Bài 31. Cách mạng tư sản Pháp cuối thế kỷ XVIII

SỞ GD-ĐT ĐAKLAK
TRƯỜNG THPT BC L£ H÷U TR¸C
m«n: LÞch Sö
Bµi 31 – tiÕt 38,39
Gv : PHAN DUY THUONG
I . Nước Pháp trước cách mạng
1. Tình hình kinh tế, xã hội
a. Kinh tế:
+ Nông nghiệp : Lạc hậu
- Công cụ thô sơ, năng xuất thấp,
- Nông dân phải nộp tô thuế nặng nề.
- Đời sống khốn quẫn vì bị bóc lột bởi lãnh chúa và giáo hội
+ Công thương nghiệp : Phát triển
- Máy móc được sử dụng nhiều
- Trong công nghiệp khai khoáng và luyện kim có những xí nghiệp tập trung hàng ngàn công nhân
+ Ngoại thương : Phát triển, các công ti thương mại Pháp buôn bán với nhiều nướcchâu Âu và phương Đông.
b. Chính trị: Duy trì chế độ quân chủ chuyên chế
c. Xã hội : chia thành 3 đẳng cấp
Quý tộc
Tăng lữ
Đẳng cấp thứ ba
Hưởng đặc quyền
Chịu mọi thứ thuế
Và nghiã vụ
Muốn duy trì
Chế độ phong kiến
Muốn xoá bỏ
Chế độ phong kiến
Tăng lữ, quý tộc >< Đẳng cấp thứ ba
Người ta thấy một số thú vật sống rải rác khắp xóm, chúng sống trong các hang, sống bằng mì đen, nước lã và rễ cây. Chúng bám chặt vào mảnh đất mà chúng đào bới một cách cực kỳ nhẫn nại, chúng có một cái gì đó như giọng nói, và khi chúng đứng lên, người ta thấy chúng có bộ mặt người, và quả thực! Chúng là những con người!
“TriÒu ®×nh lµ må ch«n quèc gia”
2. Cuộc đấu tranh trên lĩnh vực tư tưởng
+ Diễn ra cuộc đấu tranh giữa những giáo lí lạc hậu, những quan điểm lỗi thời với tư tưởng tiến bộ. Tiêu biểu đó là trào lưu" Triết học ánh sáng", dọn đường cho cách mạng bùng nổ, định hướng cho một xã hội tương lai
Mụngtexkio (1689-1755)
Mụngtexkio (Charles de Secondat, nam tu?c De la Brờde et De Montesquieu) - nh� van v� d?i bi?u tri?t h?c ỏnh sỏng Phỏp.
Mụngtexkio xu?t thõn gia dỡnh quý t?c ỏo d�i ? d?a phuong, b?n thõn l�m th?m phỏn ? tũa ỏn Boocdụ. ễng dó vi?t nhi?u tỏc ph?m, m?t s? tỏc ph?m chớnh l� Nh?ng b?c thu Ba Tu (1721), Tinh th?n phỏp lu?t (1748) .v...v...
Mụngtexkio phờ phỏn n?n quõn ch? chuyờn ch? v� tỏn th�nh ch? d? quõn ch? l?p hi?n. Trong cu?n sỏch nh? Nh?ng b?c thu Ba Tu, du?i hỡnh th?c nh?ng b?c thu c?a hai ngu?i Ba Tu vi?ng tham Pari vi?t cho b?n bố, ụng chõm bi?m nh?ng phong t?c v� th? ch? c?a xó h?i phong ki?n Phỏp th?i "Vua m?t tr?i" Lui XIV.
Trong cu?n Tinh th?n phỏp lu?t, Mụngtexkio dó phõn tớch m?t cỏch h? th?ng v� chi ti?t nh?ng hỡnh th?c chớnh quy?n, nh?ng di?u ki?n v� nguyờn t?c c?a chỳng. ễng cho r?ng m?t qu?c gia mu?n cú quy c?, ph?i cú hi?n phỏp v� ph?i xỏc d?nh ba quy?n riờng bi?t v� d?c l?p v?i nhau: quy?n l?p phỏp, quy?n h�nh phỏp v� quy?n tu phỏp.
