Bài 30. Truyền tin qua xináp

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ
ĐẾN DỰ GIỜ THĂM LỚP
KIỂM TRA BÀI CU
2. So sánh cách lan truyền của xung thần kinh (điện thế hoạt động) trên sợi thần kinh không có bao miêlin và có bao miêlin?
Xung thần kinh lan truyền liên tục từ vùng này sang vùng khác kề bên
Xung thần kinh lan truyền theo cách nhảy cóc, từ eo Ranvie này sang eo Ranvie khác
Những người da đỏ đang săn thú.
Do họ tẩm vào đầu mũi lao chất độc, chất độc họ thường sử dụng là chất curare, chất này có khả năng phong tỏa màng sau xinap thần kinh – cơ gây liệt cơ
Các em hãy cho biết tại sao chỉ với những cây lao thô sơ như vậy mà họ lại có thể săn được con thú lớn này?
Xinap thần kinh - cơ là gì? Tại sao khi màng sau xinap này bị phong toả lại gây liệt cơ?
BÀI 30 – TIẾT 33
TRUYỀN TIN QUA XINÁP
I. Khái niệm xináp
II. Cấu tạo của xináp
III. Quá trình truyền tin qua xináp
BÀI 30.
TRUYỀN TIN QUA XINÁP
Xung thần kinh từ một nơ ron
có thể truyền đến những tế bào nào?
BÀI 30: TRUYỀN TIN QUA XINAP
A
Xináp được định nghĩa như thế nào?
BÀI 30: TRUYỀN TIN QUA XINAP
-Xináp: là diện tiếp xúc giữa tế bào thần kinh
với tế bào thần kinh, giữa tế bào thần kinh
với loại tế bào khác như tế bào cơ, tế bào
tuyến…


