Bài 30. Truyền tin qua xináp

Chào mừng quý thầy cô
và các em học sinh
TRƯỜNG THPT NGUYỄN THÁI BÌNH
MÔN: SINH HỌC 11
GV: NGUYỄN THỊ MỸ HẠNH
KIỂM TRA BÀI CŨ
1. Di?n th? ho?t d?ng l� gì? Di?n th? ho?t d?ng du?c hình th�nh nhu th? n�o?(5d)
? Di?n th? ho?t d?ng l� s? bi?n d?i di?n th? ngh? ? m�ng t? b�o t? ph�n c?c sang m?t ph�n c?c, d?o c?c v� t�i ph�n c?c.
? Khi b? kích thích c?ng Na+ m? r?ng n�n Na+ khu?ch t�n qua m�ng v�o b�n trong t? b�o g�y ra m?t ph�n c?c v� d?o c?c. Ti?p dĩ c?ng K+ m? r?ng hon, cịn c?ng Na+ dĩng l?i, K+ di ra ngồi t? b�o d?n d?n t�i ph�n c?c
KIỂM TRA BÀI CŨ
2. So s�nh c�ch lan truy?n c?a xung th?n kinh (di?n th? ho?t d?ng) tr�n s?i th?n kinh khơng cĩ bao mi�lin v� cĩ bao mi�lin? (5 d)
Xung thần kinh lan truyền liên tục từ vùng này sang vùng khác kề bên
Xung thần kinh lan truyền theo cách nhảy cóc, từ eo Ranvie này sang eo Ranvie khác
SƠ ĐỒ CÁC NƠRON THẦN KINH
TRUYỀN TIN QUA XINAP
CHƯƠNG II: CẢM ỨNG
PHẦN B : CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT
TIẾT 31-BÀI 30:
TIẾT 31-BÀI 30:
TRUYỀN TIN QUA XINAP
KHÁI NIỆM XINAP:
CẤU TẠO XINAP:
QUÁ TRÌNH TRUYỀN TIN QUA XINAP:
I/ KHÁI NIỆM XINAP:
Xinap là diện tiếp xúc giữa:
Tế bào thần kinh với tế bào cơ
Tế bào thần kinh với tế bào thần kinh
Tế bào thần kinh với tế bào tuyến.
Thế nào là xináp?
Có những loại xinap nào?
Xináp là diện tiếp xúc giữa
I. KHÁI NIỆM XINÁP
Có hai loại xináp là : xináp hoá học và xináp điện
+ Tế bào thần kinh với tế bào thần kinh
+ T? b�o th?n kinh v?i lo?i t? b�o kh�c (t? b�o co, t? b�o tuy?n.)
XINAP HÓA HỌC
XINAP ĐIỆN
Cấu tạo của một xináp hóa học gồm những thành phần nào?
═
II. CẤU TẠO CỦA XINÁP HOÁ HỌC
3
2
5
4
6
7
8
1
Ti thể
Kênh vận chuyển Ca2+
Bóng chứa chất trung gian hoá học
Màng trước xináp
Màng sau xináp
Thụ thể tiếp nhận chất trung gian hóa học
Khe xinap
Chùy xináp
II. CẤU TẠO CỦA XINÁP HOÁ HỌC
Xináp hoá học gồm có:
2. Màng trước xináp
4. Màng sau xináp
1. Chùy xináp
3. Khe xináp
Ti thể
Bóng chứa chất trung gian hoá học (axêtincôlin, norađrenalin, đôpamin, serôtônin…)
Kênh vận chuyển Ca2+
Thụ thể tiếp nhận chất trung gian hóa học
Xináp điện có cấu tạo từ các kênh ion nối giữa 2 màng tế bào cạnh nhau
Quá trình truyền tin qua xináp gồm mấy giai đoạn?
III. QUÁ TRÌNH TRUYỀN TIN QUA XINÁP
III. QUÁ TRÌNH TRUYỀN TIN QUA XINÁP
Mỗi giai đoạn truyền tin qua xinap diễn ra như thế nào?
PHIẾU HỌC TẬP
Chia lớp thành 3 nhóm: (thảo luận 3 phút)
+Nhóm 1: tìm hiểu giai đoạn 1 quá trình truyền tin qua xinap?
+Nhóm 2: tìm hiểu giai đoạn 2 quá trình truyền tin qua xinap?
+Nhóm 3: tìm hiểu giai đoạn 3 quá trình truyền tin qua xinap?
PHIẾU HỌC TẬP
Ca++
ĐÁP ÁN PHIẾU HỌC TẬP
Xung thần kinh đến làm Ca++ đi vào trong chùy xinap.
Ca++ vào làm túi chứa axetylcolin gắn vào màng trước và vỡ ra, giải phóng axêtylcolin vào khe xinap.
Axetylcolin gắn vào thụ quan trên màng sau và làm xuất hiện điện thế hoạt động lan truyền đi tiếp.