Lý lu?n c?a Mụngtexkio khụng nh?m l?t d? ch? d? quõn ch? hi?n h�nh b?ng cỏch m?ng, m� ch? nh?m h?n ch? quy?n h�nh c?a nh� vua v� m? r?ng quy?n h?n c?a giai c?p tu s?n trong vi?c tham gia v�o cụng vi?c qu?n lý nh� nu?c. H?c thuy?t ba quy?n phõn l?p c?a Mụngtexkio dó cú ?nh hu?ng d?n cỏc nh� cỏch m?ng tu s?n Phỏp ? th? k? XVIII trong khi so?n th?o hi?n phỏp
Ruxô (1712-1778)

Giang - Gi?c Ruxụ (Jean - Jacques Rousseau) - nh� van, nh� tri?t h?c g?c Th?y Si, ngu?i phỏt ngụn c?a n?n dõn ch? ti?u tu s?n trong tri?t h?c ỏnh sỏng Phỏp.
Ruxụ l� con m?t ngu?i th? d?ng h? Th?y Si, sinh ? Gionevo. Th?i niờn thi?u ụng dó s?ng cu?c d?i c?c nh?c, ph?i t? ki?m s?ng b?ng nhi?u ngh? v� t? h?c d? b?i du?ng ki?n th?c.
Tỏc ph?m n?i ti?ng c?a Ruxụ l� cu?n Kh? u?c xó h?i. Theo Ruxụ, thỡ xó h?i v� nh� nu?c sinh ra do s? th?a thu?n gi?a cỏc cỏ nhõn, vỡ l?i ớch chung. Trong b?n Kh? u?c xó h?i dú, m?i ngu?i ch?u t? b? m?t ph?n ch? quy?n c?a mỡnh d? giao cho nh?ng d?i bi?u do mỡnh b?u ra. Nh?ng ngu?i d?i bi?u n�y cai tr? theo danh nghia c?a nh?ng ngu?i b?u ra h?. Vỡ th? ch? quy?n khụng th? thu?c v? m?t cỏ nhõn (vua chỳa), m� l� c?a nhõn dõn. H?c thuy?t v? ch? quy?n c?a nhõn dõn dó l� co s? cho ch? d? c?ng hũa dõn ch? c?a nh?ng ngu?i tu h?u nh?.
Ruxụ kh?ng d?nh ch? d? tu h?u l?n gõy ra s? b?t bỡnh d?ng xó h?i v� s? ỏp b?c c?a ngu?i gi�u d?i v?i ngu?i nghốo, ngu?i m?nh d?i v?i ngu?i y?u, do dú c?n ph?i h?n ch? ch? d? tu h?u l?n v� b?o v? nh?ng ngu?i tu h?u nh?. Tu tu?ng c?a Ruxụ ph?n ỏnh tõm tr?ng c?a cỏc t?ng l?p ti?u tu s?n th�nh th? v� c?a qu?n chỳng nụng dõn mu?n th? tiờu ch? d? phong ki?n, nhung l?i s? nh?ng tai h?a c?a ch? nghia tu b?n v� mo u?c ngõy tho r?ng cú th? trỏnh du?c nh?ng tai h?a dú b?ng cỏch h?n ch? ch? d? tu h?u l?n, duy trỡ ch? d? tu h?u nh?.
H?c thuy?t c?a Ruxụ cú ?nh hu?ng l?n trong cỏch m?ng tu s?n Phỏp, nh?t l� d?i v?i phỏi Giacụbanh.

Vụnte (1694-1778)
Vụnte (Voltaire) - nh� si, thi si, k?ch si, s? gia, tri?t gia v� d?i bi?u xu?t s?c c?a tri?t h?c ỏnh sỏng Phỏp.
Vụnte, tờn chớnh l� Phorangxoa Mari Aruờ (Francois Maria Arouet), l� con m?t viờn chu?ng kh? ? Pari. H?i tr?, Vụnte h?c tru?ng D?i h?c lu?t Pari, r?i l�m vi?c ? tũa ỏn. Nhung sau vỡ thớch ho?t d?ng van h?c ụng b? ngh? lu?t chuy?n sang ngh? van. ễng sỏng tỏc nhi?u tho ca, truy?n ng?n, s? thi, nh?ng kh?o lu?n l?ch s? v� tri?t h?c.
Nam 22 tu?i, vỡ sỏng tỏc nh?ng b�i tho chõm bi?m cú tớnh ch?t ch?ng l?i v? Nhi?p chớnh c?a tri?u dỡnh, ụng b? t?ng giam v�o ng?c Baxti, sau b? tr?c xu?t kh?i nu?c Phỏp, sang s?ng ? nu?c Anh 4 nam. Khi tr? v? Phỏp, Vụnte dó cho xu?t b?n t?p Nh?ng b?c thu tri?t h?c n?i ti?ng (1734). Trong cu?n cỏch n�y, Vụnte d? kớch s? chuyờn quy?n c?a giỏo h?i, chớnh sỏch ngu dõn v� nh?ng t?c l? phong ki?n l?c h?u c?a nu?c Phỏp. Cu?n sỏch b? giỏo h?i thiờu h?y v� tỏc gi? ph?i tr?n ra nu?c ngo�i d? kh?i b? d�n ỏp.
