Bài 30. Truyền tin qua xináp

GV: TRẦN XUÂN LINH
SO SÁNH SỰ LAN TRUYỀN XUNG TK
Dọc theo sợi thần kinh
Theo lối “Nhảy cóc” qua eo Ranvie
Chậm (3-5m/s)
Nhanh (100m/s)
Nhiều ( Cho hoạt động của bơm Na-K)
Ít (Do Bơm Na-K chỉ hoạt động ở eo Ranvie)
SO SÁNH SỰ LAN TRUYỀN XUNG TK
BÀI 30 : TRUYỀN TIN QUA XINÁP
Giáo viên: Trần Xuân Linh
NỘI DUNG:
I- KHÁI NIỆM XINÁP
II- CẤU TẠO CỦA XINÁP
III- QUÁ TRÌNH TRUYỀN TIN QUA XINÁP




Xung thần kinh từ một nơron
có thể truyền đến những tế bào nào?
(A)
I. KHÁI NIỆM XINÁP
-Xináp: là diện tiếp xúc giữa tế bào thần kinh
với tế bào thần kinh, giữa tế bào thần kinh với
loại tế bào khác như tế bào cơ, tế bào tuyến…


Theo khái niệm trên thì có bao nhiêu kiểu
xináp? Đó là những kiểu nào?
-Có 3 kiểu xináp là:
+ xináp thần kinh - thần kinh
+ xináp thần kinh - cơ
+ xináp thần kinh - tuyến
(A)
Xináp
thần kinh – thần kinh
Xináp
thần kinh - cơ
Xináp
thần kinh – tuyến
II.CẤU TẠO CỦA XINÁP
Xináp hóa học: là loại xináp mà thông tin được truyền qua khe xináp đến màng sau nhờ các chất trung gian hóa học chứa trong bóng xináp.
Chuỳ xináp
Màng trước xináp
Khe xináp
Thụ thể
Ty thể
Bóng xináp (chứa axêtincôlin)
Màng sau xináp
II.CẤU TẠO CỦA XINÁP
(1)?
(2)?
(3)?
(4)?
(5)?
(6)?
(7)?
- Chùy xinap: chứa ti thể
- Bóng xinap: chứa chất trung gian hóa học
- Màng trước xinap
II.CẤU TẠO CỦA XINÁP
- Màng sau xinap: chứa các thụ thể
- Khe xinap
Lưu ý: Mỗi loại xinap chỉ có một chất trung
gian hóa học (phổ biến ở thú là axêtincôlin
và norađrênalin).
III.QUÁ TRÌNH TRUYỀN TIN QUA XINÁP
Thông tin truyền đến xináp dưới dạng gì?
Thông tin truyền dưới dạng xung thần kinh.
Hãy quan sát và trình bày quá trình truyền tin qua
xinap đối với chất trung gian hoá học là axêtilcôlin?
III.QUÁ TRÌNH TRUYỀN TIN QUA XINÁP
Ca2+
Quá trình truyền
tin qua xinap
Xung thần kinh
Ca2+
(1) Xung thần kinh đến làm Ca2+ đi vào trong chùy xinap.
(2) Ca2+ vào làm bóng chứa axetylcôlin gắn vào màng trước và vỡ ra, giải phóng axêtylcôlin vào khe xinap.
(3) Axetylcôlin gắn vào thụ thể trên màng sau và làm xuất hiện điện thế hoạt động lan truyền đi tiếp.
Khi màng trước xináp vỡ ra giải phóng rất
nhiều chất trung gian hóa học thì tại sao
chất trung gian hóa học không bị ứ đọng
ở màng sau?
Enzim axêtylcôlinesteraza ở màng sau sẽ phân hủy axêtylcôlin thành axêtat và côlin.
2 chất này quay lại màng trước, vào trong chùy và được tổng hợp lại thành axêtylcolin chứa trong bóng xinap.
Quá trình tái tổng hợp axêtincôlin
* Sự tái tổng hợp chất trung gian hóa học
Axetincolin
axetincolinesteraza
Tại sao tin được truyền qua xináp chỉ theo một chiều từ màng trước qua màng sau mà không thể theo chiều ngược lại?
Chuỳ xináp
Màng trước xináp
Khe xináp
Thụ thể
Ty thể
Bóng xináp (chứa axêtincôlin)
Màng sau xináp
(1)?
(2)?
(3)?
(4)?
(5)?
(6)?
(7)?
Ca2+
(1)
(2)
(3)
Câu 1. Xináp là diện tiếp xúc giữa
A. tế bào cơ với tế bào tuyến.
B. tế bào tuyến với tế bào tuyến.
C. tế bào thần kinh với tế bào thần kinh hoặc giữa tế bào thần kinh với tế bào khác.
D. tế bào cơ với tế bào cơ.
Câu 2. Do đâu các bóng chứa chất trung gian hóa học bị vỡ?

A. K+ từ ngoài dịch mô tràn vào dịch tế bào ở bóng xinap.
B. Na+ từ ngoài dịch mô tràn vào dịch tế bào ở bóng xinap.
C. Ca2+ từ ngoài dịch mô tràn vào dịch tế bào ở bóng xinap.
D. SO42- từ ngoài dịch mô tràn vào dịch tế bào ở bóng xinap.
Câu 3. Khi các bóng xináp bị vỡ, các chất trung gian hóa học sẽ được giải phóng vào
dịch mô
B. dịch bào
C. màng trước xináp
D. khe xináp
Câu 4. Khi nào xuất hiện điện thế hoạt động ở màng sau xináp?
A. Chất trung gian hóa học đi vào khe xináp.
B. Chất trung gian hóa học gắn vào thụ thể ở màng sau xináp.
C. Chất trung gian hóa học tiếp xúc màng trước xináp.
D. Xung thần kinh ở màng trước lan truyền đến màng sau xináp.
Câu 5. Trong xináp, bóng chứa chất trung gian hóa học nằm ở

A. chùy xináp
B. màng trước xináp
C. màng sau xináp
D. khe xináp
BÀI TẬP VỀ NHÀ
- Trả lời câu hỏi trong sách giáo khoa.
- Đọc trước bài 31 “Tập tính của động vật”.
CHÚC CÁC EM HỌC TỐT
XIN CHÂN THÀNH
CẢM ƠN