Bài 30. Truyền tin qua xináp

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ
ĐẾN DỰ GIỜ THĂM LỚP
- 70mV
Hình. Đồ thị điện thế hoạt động của tế bào thần kinh mực ống
KIỂM TRA BÀI CŨ
CÂU 1. ĐIỆN THẾ HOẠT ĐỘNG XUẤT HIỆN KHI NÀO? ĐỒ THỊ CỦA ĐIỆN THẾ HOẠT ĐỘNG?
Sợi thần kinh không có bao miêlin
Sợi thần kinh có bao miêlin
Bao miêlin
Eo Ranvie
CÂU 2. SO SÁNH SỰ LAN TRUYỀN XUNG THẦN KINH TRÊN SỢI THẦN KINH KHÔNG CÓ BAO MIÊLIN VÀ SỢI THẦN KINH CÓ BAO MIÊLIN
BÀI 30. TRUYỀN TIN QUA XINAP

CẤU TẠO CỦA XINAP
II
I
KHÁI NIỆM XINAP
QUÁ TRÌNH TRUYỀN TIN QUA XINAP
II
NỘI DUNG BÀI HỌC

Trình bày được cấu tạo của xinap hóa học
Giải thích được xung thần kinh chỉ truyền theo 1 chiều trong 1 cung phản xạ
Trình bày được quá trình truyền tin qua xinap
MỤC TIÊU BÀI HỌC
- Xináp là diện tiếp xúc giữa tế bào thần kinh với tế bào thần kinh, giữa tế bào thần kinh với loại tế bào khác (tế bào cơ, tế bào tuyến…).
I. KHÁI NIỆM XINAP
QUAN SÁT HÌNH VÀ CHO BIẾT XINAP LÀ GÌ?
Xináp
Xináp
Xináp
-Có 3 kiểu xinap:
Xinap thần kinh-thần kinh, xinap thần kinh – cơ, xinap thần kinh-tuyến
I. KHÁI NIỆM XINAP
CÓ MẤY KIỂU XINAP? KỂ TÊN.
_ Có 2 loại xináp:
Xináp hóa học
(phổ biến ở động vật)
Xináp điện
Có mấy loại xinap?
10
II. CẤU TẠO CỦA XINAP
4
Dựa vào hình cho biết tên gọi tương ứng với các số  cho biết cấu tạo của 1 xinap hóa học?
II. CẤU TẠO CỦA XINAP
Khe xinap
II. CẤU TẠO CỦA XINAP
II. CẤU TẠO CỦA XINAP
Có 2 loại xinap: xinap hóa học (phổ biến ở động vật), xinap điện
Cấu tạo Xináp hóa học: gồm
Chùy xináp: bên trong chứa ti thể, các bóng chứa chất trung gian hóa học (Axêtincôlin, noradrênalin, đôpamin, serôtônin…)
Mỗi xinap chỉ chứa 1 loại chất trung gian hóa học
Màng trước xináp
- Khe xináp: khe hẹp nằm giữa màng trước và màng sau xinap
Màng sau xinap: có các thụ thể tiếp nhận chất trung gian hóa học.

XINAP ĐIỆN
-Ít gặp ở động vật, cấu tạo từ các kênh ion nối giữa 2 màng tế bào cạnh nhau  xung thần kinh có thể lan truyền 2 chiều, trực tiếp từ noron này sang noron khác kề bên  tốc độ lan truyền rất nhanh
Ca++
Ca++
Ca++
Ca++
Ca++
Ca++
III. QUÁ TRÌNH TRUYỀN TIN QUA XINAP
QUAN SÁT HÌNH VÀ MÔ TẢ QUÁ TRÌNH TRUYỀN TIN QUA XINAP
III. QUÁ TRÌNH TRUYỀN TIN QUA XINAP
Ví dụ: xinap có chất trung gian hóa học là axêtincôlin