V? m?t chớnh tr?, Vụnte tuy ch?ng l?i s? d?c doỏn c?a chớnh quy?n chuyờn ch?, nhung l?i khụng mu?n l?t d? ch? d? quõn ch?, xúa b? ch? d? tu h?u, m� ch? truong th?c hi?n n?n "chuyờn ch? sỏng su?t", d?t hy v?ng v�o nh?ng v? vua sỏng su?t th?m nhu?n tri?t h?c.
D?i v?i nhõn dõn, m?t m?t ụng b?o v? tớch c?c nh?ng ngu?i b? ỏp b?c, nh?ng n?n nhõn c?a s? chuyờn quy?n d?c doỏn, nhung m?t khỏc ụng l?i kinh th? nhõn dõn, khụng d?ng ý b?o d?ng. ễng dó kớch k?ch li?t giỏo h?i Thiờn chỳa giỏo, dũi h?i t? do tớn ngu?ng, nhung ụng l?i cho r?ng tụn giỏo "v?n cú ớch" d?i v?i t?ng l?p bỡnh dõn v� tuyờn b?: "N?u khụng cú Thu?ng d? thỡ ph?i t?o ra Thu?ng D?".
Vụnte dó cú m?t vai trũ to l?n trong vi?c truy?n bỏ tu tu?ng ỏnh sỏng v� cú ?nh hu?ng cỏch m?ng m?nh m? d?i v?i nh?ng ph?n t? tu s?n tiờn ti?n trong cu?c d?u tranh ch?ng ch? d? phong ki?n.
II. Tiến trình của cách mạng
1.Cách mạng bùng nổ. Nền quân chủ lập hiến
5-5-1789 : Nhà vua triệu tập:Hội nghị 3 đẳng cấp
17- 6 Lập quốc hội lập hiến
soạn thảo hiến pháp
+ 14 - 7 - 1789 Quần chúng tấn công ngục Ba - xti.
- Lập chính quyền của Đại tư sản tài chính - Quốc hội lập hiến
+ 8-1789 thông qua "Tuyên ngôn Nhân quyền và Dân quyền".
+ Ban hành chính sách khuyến khích công thương nghiệp phát triển
+ 9-1791 Thông qua hiến pháp, lập nền quân chủ lập hiến.
+ 4-1792 Chiến tranh Pháp và liên quân phong kiến áo - Phổ.
+ 11-7-1792 Quốc hội tuyên bố "Tổ quốc lâm nguy", quần chúng vũ trang bảo vệ đất nước.

Louis xvi 1754- 1793
HỘI NGHỊ BA ĐẲNG CẤP HỌP NGÀY 5/5/1789
- Ngày 14-7, tiếng chuông báo động khẩn cấp lại đánh thức Pari dậy, đường phố lại đông nghịch người. Mặc dầu gần như toàn bộ thành phố đã nằm trong tay quân khởi nghĩa, những cuộc khởi nghĩa vẫn chưa kết thúc. Ngục Ba- Xti thành trì của vua chúa Pháp- chưa bị chiếm.
- Hãy tiến tới Ba-xti !” lời kêu gọi của một ngưòi nào đó truyền đi hằng trăm người hưởng ứng lời kêu gọi truyền từ người này sang người khác và chẳng bao lâu lan khắp thành phố. Từ mọi khu phố, đoàn người khởi nghĩa tiến về phía Ba-xti.
Ở trên từng pháo đài, nhiều hộng súng đại bác nhô ra, đội quân đồn trú ở pháo đài đang đứng cạnh đấy trong tư thế sẳn sàng
Gần giũa trưa, quần chúng tấn công ngục Ba-xti. Theo sự xác nhận của người đương thời, có 300000 tham gia tấn công, bao gồm chủ yếu công nhân,dân nghèo, thợ thủ công Pari.Những người tấn công xong vào cửa lớn của nhà tù, những cầu treo đã rút và hầu như không thể nào vào được pháo đài. Sau một lúc lâu, nhiều người dũng cảm tìm cách vượt hào để đặt cầu, song không có kết quả gì Đột nhiên, từ phía tường pháo đài vang lên những loạt súng. Nhiều người chết và bị thương máu chảy càng tăng thêm lòng phẩn nộ của quần chúng.
