Bài 30. Truyền tin qua xináp

GIÁO ÁN SINH HỌC 11
Tiết 30. TRUYỀN TIN QUA XINÁP
Quan xát hình vẽ sau đây về các kiểu xi náp.
Kết hợp nội dung mục I - Sgk, cho biết khái niệm về xi náp?.

Tiết 30. Truyền tin qua xináp
Khái niệm:
- Xi náp là diện tiếp xúc của tế bào thần kinh với các tế bào khác ( TB thần kinh, TB cơ, TB tuyến…).
II. Cấu tạo xi náp.
- Xi náp hóa học cấu trúc gồm những thành phần nào?.
Chùy xináp gồm những thành phần nào?.
Các bóng xináp có vai trò gì?.

Hãy cho biết:

II. Cấu tạo xi náp.
Xi náp hóa học cấu tạo gồm:
- Chùy xináp: Chứa các ti thể, và các bóng chứa chất trung gian (phổ biến là: Acetylcholine và noradrenalin, ngoài ra còn nhiều chất hóa học khác như đôpamin, serotonin…).
Màng trước xináp.
Khe xináp: Chứa nhiều ion Na+.
Màng sau xináp, ở đây có các thụ thể nhận chất trung gian hóa học.

Tại sao xi náp cấu tạo theo cách này được gọi là xináp hóa học?. Có mấy loại xináp?.
Ngoài xi náp hóa học còn có xináp điện cấu tạo từ kênh ion nối giữa 2 màng tế bào cạnh nhau nên xung thần kinh có thể lan truyền từ nơron này sang nơron khác
III. Quá trình truyền tin qua xi náp.

Theo dõi đoạn film sau, kết hợp quan xát H30.3 (sgk) hãy mô tả quá trình truyền tin qua xináp?.
Đoạn film
Thông tin truyền dưới dạng xung thần kinh đến xináp tiếp tục được truyền qua xi náp.
Quá trình truyền tin qua xináp như sau:
Xung thần kinh đến làm ion Ca2+ đi vào chùy xináp.
Ca2+ làm cho các bóng chứa chất trung gian hóa học (Acetylcholine) gắn vào màng trước xináp và vỡ ra, giải phóng Acetylcholine vào khe xináp.
Acetylcholine gắn vào thụ thể trên màng sau xi náp và làm xuất hiện điện thế hoạt động lan truyền đi tiếp.
Em hãy cho biết: Tại sao tin được truyền qua xináp chỉ theo 1 chiều từ màng trước qua màng sau mà ko thể truyền theo chiều ngược lại?.
Chú ý: Tại màng sau không có bóng chứa chất trung gian hóa học để đi về màng trước và màng trước cũng không có các thụ thể nhận chất trung gian hóa học nên thông tin chỉ được truyền theo 1 chiều từ màng trước tới màng sau mà không truyền ngược lại. Các nơron thần kinh trong cung phản xạ liên hệ với nhau qua xi náp, nên đây là cơ sở giúp xung thần kinh truyền trong một cung phản xạ chỉ theo 1 chiều.


Tại sao hàng loạt xung thần kinh lan đến xináp làm vỡ rất nhiều bóng chứa chất trung gian hóa học, nhưng khi có các đợt xung TK mới khác đến lại vẫn thấy vỡ bóng và giải phóng chất trung gian hóa học vào khe xináp?. Tại sao chất hóa học không bị ứ đọng lại ở màng sau xi náp?.
Acetylcholine giải phóng ở khe xi náp sẽ lập tức bị enzim phân hủy thành acetate và choline, 2 chất này quay trở lại chùy xi náp để tái tổng hợp thành acetylcholine chứa trong các bóng xi náp.