Các bóng chứa chất trung gian hóa học trong xináp có bị cạn kiệt không?
T?i sao chất trung gian hóa học khơng bị ứ đọng lại ở màng sau xináp?
Enzim axêtincôlinesteraza (? m�ng sau) phân huỷ Axêtincôlin thành axêtat và côlin ? quay trở về màng trước ? đi vào chùy xináp ? tái tổng hợp lại thành axêtincôlin chứa trong các bóng xináp.
? Xung thần kinh được truyền qua xinap nhờ chất trung gian hóa học.
Chất trung gian hóa học gắn vào thụ thể ở màng sau làm thay đổi tính thấm của màng sau xinap xuất hiện điện thế hoạt động ở màng sau, rồi lan truyền đi tiếp.
CHẤT TRUNG GIAN HÓA HỌC CÓ VAI TRÒ NHƯ THẾ NÀO TRONG VIỆC LAN TRUYỀN XUNG THẦN KINH QUA XINÁP?
TẠI SAO TIN ĐƯỢC TRUYỀN QUA XINÁP CHỈ THEO MỘT CHIỀU, TỪ MÀNG TRƯỚC QUA MÀNG SAU MÀ KHÔNG THỂ THEO CHIIỀU NGƯỢC LẠI?
- Màng sau không có các bóng chứa chất trung gian hóa học để đi về màng trước
- Màng trước cũng không có thụ thể để nhận chất trung gian hóa học
 Thông tin chỉ truyền 1 chiều từ màng trước tới màng sau
THẢO LUẬN NHÓM/ 2 PHÚT
Trả lời các câu hỏi sau:
Câu 1. Giải thích tại sao khi bị hạ canxi thì người bệnh thường bị mất cảm giác?
Câu 2. Tại sao xung thần kinh được dẫn truyền trong một cung phản xạ chỉ theo một chiều?
Câu 3. So sánh tốc độ truyền tin qua xinap hóa học với tốc độ lan truyền xung thần kinh trên sợi thần kinh không có bao miêlin và trên sợi thần kinh có bao miêlin?
Trả lời câu 3/123
GIẢI THÍCH TẠI SAO KHI BỊ HẠ CANXI THÌ NGƯỜI BỆNH THƯỜNG BỊ MẤT CẢM GIẢM?
- Ca++ có tác dụng giải phóng chất trung gian hóa học từ chùy xinap ra khe xinap tác động vào màng sau của xinap  xuất hiện điện thế hoạt động trên màng sau của xinap
- Thiếu Ca++  quá trình giải phóng chất trung gian hóa học giảm  xung TK không truyền qua các noron  không có cảm giác
TẠI SAO XUNG THẦN ĐƯỢC DẪN TRUYỀN TRONG MỘT CUNG PHẢN XẠ CHỈ THEO MỘT CHIỀU?
Các nơron trong cung phản xạ liên hệ với nhau qua xinap, mà xinap chỉ cho xung thần kinh đi theo một chiều  xung thần kinh truyền trong một cung phản xạ chỉ theo một chiều
Sợi thần kinh không có bao miêlin
Sợi thần kinh có bao miêlin
Bao miêlin
Eo Ranvie
Câu 3. Trang 123 SGK
Chọn câu đúng
A. Tốc độ truyền tin qua xinap hóa học chậm hơn so với tốc độ lan truyền xung thần kinh trên sợi thần kinh không có bao myelin
B. Tất cả các xinap đều có chứa chất trung gian hóa học là axêtincôlin
C. Truyền tin khi qua xinap hóa học có thể không cần chất trung gian hóa học
D. Xinap là diện tiếp xúc của các tế bào cạnh nhau
A
Em có biết???
Tại sao với những mũi tên thô sơ như vậy, mà những người thổ dân Nam Mĩ lại có thể săn được những con thú rất to?
Chất curare có trong một loại cây ở Nam Mĩ có tác dụng phong tỏa màng sau xinap thần kinh – cơ và gây liệt cơ. Trước kia, những người thổ dân Nam Mĩ thường tẩm chất curare vào đầu các mũi tên để săn bắn. Khi bị trúng tên, các con thú không thể chạy được nữa và ngã xuống vì xung thần kinh từ não không thể đến được cơ xương.
- Cho lợn uống thuốc tẩy giun Dipterex thuốc ngấm vào tế bào thần kinh giun làm phá hủy enzim axetylcolinsteraza ở các xinap do đó chất môi giới axetincholin không phân giải
- Sự tích tụ axetincholin nhiều ở màng sau xinap gây hưng phấn liên tục làm các cơ giun sán co liên tục (co cơ tetanos) làm giun sán không bám được vào niêm mạc ruột lợn và bị đẩy ra ngoài theo nhu động ruột
TÁC DỤNG CỦA THUỐC TẨY GIUN DIPTEREX CHO LỢN
ỨNG DỤNG TRONG Y HỌC VÀ THÚ Y
TÁC DỤNG CỦA THUỐC GIẢM ĐAU - ATROPIN
ỨNG DỤNG TRONG Y HỌC VÀ THÚ Y
Thuốc Atropin làm giảm đau vì nó có khả năng phong bế màng sau làm mất khả năng nhận cảm của màng sau xinap với chất axêtincôlin làm hạn chế hưng phấn và làm giàm co thắt nên làm giảm đau
- Thuốc Aminazin phân giải adrenalin, làm giảm bớt lượng thông tin về não  hạn chế xử lý thông tin nên có tính an thần
TÁC DỤNG CỦA THUỐC AN THẦN – AMINAZIN
- Sau 1 thời gian dài lao động trí óc căng thẳng thì khả năng nhận và trả lời kích thích của tế bào thần kinh giảm xuống, dẫn đến khả năng tiếp thu bài giảm, cần phải nghỉ ngơi để phục hồi như cũ
Hãy sắp xếp các hình sau theo đúng trình tự quá trình truyền tin qua xináp.

2. Cấu trúc không thuộc thành phần xináp là:
A. khe xináp. B. Cúc xináp.
C. màng sau xináp. D. Các ion Ca++.
D
3. Vai trò của ion Ca++ trong quá trình truyền xung điện qua xináp:
A. Kích thích gắn túi chứa chất trung gian hoá học vào màng trước xináp và vỡ ra.
B. Xúc tác sự tổng hợp chất trung gian hoá học.
C. Tăng cường tái phân cực ở màng trước xináp .
D. Tạo môi trường thích hợp để các chất trung gian hoá học hoạt động.
A
4. Nguyên nhân chậm xináp:
A. Diện tiếp xúc giữa các nơron khá lớn nên dòng điện bị phân tán.
B. Cần có thời gian để phá vỡ túi chứa và để chất môi giới khuếch tán qua khe xináp.
C. Cần đủ thời gian cho sự tổng hợp chất môi giới hoá học.
D. Phải có đủ thời gian để phân huỷ chất môi giới hoá học.
B
Đọc phần “Em có biết”
Trả lời các câu hỏi trong sách giáo khoa
Soạn bài 31 “Tập tính của động vật”
+ So sánh tập tính bẩm sinh và tập tính học được
+ Trả lời các câu lệnh trong sách trang 125 và 126
DẶN DÒ