Một năm sau, Ba-Xti bị san phẳng hoàn toàn và trên nền củ người ta xây dựng một quảng trường có ghi dòng chử “Ở đây người ta nhảy múa!”
CÁCH MẠNG TƯ SẢN PHÁP
1789
BÊN TRONG NGỤC BASTILE
*16/7/1789 Đẳng cấp thứ 3 tự tuyên bố thành lập quốc hội.
* 9/7/1789 đổi tên là quốc hội lập hiến.
2. Tư sản công thương cầm quyền. Nền cộng hoà được thành lập
- 10 - 8 - 1792 : Quần chúng Pa-ri nổi dậy: Bắt giam vua và hoàng hậu. Chính quyền chuyển sang tay tư sản công thương - phái Girôngđanh
- 21-9-1792 phế truất vua lập nền cộng hoà thứ nhất
21-1-1793 vua Lu-i XVI bị xử chém.
- Đầu năm 1793: Nước Pháp đứng trước khó khăn móí:
+ Trong nước: Bọn phản động nổi dậy, đời sống nhân dân khó khăn.
+ Bên ngoài: :Liên minh phong kiến châu Âu đe doạ cách mạng
- 31-5-1793 quần chúng bao vây quốc hội
- 2- 6-1793 chính quyền chuyển sang phái Giacôbanh
3. Nền chuyên chính Giacôbanh- đỉnh cao của cách mạng
Trước những khó khăn nghiệm trọng, Chính quyền Gia-cô-banhđã đề ra những biện pháp hiệu quả, kịp thời:
Giải quyết vấn đề ruộng đất.
- Tăng lương cho công nhân
6-1793 Thông qua hiến pháp, lập nền cộng hoà, ban bố quyền dân chủ, xoá bỏ đẳng cấp và bất bình đẳng.
23-8-1793 ra lệnh "Tổng động viên".
Kết quả:
Dập tắt được nổi loạn, đuổi được quân xâm lược.
Cách mạng Pháp đạt đến đỉnh cao.
27-7-1794 Rôbe- xpie bị bắt. chính quyền rơi vào tay bon phản động
RÔ-BE- SPIE 1758-1794
Rôbexpie (1758-1794)
Maximiliêng đơ Rôbexpie (Maximilien de Robespierre) - nhà cách mạng tư sản cánh tả trong Cách mạng tư sản Pháp (1789-1794), người lãnh đạo chủ chốt của phái Giacôbanh, phái đã đưa cuộc cách mạng tư sản Pháp lên đỉnh cao nhất.
Rôbexpie là luật sư ở Arat (miền Bắc nước Pháp), nổi tiếng về tinh thần cách mạng ngoan cường và đức tính chính trực, liêm khiết (người ta gọi ông là "Người không thể mua chuộc").
Năm 1789, Rôbexpie được bầu vào Hội nghị ba đẳng cấp. Sau Hội nghị ba đẳng cấp chuyển thành Quốc hội. Trong Quốc hội, Rôbexpie đứng đầu cánh tả hay còn gọi là phái Núi, đấu tranh kiên quyết chống lại phái hữu để bảo vệ quyền lợi của bình dân và đòi đưa vua Lui XVI ra xét xử.
Cuộc khởi nghĩa ngày 31-5 và 2-6-1973, do nhân dân Pari tiến hành đưa phái Giacôbanh, đứng đầu là Rôbexpie, lên nắm chính quyền. Rôbexpie đã tiến hành nhiều chính sách cách mạng và thực hiện chính sách "khủng bố" để thúc đẩy cách mạng tiến lên. Quân đội cách mạng, dưới sự lãnh đạo của phái Giacôbanh, đã liên tiếp đánh bại và đẩy lùi quân đội can thiệp của các nước châu Âu ra ngoài biên giới.
Nhưng rồi trong nội bộ phái Giacôbanh có sự phân hóa: một bộ phận giàu có lên muốn ngừng cuộc cách mạng lại, còn bộ phận những nghèo khổ (những người "không quấn chẽn") muốn thúc đẩy cách mạng tiến lên hơn nữa. Rôbexpie không đáp ứng đầy đủ quyền lợi cho quần chúng "không quần chẽn", cho nên nhiệt tình cách mạng của họ không được như trước nữa. Ngày 9 Técmiđo (tháng Nóng) năm II Cộng hòa (27/7/1794) bọn phản động và thái hóa trong quốc hội đã tấn công và bắt giam Rôbexpie. Sáng ngày 10 Tecmiđo (28-7-1794), Rôbexpie cùng các bạn chiến đấu của mình đã bị đưa lên máy chém không qua xét xử.
