Dương
Dinh toàn quyền Đông Dương của Pháp tại Sài Gòn
nay là Dinh Thống Nhất
Tòa án của Pháp tại Sài Gòn, nay là
Tòa án nhân dân TP.HCM

I/ CUỘC KHAI THÁC THUỘC ĐỊA LẦN THỨ NHẤT CỦA
THỰC DÂN PHÁP (1897 - 1914)
1/ Tổ chức bộ máy Nhà nước.
_ Năm 1897 thành lập Liên bang Đông Dương gồm : Việt Nam,
Cam-pu-chia và Lào do toàn quyền Đông Dương đứng đầu.
_ Việt Nam bị chia làm 3 xứ :
? Bắc Kì : Nửa bảo hộ
? Trung Kì : Bảo hộ
? Nam Kì : Thuộc địa
Câu hỏi
Bộ máy nhà nước ở Việt Nam được tổ chức như thế nào ?
Sơ đồ tổ chức nhà nước Việt Nam
TOÀN QUYỀN ĐÔNG DƯƠNG
(PHÁP)
BẮC KÌ
(Thống sứ Pháp)
TRUNG KÌ
(Khâm sứ Pháp)
NAM KÌ
(Thống sứ Pháp)
TỈNH (PHÁP)
PHỦ, HUYỆN, CHÂU (PHÁP+BẢN XỨ)
LÀNG XÃ (BẢN XỨ)

I/ CUỘC KHAI THÁC THUỘC ĐỊA LẦN THỨ NHẤT CỦA
THỰC DÂN PHÁP (1897 - 1914)
1/ Tổ chức bộ máy Nhà nước.
_ Năm 1897 thành lập Liên bang Đông Dương gồm : Việt Nam,
Cam-pu-chia và Lào do toàn quyền Đông Dương đứng đầu.
_ Việt Nam bị chia làm 3 xứ :
? Bắc Kì : Nửa bảo hộ
? Trung Kì : Bảo hộ
? Nam Kì : Thuộc địa
_ Mỗi xứ gồm nhiều tỉnh, đứng đầu xứ và tỉnh là quan người Pháp.
_ Dưới tỉnh là phủ, huyện, châu.
_ Đơn vị hành chính là làng xã do người Việt cai quản.
? Bộ máy nhà nước được thiết lập chặt chẽ từ trung ương
đến địa phương đều do người Pháp chi phối.
? Kết hợp giữa nhà nước thực dân và quan lại phong kiến.
? Chia Việt Nam thành 3 quốc gia riêng biệt.
Câu hỏi
Em có nhận xét gì về tổ chức bộ máy cai trị của thưc dân Pháp ?

