Bài 30. Sự nhân lên của virut trong tế bào chủ

SINH HỌC
MÔN
KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM!
Bài 30,31 Sự nhân lên của virut trong tế bào chủ
Virut gây bệnh, ứng dụng của virut trong thực tiễn
Bài 30, 31: Sự nhân lên của virut trong tế bào chủ
Virut gây bệnh, ứng dụng của virut trong thực tiễn
A. Sự nhân lên của virut trong tế bào chủ

Quan sát đoạn phim sau và cho biết chu trình nhân lên của virut bao gồm mấy giai đoạn?
Chu trình nhân lên của virut gồm 5 giai đoạn:
Hấp phụ
Xâm nhập
Sinh tổng hợp
Lắp ráp
Phóng thích
Bài 30, 31: Sự nhân lên của virut trong tế bào chủ
Virut gây bệnh, ứng dụng của virut trong thực tiễn
A. Sự nhân lên của virut trong tế bào chủ
I. Chu trình nhân lên của virut
1. Hấp phụ
- Vi rut bám 1 cách đặc hiệu lên thụ thể bề mặt tế bào
Nhờ gai glicôprôtêin (VR động vật) và gai đuôi (phagơ)
Trong giai đoạn hấp phụ virut thực hiện hoạt động gì?
Virut có thể bám đặc hiệu lên loại tế bào mà nó kí sinh nhờ yếu tố nào?
Sự bám đặc hiệu của virut trên bề mặt tế bào có ý nghĩa gì?
Mỗi loại virut chỉ có thể xâm nhập vào một loại tế bào nhất định
Bài 30, 31: Sự nhân lên của virut trong tế bào chủ
Virut gây bệnh, ứng dụng của virut trong thực tiễn
I. Chu trình nhân lên của virut
1. Hấp phụ
A. Sự nhân lên của virut trong tế bào chủ
2. Xâm nhập
Sự xâm nhập của virut động vật khác với sự xâm nhập của phagơ T2 như thế nào?
- Đối với Phage: Enzim lizôzim phá huỷ thành tế bào  bơm axit nuclêic vào tế bào chất, vỏ nằm bên ngoài.
- Đối với Vi rut động vật:
đưa cả nuclêôcapsit vào tế bào chất  cởi vỏ  giải phóng axit nuclêic.
Bài 30, 31: Sự nhân lên của virut trong tế bào chủ
Virut gây bệnh, ứng dụng của virut trong thực tiễn
I. Chu trình nhân lên của virut
1. Hấp phụ
A. Sự nhân lên của virut trong tế bào chủ
2. Xâm nhập
3. Sinh tổng hợp
Giai đoạn sinh tổng hợp diễn ra như thế nào?
Virut tổng hợp axit nuclêic và prôtêin cho mình nhờ enzim và nguyên liệu của tế bào.
Bài 30, 31: Sự nhân lên của virut trong tế bào chủ
Virut gây bệnh, ứng dụng của virut trong thực tiễn
I. Chu trình nhân lên của virut
1. Hấp phụ
A. Sự nhân lên của virut trong tế bào chủ
2. Xâm nhập
3. Sinh tổng hợp
4. Lắp ráp
Giai đoạn lắp ráp diễn ra như thế nào?
Lắp axit nuclêic vào prôtêin vỏ để tạo virut hoàn chỉnh.
Bài 30, 31: Sự nhân lên của virut trong tế bào chủ
Virut gây bệnh, ứng dụng của virut trong thực tiễn
I. Chu trình nhân lên của virut
1. Hấp phụ
A. Sự nhân lên của virut trong tế bào chủ
2. Xâm nhập
3. Sinh tổng hợp
4. Lắp ráp
5. Phóng thích
Giai đoạn phóng thích diễn ra như thế nào ?
- Virut phá vỡ tế bào để ồ ạt chui ra ngoài và làm tan tế bào gọi là chu trình tan (chu trình sinh tan).
Bằng cách nào để virut có thể phá vỡ tế bào để chui ra ngoài?
