Bài 30. Truyền tin qua xináp

Xung thần kinh từ một nơ ron
có thể truyền đến những tế bào nào?
A
Xináp được định nghĩa như thế nào?
I. KHÁI NIỆM XINÁP
-Xináp: là diện tiếp xúc giữa tế bào thần kinh với
tế bào thần kinh, giữa tế bào thần kinh với loại tế
bào khác như tế bào cơ, tế bào tuyến…


Theo khái niệm trên thì có bao nhiêu kiểu xináp?
Đó là những kiểu nào?
-Có 3 kiểu xináp là: + xináp thần kinh - thần kinh
+ xináp thần kinh - cơ
+ xináp thần kinh - tuyến
A
Xináp
thần kinh – thần kinh
Xináp
thần kinh - cơ
Xináp
thần kinh – tuyến
II.CẤU TẠO XINÁP HÓA HỌC
Thế nào là xináp hóa học?

II.CẤU TẠO XINÁP HÓA HỌC
Xináp hóa học: là loại xináp mà thông tin được truyền qua khe xináp đến màng sau nhờ các chất trung gian hóa học chứa trong bóng xináp.

1.Khái niệm
2. Cấu tạo
Khe xináp
Hình 4. Sơ đồ cấu tạo xinap hóa học
Gồm 3 thành phần : cúc xinap, khe xinap, màng sau xinap
a) Cúc xinap
Đầu tận cùng của sợi trục thần kinh, hơi phồng ra có màng bao bọc. Trong cúc có chứa ti thể và các bóng chức chất hoá học trung gian.
- Ti thể có chức năng oxi hoá chất để tạo năng lượng cung cấp cho hoạt động của xinap.
- Bóng hoá chất : chứa chất trung gian hoá học : axêtilcôlin. Noradrênalin.
b) Khe xinap
Nằm giữa màng trước và màng sau xinap. Kích thước khe xinap thay đổi tuỳ theo loại xinap trên
c) Màng sau xinap
Màng của bộ phận được điều khiển bởi cúc xinap của sợi trục thần kinh trên màng và có chứa các thụ thể nhạy cảm với chất trung gian hoá học .
III.QUÁ TRÌNH TRUYỀN TIN QUA XINÁP
Thông tin truyền đến xináp dưới dạng gì?
Thông tin dưới dạng xung thần kinh khi đến xináp
tiếp tục được truyền qua xináp.
Quá trình truyền tin
qua xináp

Hãy quan sát và trình bày quá trình truyền tin qua
xinap đối với chất trung gian hoá học là axêtilcôlin ?
Ca2+
Hình 5. Quá trình truyền
tin qua xinap

Diễn biến từng
giai đoạn?

Ca2+
a. Xung thần kinh đến làm Ca2+ đi vào trong chùy xinap.
b. Ca2+ vào làm túi chứa axetylcôlin gắn vào màng trước và vỡ ra, giải phóng axêtylcôlin vào khe xinap.
c. Axetylcôlin gắn vào thụ quan trên màng sau và làm xuất hiện điện thế hoạt động lan truyền đi tiếp.
Khi màng trước xináp vỡ ra giải phóng rất nhiều
chất trung gian hóa học thì tại sao chất trung gian
hóa học không bị ứ đọng ở màng sau?

Enzim axêtylcôlinesteraza ở màng sau sẽ phân hủy axêtylcôlin thành axêtat và côlin.
2 chất này quay lại màng trước, vào trong chùy và được tổng hợp lại thành axêtylcolin chứa trong túi.
Hình 6. Quá trình tái tổng hợp axêtincôlin
Với hàng loạt xung thần kinh đi tới,
vậy tại sao xináp có thể đáp ứng đầy đủ
các chất trung gian hóa học?
* Sự tái tổng hợp chất trung gian hóa học
Sau khi điện thế hoạt động hình thành ở màng sau
và lan truyền đi tiếp, chất trung gian hóa học
sẽ được tái tạo.

Axetincolin
axetincolinesteraza
Nếu axêtincôlin không bị phân giải ở và ứng động
lại ở màng sau thì các hưng phấn sẽ như thế nào?
Và sẽ gây là hiện tượng gì?
Nếu màng sau mất khả năng nhận cảm axêtincôlin,
thì hưng phấn ở màng sau có được tạo thành không
Tại sao tin được truyền qua xináp chỉ theo một chiều từ màng trước qua màng sau mà không thể theo chiều ngược lại?

Xinỏp di?n: cấu tạo từ các kênh iôn nối giữa 2 tế bào cạnh nhau
CỦNG CỐ
1- Điện thế hoạt động lan truyền theo xináp từ
màng trước về màng sau xináp là do :
a- Chuỳ xináp có túi chứa axêtylcholin
b- Màng trước xináp không có thụ thể
c- Màng sau xináp không có chứa axêtylcholin
d- Chuỳ xináp không có túi chứa axêtylcholin
b- Màng trước xináp không có thụ thể
3- Cô cheá truyeàn tin qua xinap giuùp gì cho hoaït ñoäng cuûa cô theå ñoäng vaät ?
2- Hãy chọn câu đúng về xinap


c- Xinap là diện tiếp xúc giữa tế bào thần kinh với tế bào thần kinh khác hay tế bào cơ, tế bào tuyến
d- Tất cả các xinap đều có chứa chất
trung gian hóa học là axetyncolin
b- Truyền tin qua xinap hóa học không cần
chất trung gian
a- Xinap là diện tiếp xúc của các tế bào
cạnh nhau
c- Xinap là diện tiếp xúc giữa tế bào thần kinh với tế bào thần kinh khác hay tế bào cơ, tế bào tuyến
DẶN DÒ
Trả lời câu hỏi SGK 1, 2 ,3,4
Đọc mục "em có biết"
Đọc, nghiên cứu bài 31 SGK :
Cho ví dụ về tập tính bẩm sinh và
tập tính học được ở động vật mà em biết