I/ CUỘC KHAI THÁC THUỘC ĐỊA LẦN THỨ NHẤT CỦA
THỰC DÂN PHÁP (1897 - 1914)
1/ Tổ chức bộ máy Nhà nước.
_ Năm 1897 thành lập Liên bang Đông Dương gồm : Việt Nam,
Cam-pu-chia và Lào do toàn quyền Đông Dương đứng đầu.
_ Việt Nam bị chia làm 3 xứ :
? Bắc Kì : Nửa bảo hộ
? Trung Kì : Bảo hộ
? Nam Kì : Thuộc địa
_ Mỗi xứ gồm nhiều tỉnh, đứng đầu xứ và tỉnh là quan người Pháp.
_ Dưới tỉnh là phủ, huyện, châu.
_ Đơn vị hành chính là làng xã do người Việt cai quản.
? Bộ máy chính quyền từ trung ương đến địa phương đều do
Pháp chi phối.
Mục đích của Pháp khi xây dựng bộ máy thống trị này là gì?
Chia rẽ các dân tộc Đông Dương trong một sự thống nhất giả tạo.
Tăng cường áp bức bóc lột , làm giàu cho tư bản Pháp.
Biến Đông Dương thành một tỉnh của Pháp, xoá tên 3 nước Việt Nam, Lào, Cam-Pu-Chia trên bản đồ thế giới.
2/ Chính sách kinh tế.
_ Nông nghiệp :
? Đẩy mạnh cướp đoạt ruộng đất.
? Bóc lột nông dân theo kiểu phát canh thu tô.
Câu hỏi
Thực dân Pháp thực hiện chính sách kinh tế nông nghiệp ở nước
ta như thế nào ?
Câu hỏi
Tại sao thực dân Pháp thực hiện phương pháp phát canh thu tô ?
Số liệu ruộng đất bị Pháp chiếm
Cả nước
(10.900 ha)
ha
Năm
Cả nước
(301.000 ha)
Bắc Kì
(470.000 ha)
Nam Kì
(1.528.000 ha)
2/ Chính sách kinh tế.
_ Nông nghiệp :
? Đẩy mạnh cướp đoạt ruộng đất.
? Bóc lột nông dân theo kiểu phát canh thu tô.
_ Công nghiệp :
? Tập trung khai thác mỏ than và kim loại.
Tổng sản lượng khai thác than
(285.915 Tấn)
(415.000 Tấn)
(500.000 Tấn)
Tấn
Năm
2/ Chính sách kinh tế.
_ Nông nghiệp :
? Đẩy mạnh cướp đoạt ruộng đất.
? Bóc lột nông dân theo kiểu phát canh thu tô.
_ Công nghiệp :
? Tập trung khai thác mỏ than và kim loại.
? Sản xuất xi măng, gạch, ngói, điện, nước, chế biến gỗ .
_ Giao thông vận tải :
tăng cường xây dựng hệ thống giao thông.
Câu hỏi
Tại sao thực dân Pháp tăng cường xây dựng cơ sở hạ tầng
kĩ thuật ?
Ga xe điện CHỢ LỚN
Ga xe điện SÀI GÒN
Chợ Bến Thành và Sở Đường Sắt
Trường dạy lái MÁY BAY (nay là trường đua PHÚ THỌ)
2/ Chính sách kinh tế.
_ Nông nghiệp :
? Đẩy mạnh cướp đoạt ruộng đất.
? Bóc lột nông dân theo kiểu phát canh thu tô.
_ Công nghiệp :
? Tập trung khai thác mỏ than và kim loại.
? Sản xuất xi măng, gạch, ngói, điện, nước, chế biến gỗ .
_ Giao thông vận tải :
_ Thương nghiệp :
? Nắm độc quyền thị trường.
? Đánh thuế nặng các mặt hàng, đặc biệt là muối, rượu
và thuốc phiện.
tăng cường xây dựng hệ thống giao thông.
Câu hỏi
Các chính sách thuế nặng nề của Pháp nhằm mục đích gì ?
Tiền giấy thời Pháp thuộc
CÂU HỎI THẢO LUẬN
Chính sách khai thác của thực dân Pháp đã
T�c ��ng tíi nền kinh tế nước ta nh� th� n�o ?
* Ti�u c�c :
a. Nền kinh tế Việt Nam cơ bản vẫn là
b. Tài nguyên thiên nhiên bị
c. Nông nghiệp
d. Công nghiệp phát triển thiếu hẳn
nền sản xuất nhỏ, lạc hậu, phụ thuộc
bóc lột cùng kiệt
giậm chân tại chỗ
nhỏ giọt
công nghiệp nặng
* Tích cực :
Làm xuất hiện nền công nghiệp thuộc địa mang yếu tố thực dân.
Thành thị mọc lên, bước đầu nền kinh tế hàng hoá xuất hiện, tính chất tự cung tự cấp của nền kinh tế cũ bị phá vỡ.
3/ Chính sách văn hoá, giáo dục.
_ Giai đoạn đầu : vẫn duy trì nền giáo dục Hán học.
_ Năm 1905 :
Ngo�i 3 b�c 3 bậc học : Ấu học, Tiểu học và Trung học c�n
C� th�m tiĨu h�c bỉ tĩc
Mở thêm trường,Duy tr� v�n ho� gi�o dơc phong ki�n, tăng
thêm m�n ti�ng Pháp.
_ Năm 1907 : Mở trường Đại học Đông Dương để đào tạo người
bản xứ phục vụ việc cai trị.
Câu hỏi
Chính sách văn hóa giáo dục của thực dân Pháp thời kì này
như thế nào ?
Câu hỏi
Chính s�ch vỊ v�n ho� gi�o dơc cđa Ph�p th�i k� n�y nh� th� n�o?
Câu hỏi
Chính sách văn hóa, giáo dục của Pháp có phải là để khai
hoá văn minh cho người Việt Nam hay không ? Vì sao ?
? Thông qua giáo dục phong kiến, tạo ra lớp người chỉ biết phục tùng
? Triệt để sử dụng phong kiến Nam triều, dùng người Việt trị người Việt
? Kìm hãm nhân dân ta trong vòng ngu dốt để dễ bề cai trị
3/ Chính sách văn hoá, giáo dục.
_ Giai đoạn đầu : vẫn duy trì nền giáo dục Hán học.
_ Năm 1905 :
? Hệ thống giáo dục gồm 3 bậc học : Ấu học, Tiểu học và
Trung học.
? Mở thêm trường, tăng thêm tiếng Pháp.
_ Năm 1907 : Mở trường Đại học Đông Dương để đào tạo người
bản xứ phục vụ việc cai trị.
? Mục đích của chính sách này là nô dịch và ngu dân.
Giáo dục thời Pháp
Đẩy mạnh cướp đoạt ruộng đất.
Bóc lột nông dân theo kiểu phát canh thu tô.
Tập trung khai thác mỏ than và kim loại.
Sản xuất xi măng, gạch, ngói, điện, nước, chế biến gỗ .
Nắm độc quyền thị trường.
Tăng cường xây dựng hệ thống đường giao thông.
Duy trì nền giáo dục thời phong kiến (Hán học)
Mở trường Đại học Đông Dương
BÀI TẬP
Dặn dò
_ Học kĩ bài.
_ Làm bài tập 29.
_ Soạn bài mới, sưu tầm tranh ảnh về
các giai cấp, tầng lớp trong xã hội Việt
Nam cuối thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX