Bài 30. Truyền tin qua xináp

GIẢI THÍCH HIỆN TƯỢNG
Những người da đỏ đang săn thú.
Do họ tẩm vào đầu mũi lao chất độc, chất độc họ thường sử dụng là chất curare, chất này có khả năng phong tỏa màng sau xinap thần kinh – cơ gây liệt cơ
Các em hãy cho biết tại sao chỉ với những cây lao thô sơ như vậy mà họ lại có thể săn được con thú lớn này?
Xinap thần kinh - cơ là gì? Tại sao khi màng sau xinap này bị phong toả lại gây liệt cơ?
I. Khái niệm xináp
II. Cấu tạo của xináp
III. Quá trình truyền tin qua xináp
BÀI 30.
TRUYỀN TIN QUA XINÁP
I. Khái niệm xináp
Xináp
Xináp
Xináp là gì ?
Xináp
Xináp là diện tiếp xúc giữa tế bào thần kinh với tế bào thần kinh hoặc với các tế bào khác như: tế bào cơ, tế bào tuyến … có vai trò dẫn truyền xung thần kinh.
Xác định vị trí của xináp?
Có mấy kiểu xináp?
II. CẤU TẠO CỦA XINÁP
Bóng
chứa chất
TG hóa học
Chùy
xináp
Màng trước
xináp
Màng sau
xináp
Khe xináp
Thụ thể tiếp nhận
chất trung gian hóa học
Ti thể
1
2
3
4
?
?
?
II. CẤU TẠO CỦA XINÁP
Xináp hoá học gồm:
2. Màng trước xináp
4. Màng sau xináp:
3. Khe xináp
1. Chùy xináp:
Ti thể và bóng chứa chất trung gian hóa học
thụ thể tiếp nhận
chất trung gian hóa học
III. QUÁ TRÌNH TRUYỀN TIN QUA XINÁP
Ca++
Ca++
Ca++
Ca++
Ca++
Ca++
Xung thần kinh
Giai đoạn 1
Giai đoạn 2
Giai đoạn 3
Ca++
Ca++
Ca++
Ca++
Ca++
Ca++
Xung thần kinh
Giai đoạn 1
Giai đoạn 2
Giai đoạn 3
III. QUÁ TRÌNH TRUYỀN TIN QUA XINÁP
Thảo luận nhóm đôi 2 học sinh cùng bàn để hoàn thành bảng sau trong thời gian 3 phút
Xung thần kinh đến làm Ca2+ đi vào trong chùy xináp
Ca2+ vào làm bóng chứa axêtincôlin gắn vào màng trước và vỡ ra giải phóng axêtincôlin vào khe xináp
Axêtincôlin gắn vào thụ thể trên màng sau và làm xuất hiện điện thế hoạt động và tiếp tục lan truyền
1
2
3
III. QUÁ TRÌNH TRUYỀN TIN QUA XINÁP
Ca++
Xung thần kinh đến làm Ca2+ đi vào trong chùy xináp
Ca2+ vào làm bóng chứa axêtincôlin gắn vào màng trước và vỡ ra  giải phóng axêtincôlin vào khe xináp
Axêtincôlin gắn vào thụ thể trên màng sau và làm xuất hiện điện thế hoạt động và tiếp tục lan truyền
Ca++
Ca++
Ca++
Ca++
1.
3.
2.
Các bóng chứa chất trung gian hóa học trong xináp có bị cạn kiệt không?
Chất trung gian hóa học có bị ứ đọng lại ở màng sau xináp không ?
Enzim
Axêtincôlinesteraza
Màng sau
Phân hủy
Axêtincôlin
Axêtat
côlin
Màng trước
Chùy xinap
Axêtincôlin
VẬY XUNG THẦN KINH ĐƯỢC TRUYỀN QUA XINAP HÓA HỌC LÀ NHỜ VÀO YẾU TỐ NÀO?
Xung thần kinh được truyền qua xinap nhờ chất trung gian hóa học.
CHẤT TRUNG GIAN HÓA HỌC CÓ VAI TRÒ NHƯ THẾ NÀO TRONG VIỆC LAN TRUYỀN XUNG THẦN KINH QUA XINÁP?
Chất trung gian hóa học gắn vào thụ thể ở màng sau làm thay đổi tính thấm của màng sau xinap xuất hiện điện thế hoạt động ở màng sau, rồi lan truyền đi tiếp.
Tại sao tin được truyền qua xináp chỉ theo một chiều, từ màng trước qua màng sau mà không thể theo chiều ngược lại?
Vì màng sau không có các bóng chứa chất trung gian hóa học để đi về màng trước.
Màng trước không có thụ thể để nhận chất trung gian hóa học
 Thông tin chỉ truyền 1 chiều từ màng trước tới màng sau mà không theo chiều ngược lại.
Cơ chế truyền tin qua xináp được ứng dụng trong thực tế như thế nào?
- Atropin phong bế màng sau của xináp làm mất khả năng nhận cảm với chất axêtycolin của màng sau  hạn chế hưng phấn và làm giảm co thắt  giảm đau.
- Thuốc tẩy giun sán cho lợn (dipterec), sau khi uống vào thuốc ngấm vào giun sán, phá hủy enzim ở các xináp gây co cơ telanos làm giun sán cứng đờ không bám được vào niêm mạc ruột, cơ trơn của ruột lợn tăng cường co bóp đẩy giun sáng ra ngoài.
1
2
3
4
5
VẠCH LÁ TÌM HÌNH
Hình mô tả hoạt động gì?
Tập tính ở động vật là gì?
Có những loại tập tính nào?
Hành động của con gà đi tìm thức ăn thuộc loại tập tính nào?
Đó chính là những nội dung của bài tiếp theo “Tập tính của động vật”. Các em sẽ về nhà đọc bài 31 và trả lời các câu hỏi trên.