Ca++
Xung thần kinh đến làm Ca++ đi vào trong chùy xinap.
Ca++ vào làm túi chứa axetylcolin gắn vào màng trước và vỡ ra, giải phóng axêtylcolin vào khe xinap.
Axetylcolin gắn vào thụ quan trên màng sau và làm xuất hiện điện thế hoạt động lan truyền đi tiếp.
Tại sao khi hàng loạt xung thần kinh lan đến xináp làm vỡ rất nhiều bóng chứa chất trung gian hóa học, nhưng khi có hàng loạt xung thần kinh mới khác đến lại vẫn thấy vỡ bóng và giải phóng ra chất trung gian hóa học vào khe xináp? Tại sao chất trung gian hóa học không bị ứ đọng lại ở màng sau xináp?
Axêtincôlin bị enzim axêtincôlinesteraza phân huỷ thành axêtat và côlin, quay trở về màng trước, đi vào chùy xináp và được tái tổng hợp lại thành axêtincôlin chứa trong các bóng xináp.
VẬY XUNG THẦN KINH ĐƯỢC TRUYỀN QUA XINAP LÀ NHỜ VÀO YẾU TỐ NÀO?
Xung thần kinh được truyền qua xinap nhờ chất trung gian hóa học.
CHẤT TRUNG GIAN HÓA HỌC CÓ VAI TRÒ NHƯ THẾ NÀO TRONG VIỆC LAN TRUYỀN XUNG THẦN KINH QUA XINÁP?
Chất trung gian hóa học làm xuất hiện điện thế hoạt động ở màng sau, rồi lan truyền đi tiếp.
TẠI SAO TIN ĐƯỢC TRUYỀN QUA XINÁP CHỈ THEO MỘT CHIỀU, TỪ MÀNG TRƯỚC QUA MÀNG SAU MÀ KHÔNG THỂ THEO CHIỀU NGƯỢC LẠI?
Tại màng sau không có các bóng chứa chất trung gian hóa học để đi về màng trước và màng trước cũng không có thụ thể để nhận chất trung gian hóa học nên thông tin chỉ truyền 1 chiều từ màng trước tới màng sau mà không theo chiều ngược lại.
Xináp điện có cấu tạo từ các kênh ion nối giữa 2 màng tế bào cạnh nhau nên xung thần kinh có thể lan truyền thẳng từ nơron này sang nơron khác
Khi noron bị kích thích liên tục đến một lúc nào đó mặc dù vẫn tiếp tục kích thích nhưng sự dẫn truyền qua xinap sẽ ngừng lại, hiện tượng đó gọi là mỏi xinap.
Sở dĩ có hiện tượng này là vì số lượng bóng xinap trong cúc tận
cùng là có hạn nên khi kích thích liên tục, chất trung gian hóa học
được giải phóng hết và không tổng hợp lại kịp. Vì vậy, dù kích thích
vẫn tiếp tục nhưng không có chất trung gian hóa học giải phóng ra
nên phần sau xinap sẽ không đáp ứng.
1/ Chọn câu trả lời đúng về xináp:
A. Tốc độ truyền tin qua xinap hóa học chậm hơn so với tốc độ lan truyền xung thần kinh trên sợi thần kinh không có bao miêlin.
B. Tất cả các xináp đều có chứa chất trung gian hóa học là axêtincôlin.
C. Truyền tin qua xináp hóa học có thể không cần chất trung gian hóa học.
D. Xináp là diện tiếp xúc của các tế bào cạnh nhau.
5
4
3
2
1
0
CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP CỦNG CỐ
ĐÁP ÁN A
5
4
3
2
1
0
CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP CỦNG CỐ
2/ Tại sao xung thần kinh được dẫn truyền trong 1 cung phản xạ chỉ theo 1 chiều?
Các nơron trong cung phản xạ liên hệ với nhau qua xináp, mà xináp chỉ cho xung thần kinh đi theo 1 chiều.
5
4
3
2
1
0
CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP CỦNG CỐ
Câu 3 : Xináp là diện tiếp xúc giữa

