Bài 30. Truyền tin qua xináp

CHÀO MỪNG CÁC THẦY,
CÔ GIÁO VÀ CÁC EM HỌC SINH
ĐẾN VỚI TIẾT HỌC NÀY
KIỂM TRA BÀI CŨ
Điện thế hoạt động là gì? Nguyên nhân hình thành điện thế hoạt động là gì?
Xung thần kinh được truyền như thế nào trên sợi trục?
BÀI 30 : TRUYỀN TIN QUA XINÁP
Người thực hiện: Nguyễn Thị Huệ
GVHD: Trân Thị Quyên
NỘI DUNG:
I- KHÁI NIỆM XINÁP
II- CẤU TẠO CỦA XINÁP
II- QUÁ TRÌNH TRUYỀN TIN QUA XINÁP




Xung thần kinh từ một nơ ron
có thể truyền đến những tế bào nào?
A
Xináp được định nghĩa như thế nào?
I. KHÁI NIỆM XINÁP
Khái niệm:
Xináp là diện tiếp xúc giữa tế bào thần kinh
với tế bào thần kinh, giữa tế bào thần kinh với
loại tế bào khác như tế bào cơ, tế bào tuyến…


- Theo khái niệm trên thì có bao nhiêu kiểu
xináp? Đó là những kiểu nào?
2. Các kiểu xináp
Dựa vào loại tế bào tiếp xúc với tế bào thần kinh:
+ xináp thần kinh - thần kinh
+ xináp thần kinh - cơ
+ xináp thần kinh - tuyến
Dựa vào cơ chế:
+ Xinap hóa học (phổ biến)
+ Xinap điện
A
Xináp
thần kinh – thần kinh
Xináp
thần kinh - cơ
Xináp
thần kinh – tuyến
II.CẤU TẠO CỦA XINÁP HÓA HỌC
Thế nào là
xináp hóa học?
II.CẤU TẠO CỦA XINÁP HÓA HỌC
Xináp hóa học: là loại xináp mà thông tin được truyền qua khe xináp đến màng sau nhờ các chất trung gian hóa học chứa trong bóng xináp.
1.Khái niệm
Khe xináp
Sơ đồ cấu tạo xinap hóa học
2. Cấu tạo
2. Cấu tạo
Gồm:
Chùy xináp:
+Màng trước xinap
+Ti thể
+Bóng chứa chất trung gian hóa học
Khe xináp:
Màng sau:
+Thụ thể nhận chất trung gian hóa học
+Các enzim
III.QUÁ TRÌNH TRUYỀN TIN QUA XINÁP
Thông tin truyền đến xináp dưới dạng gì?
Thông tin dưới dạng xung thần kinh khi
đến xináp tiếp tục được truyền qua xináp.
Quá trình truyền tin
qua xináp
Hãy quan sát và trình bày quá trình truyền tin qua xinap
với chất trung gian hóa học là axetincolin?
III.QUÁ TRÌNH TRUYỀN TIN QUA XINÁP
Ca2+
Quá trình truyền
tin qua xinap

Diễn biến từng
giai đoạn?
Ca2+
a. Xung thần kinh đến làm Ca2+ đi vào trong chùy xinap.
b. Ca2+ vào làm túi chứa axetylcôlin gắn vào màng trước và vỡ ra, giải phóng axêtylcôlin vào khe xinap.
c. Axetylcôlin gắn vào thụ quan trên màng sau và làm xuất hiện điện thế hoạt động lan truyền đi tiếp.
Khi màng trước xináp vỡ ra giải phóng rất
nhiều chất trung gian hóa học thì tại sao
chất trung gian hóa học không bị ứ đọng
ở màng sau?
Enzim axêtylcôlinesteraza ở màng sau sẽ phân hủy axêtylcôlin thành axêtat và côlin.
2 chất này quay lại màng trước, vào trong chùy và được tổng hợp lại thành axêtylcolin chứa trong túi.
Quá trình tái tổng hợp axêtincôlin
Với hàng loạt xung thần kinh đi tới,
vậy tại sao xináp có thể đáp ứng đầy đủ
các chất trung gian hóa học?
* Sự tái tổng hợp chất trung gian hóa học
Sau khi điện thế hoạt động hình thành ở màng sau
và lan truyền đi tiếp, chất trung gian hóa học
sẽ được tái tạo.
Axetincolin
axetincolinesteraza
Tại sao tin đ­ược truyền qua xináp chỉ theo
một chiều từ màng trước qua màng sau mà
không thể theo chiều ngược lại?
Tại sao 45’ học bài căng thẳng cần có 5’ giải lao?
- Sau 1 thời gian dài lao động trí óc căng thẳng thì khả năng nhận và trả lời kích thích của tế bào thần kinh giảm xuống, dẫn đến khả năng tiếp thu bài giảm, cần phải nghỉ ngơi để phục hồi như cũ
IV. Ứng dụng
Atropin là một loại thuốc giảm đau. Atropin là alcaloid chiết xuất từ Atropa belladona Solanaceae. Do atropin phong bế màng sau xinap làm mất khả năng nhận cảm với chất axetincolin của màng sau, làm hạn chế hưng phấn và giảm co thắt, gây giảm đau.
IV. Ứng dụng
Aminazin cũng có tác dụng tương tự như enzim aminoxidaza làm phân giải adrenalin. Vì thế làm giảm bớt lượng thông tin về não nên dẫn đến an thần.
IV. Ứng dụng
Thuốc tẩy giun sán cho lợn (dipterec), sau khi uống vào, thuốc ngấm vào giun sán, làm phá hủy enzim ở các xinap gây co cơ telanos, làm giun sán cứng đờ, không bám được vào niêm mạc ruột, cơ trơn của ruột lơn tăng cường co bóp đẩy giun sán ra ngoài.
CỦNG CỐ
-Truyền thông tin tại xinap hoá học dễ được điều chỉnh hơn so với ở xinap điện nhờ điều chỉnh lượng chất truyền tin được tiết vào khe xinap.
- Mức độ đáp ứng với tín hiệu ở màng sau xinap cũng dễ được điều chỉnh hơn.
- Dẫn truyền xung thần kinh theo 1 chiều.
- Chất trung gian hoá học khác nhau ở mỗi xinap gây ra các đáp ứng khác nhau.
BÀI TẬP VỀ NHÀ
- Trả lời câu hỏi trong sách giáo khoa.
-Đọc trước bài 31 “Tập tính của động vật”.
CHÚC CÁC EM HỌC TỐT
XIN CHÂN THÀNH
CẢM ƠN