Theo khái niệm trên thì có bao nhiêu kiểu xináp?
Đó là những kiểu nào?
-Có 3 kiểu xináp là: + xináp thần kinh - thần kinh
+ xináp thần kinh - cơ
+ xináp thần kinh - tuyến
I. Khái niệm xinap
BÀI 30: TRUYỀN TIN QUA XINAP
A
Xináp
thần kinh – thần kinh
Xináp
thần kinh - cơ
Xináp
thần kinh – tuyến
II. CẤU TẠO CỦA XINÁP
Bóng
chứa chất
TG hóa học
Chùy
xináp
Màng trước
xináp
Màng sau
xináp
Khe xináp
Thụ thể tiếp nhận
chất trung gian hóa học
Ti thể
1
2
3
4
?
?
?
II. CẤU TẠO CỦA XINÁP
Xináp hoá học gồm:
2. Màng trước xináp
4. Màng sau xináp:
3. Khe xináp
1. Chùy xináp:
Ti thể và bóng chứa chất trung gian hóa học
thụ thể tiếp nhận
chất trung gian hóa học
III. QUÁ TRÌNH TRUYỀN TIN QUA XINÁP
BÀI 30: TRUYỀN TIN QUA XINAP
Ca++
Ca++
Ca++
Ca++
Ca++
Ca++
Xung thần kinh
Giai đoạn 1
Giai đoạn 2
Giai đoạn 3
Ca++
Ca++
Ca++
Ca++
Ca++
Ca++
Xung thần kinh
Giai đoạn 1
Giai đoạn 2
Giai đoạn 3
III. QUÁ TRÌNH TRUYỀN TIN QUA XINÁP
Thảo luận để hoàn thành bảng sau trong thời gian 3 phút
Ca2+ vào làm bóng chứa axêtincôlin gắn vào màng trước và vỡ ra giải phóng axêtincôlin vào khe xináp
Axêtincôlin gắn vào thụ thể trên màng sau và làm xuất hiện điện thế hoạt động và tiếp tục lan truyền
III. QUÁ TRÌNH TRUYỀN TIN QUA XINÁP
Xung thần kinh đến làm Ca+ đi vào trong chùy xinap
Ca++
Xung thần kinh đến làm Ca2+ đi vào trong chùy xináp
Ca2+ vào làm bóng chứa axêtincôlin gắn vào màng trước và vỡ ra  giải phóng axêtincôlin vào khe xináp
Axêtincôlin gắn vào thụ thể trên màng sau và làm xuất hiện điện thế hoạt động và tiếp tục lan truyền
Ca++
Ca++
Ca++
Ca++
1.
3.
2.
VẬY XUNG THẦN KINH ĐƯỢC TRUYỀN QUA XINAP HÓA HỌC LÀ NHỜ VÀO YẾU TỐ NÀO?
Xung thần kinh được truyền qua xinap nhờ chất trung gian hóa học.
CHẤT TRUNG GIAN HÓA HỌC CÓ VAI TRÒ NHƯ THẾ NÀO TRONG VIỆC LAN TRUYỀN XUNG THẦN KINH QUA XINÁP?
Chất trung gian hóa học gắn vào thụ thể ở màng sau làm thay đổi tính thấm của màng sau xinap xuất hiện điện thế hoạt động ở màng sau, rồi lan truyền đi tiếp.
BÀI 30: TRUYỀN TIN QUA XINAP
Khi màng trước xináp vỡ ra giải phóng rất
nhiều chất trung gian hóa học thì tại sao
chất trung gian hóa học không bị ứ đọng
ở màng sau?
BÀI 30: TRUYỀN TIN QUA XINAP
Enzin ở màng sau sẽ phân hủy axêtylcôlin thành axêtat và côlin.
2 chất này quay lại màng trước, vào trong chùy và được tổng hợp lại thành axêtylcolin chứa trong túi.
Quá trình tái tổng hợp axêtincôlin
Tại sao tin được truyền qua xináp chỉ theo một chiều, từ màng trước qua màng sau mà không thể theo chiều ngược lại?
Vì màng sau không có các bóng chứa chất trung gian hóa học để đi về màng trước.
Màng trước không có thụ thể để nhận chất trung gian hóa học
 Thông tin chỉ truyền 1 chiều từ màng trước tới màng sau mà không theo chiều ngược lại.
BÀI 30: TRUYỀN TIN QUA XINAP
Tại sao 45’ học bài căng thẳng cần có 5’ giải lao?
- Sau 1 thời gian dài lao động trí óc căng thẳng thì khả năng nhận và trả lời kích thích của tế bào thần kinh giảm xuống, dẫn đến khả năng tiếp thu bài giảm, cần phải nghỉ ngơi để phục hồi như cũ
BÀI 30: TRUYỀN TIN QUA XINAP
Cơ chế truyền tin qua xináp được ứng dụng trong thực tế như thế nào?
- Atropin phong bế màng sau của xináp làm mất khả năng nhận cảm với chất axêtycolin của màng sau  hạn chế hưng phấn và làm giảm co thắt  giảm đau.
- Thuốc tẩy giun sán cho lợn (dipterec), sau khi uống vào thuốc ngấm vào giun sán, phá hủy enzim ở các xináp gây co cơ telanos làm giun sán cứng đờ không bám được vào niêm mạc ruột, cơ trơn của ruột lợn tăng cường co bóp đẩy giun sáng ra ngoài.
Câu 1: Do đâu các túi xináp chứa chất hóa học trung gian hóa học bị vỡ:
Do ion K+ từ dịch mô tràn vào tế bào ở chùy xináp.
Do ion Ca2+ từ ngoài dịch mô tràn vào dịch tế bào ở chùy xináp.
Do ion Na+ từ ngoài dịch mô tràn vào dịch tế bào ở chùy xináp.
Do ion SO42+ từ ngoài dịch mô tràn vào dịch tế bào ở chùy xináp.
Câu 2: Nơi có các bóng chứa các chất trung gian hóa học đó là:
Khe xináp
Màng sau xináp
Ti thể
Chùy xináp
CỦNG CỐ BÀI HỌC
Câu 3. Vai trò của ion Ca2+ trong sự chuyển xung điện qua xináp:
A. Kích thích gắn túi chứa chất trung gian hoá học vào màng trước xináp và vỡ ra.
B. Xúc tác sự tổng hợp chất trung gian hoá học.
C. Tăng cường tái phân cực ở màng trước xináp .
D. Tạo môi trường thích hợp để các chất trung gian hoá học hoạt động.
Câu 4: Chọn câu không đúng khi nói về xynap
Các bóng chứa chất trung gian bị vỡ, chất trung hóa học được giải phóng vào khe xynap
Trên màng sau của xynap có các thụ thể tiếp nhận chất hóa học trung gian.
Xinap là diện tích tiếp xúc của các tế bào cạnh nhau.
Truyền tin qua xynap hóa học cần chất trung gian hóa học.
CỦNG CỐ BÀI HỌC
5. Diện tiếp xúc giữa các nơron, giữa các nơron với các loại tế bào khác được gọi là:
A. Tiếp diện. B. Điểm nối.
C. Xináp. D. Xiphông.
6. Cấu trúc không thuộc thành phần xináp là:
A. Khe xináp. B. Chuỳ xináp.
C. Màng sau xináp. D. Các ion Ca2+.
C
D
CỦNG CỐ BÀI HỌC
7. Vai trò của ion Ca+ trong sự chuyển xung điện qua xináp:
A. Kích thích gắn túi chứa chất trung gian hoá học vào màng trước xináp và vỡ ra.
B. Xúc tác sự tổng hợp chất trung gian hoá học.
C. Tăng cường tái phân cực ở màng trước xináp .
D. Tạo môi trường thích hợp để các chất trung gian hoá học hoạt động.
A
Dặn dò
Đối với bài học tiết này:
- Khái niệm và cấu tạo xinap
- Diễn biến các giai đoạn truyền tin qua xinap
- Trả lời câu hỏi 2,3 SGK.

Đối với bài học tiết sau.
Bài 31: Tập tính của động vật. Tìm hiểu:
- Tập tính là gì?
- Phân biệt tập tính bẩm sinh và tập tính học được.
Tìm các ví dụ về tập tính bẩm sinh và tập tính học được.
- cơ sở thần kinh của tập tính.
- xem lại các kiến thức về phản xạ, phản xạ không điều kiện và có điều kiện