4. Thời kì thoái trào
Sau đảo chính chế độ đốc chính được thành lập. Quyền lực tập trung vào 5 uỷ viên.
Nhiều thành quả cách mạng bị thủ tiêu.
=> Nước pháp ngày càng khó khăn, liên minh châu Âu chống pháp hình thành.
9-11- 1799 Na-pô-lê-ông được giai cấp tư sản ủng hộ đã làm đảo chính quân sự. Lập nền độc tài quân sự.
1804 Na- pô-lê-ông lên ngôi hoàng đế lập Đế chế I.
1815 Na-pô-lê-ông thua trận ? Oa-tộc-lụ. Chế độ quân chủ ở Pháp được phục hồi.
Nước pháp sau
cuộc đảo chính ?
BÔNAPAC (NAPÔLÊÔNG) (1769 - 1821)
Napôlêông Bônapac (Napoleon Bonaparte) - nhà chỉ huy quân sự tài ba, hoàng đế nước Pháp, biệt hiệu là Napôlêông I.
Napôlêông Bônapac sinh ở đảo Coocxơ, một hòn đảo ở Địa Trung Hải, nằm giữa Pháp và Italia, thuộc thành phần gia đình quý tộc nghèo. Ông theo học ở Học viện quân sự Briênnơ (Pháp) đạt thành tích xuất sắc, nhất là về lĩnh vực toán học và điều khiển pháo. Năm 24 tuổi, ông được phong vượt cấp từ đại úy lên thiếu tướng, nhờ đã sử dụng pháo binh, đánh bại quân Anh, giải phóng Tulông (Nam Pháp).
Nhờ có tài tổ chức và lãnh đạo quân sự, Bônapac đã nhiều lần đánh bại liên quân phong kiến áo - Phổ - Nga được Anh hỗ trợ (trận chiến thắng oanh liệt nhất là trận Aoxteclit ngày 2-12-1805 đánh bại liên quân áo - Nga).
Lên ngôi hoàng đế năm 1804, Napôlêông I củng cố chế độ tư bản chủ nghĩa ở nước Pháp và các vùng chiếm đóng (ban hành bộ dân luật, khuyến khích phát triển kinh tế tư bản chủ nghĩa...), mặt khác, tiếp tục cuộc chiến tranh với Anh và các quốc gia phong kiến châu Âu. Napôlêông I đã ban bố sắc lệnh về "phong tỏa lục địa" nhằm bao vây kinh tế Anh. Cuộc kháng chiến của nhân dân Tây Ban Nha (1808 - 1814) và nhất là cuộc chiến tranh về quốc vĩ đại của nhân dân Nga (1812) đã làm phá sản mưu đồ thống trị toàn châu Âu của Napôlêông I.
Napôlêông bị bắt và đày ở đảo Enba (một đảo nhỏ nằm bên đảo Coocxơ và Italia) (4-1814). Năm sau, ông trốn về Pháp, khôi phục lại chính quyền, nhưng chỉ được có 100 ngày (từ 20-3 đến 22-6-1815). Trong trận đánh cuối cùng ở Oateclô (gần Brucxen, Bỉ), Napôlêông bị thua và bị đày ra đảo Xanh Êlen, ngoài khơi Đại Tây Dương và chết ở đó năm 1821.
Na-pô- lê- ông I
III. ý nghĩa của cách mạng tư sản pháp
Là một cuộc cách mạng tư sản triệt để vì:
+ Lật đổ được chính quyền quân chủ chuyên chế phong kiến.
+ Thủ tiêu mọi tàn dư của phong kiến.
+ Giải quyết được vấn đề ruộng đất cho nông dân
+ Xoá bỏ những cản trở đối với công thương nghiệp
+ Thống nhất thị trường.
+ Lãnh đạo : Giai cấp tư sản.
+ Nhiệm vụ đánh phong kiến.
+ Lực lượng tham gia : Chủ yếu là quần chúng nhân dân.
Cách mạng tư sản Pháp đã mở ra thời đại thắng lợi, củng cố của CNTB ở các nước tiên tiến thời bấy giờ.

Củng cố
Các chính quyền của cách mạng Pháp ?
Quốc hội lập
hiến (6 - 1789)
Quân chủ
Lập hiến
9-1791
Chế độ
Đốc Chính
7- 1794
Đế chế
Thứ nhất
1804
Chính quyền
Giacôbanh
6-1793
Độc tài
Quân sự
11- 1799
Phái
Girôngđanh
8- 1792
Quân chủ
1815