A. Tế bào thần kinh với tế bào thần kinh
B. Tế bào thần kinh với tế bào cơ
C. Tế bào thần kinh với tế bào tuyến
D. Cả ba câu a, b và c đều đúng.
ĐÁP ÁN D
Câu 4: Trong xináp hóa học, thụ quan tiếp nhận chất trung gian hóa học nằm ở :
A. Khe xináp
B. Màng trước xináp
C. Màng sau xináp
D. Chùy xináp
5
4
3
2
1
0
ĐÁP ÁN C
CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP CỦNG CỐ
Câu 5: Chất trung gian hóa học nằm ở bộ phận nào của xináp?

Màng trước xináp
Màng sau xináp
Chùy xináp
Khe xináp
5
4
3
2
1
0
ĐÁP ÁN C
CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP CỦNG CỐ
Câu 6: Quá trình truyền tin qua xináp diễn ra theo trật tự nào?
Khe xinap  Màng trước xinap  Chùy xinap  Màng sau xinap

B. Màng trước xinap  Chùy xinap  Khe xinap  Màng sau xinap

C. Màng trước xinap  Khe xinap  Chùy xinap  Màng sau xinap

D. Chùy xinap  Màng trước xinap  Khe xinap  Màng sau xinap
5
4
3
2
1
0
ĐÁP ÁN D
CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP CỦNG CỐ
Câu 7: Ý nào không có trong quá trình truyền tin qua xinap?
A. Các chất trung gian hóa học (CTGHH) gắn vào thụ thể màng sau làm xuất hiện xung thần kinh rồi lan truyền đi tiếp.
B. Các CTGHH trong các bóng được Ca++ gắn vào màng trước vỡ ra và qua khe xinap đến màng sau.
C. Xung thần kinh lan truyền tiếp từ màng sau đến màng trước
D. Xung thần kinh lan truyền đến làm Ca++ đi vào trong chùy xinap
5
4
3
2
1
0
ĐÁP ÁN C
CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP CỦNG CỐ
Câu 8: Sau khi điện thế hoạt động lan truyền tiếp ở màng sau, axêtincôlin phân hủy thành:

Axêtat và côlin
Axêtin và côlin
Axit axêtic và côlin
Estera và côlin
5
4
3
2
1
0
ĐÁP ÁN A
CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP CỦNG CỐ
1. Ghi nhớ nội dung tóm tắt trong khung ở
cuối bài .
4. Đọc bài 31 “ Tập tính của động vật ” và trả lời lệnh II.2/125 SGK, lệnh III/126 SGK
HƯỚNG DẪN HỌC SINH TỰ HỌC Ở NHÀ
2. Trả lời câu hỏi 1 trang 123/SGK
3. Đọc thêm mục “ em có biết ? ” trang 123/SGK








Chân thành cảm ơn quý thầy cô và các em học sinh