Virut có hệ gen mã hoá lizôzim làm tan thành tế bào vật chủ
Bài 30, 31: Sự nhân lên của virut trong tế bào chủ
Virut gây bệnh, ứng dụng của virut trong thực tiễn
I. Chu trình nhân lên của virut
A. Sự nhân lên của virut trong tế bào chủ
Khi virut nhân lên làm tan tế bào gọi là chu trình sinh tan
Khi ADN của virut gắn xen vào tế bào mà tế bào vẫn sinh trưởng bình thường thì gọi là chu trình tiềm tan
Hấp phụ
Xâm nhập
Sinh tổng hợp
Lắp ráp
Giải phóng
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
Điền tên các giai đoạn trong chu trình sinh tan của virut?
Bài 30, 31: Sự nhân lên của virut trong tế bào chủ
Virut gây bệnh, ứng dụng của virut trong thực tiễn
I. Chu trình nhân lên của virut
A. Sự nhân lên của virut trong tế bào chủ
II. HIV/ AIDS
Virut HIV
1. Khái niệm về HIV
Virut HIV là gì? Tại sao nói HIV gây suy giảm miễn dịch ở người? Hội chứng này gây hậu quả gì?
- HIV là virut gây suy giảm miễn dịch ở người.
- HIV gây nhiễm và phá huỷ các tế bào của hệ thống miễn dịch
-> mất khả năng miễn dịch của cơ thể (bệnh AIDS: hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải ở người)
-> Các VSV lợi dụng lúc cơ thể bị suy giảm miễn dịch để tấn công (VSV cơ hội)
-> cơ thể dễ nhiễm bệnh (bệnh cơ hội)
Bài 30, 31: Sự nhân lên của virut trong tế bào chủ
Virut gây bệnh, ứng dụng của virut trong thực tiễn
A. Sự nhân lên của virut trong tế bào chủ
II. HIV/ AIDS
1. Khái niệm về HIV
I. Chu trình nhân lên của virut
2. Ba con đường lây truyền HIV
Quan sát hình và cho biết HIV có thể lây truyền qua mấy con đường? Đó là những con đường nào?
- Qua đường máu: truyền máu, tiêm chích, xăm mình, ghép tạng… đã bị nhiễm HIV
- Qua đường tình dục.
- Do mẹ truyền sang con: mẹ bị nhiễm HIV có thể truyền qua thai nhi và truyền cho con qua sữa mẹ.
Bài 30, 31: Sự nhân lên của virut trong tế bào chủ
Virut gây bệnh, ứng dụng của virut trong thực tiễn
A. Sự nhân lên của virut trong tế bào chủ
II. HIV/ AIDS
1. Khái niệm về HIV
I. Chu trình nhân lên của virut
2. Ba con đường lây truyền HIV
3. Ba giai đoạn phát triển của bệnh
Virut HIV xâm nhập vào cơ thể, nhân lên phá huỷ hệ thống miễn dịch, sau quá trình ủ bệnh thì chuyển sang AIDS.
- Giai đoạn sơ nhiễm (giai đoạn cửa sổ): kéo dài 2 tuần -> 3 tháng. Thường không có biểu hiện triệu chứng hoặc biểu hiện nhẹ.
- Giai đoạn không triệu chứng: Kéo dài 1 - 10 năm. Số lượng tế bào limphô T – CD4 giảm dần.
Đối tượng nào được xếp vào nhóm có nguy cơ lây nhiễm cao?
Đó là gái mại dâm và những người tiêm chích ma tuý. Người dùng ma tuý lúc đầu là hút sau đó nặng hơn thì tiêm chích và dùng chung bơm kim tiêm nên bị nhiễm HIV và sẽ dấn đến bệnh AIDS rồi chết.
Tại sao nhiều người không hay biết mình đang bị nhiễm HIV điều đó nguy hiểm như thế nào đối với xã hội?
Người bị nhiễm HIV không biết vì không có biểu hiện hoặc biểu hiện nhẹ như sốt nhẹ, đau đầu, nổi hạch… nên dễ nhầm với các bệnh khác. Nhưng vẫn có khả năng lây lan và truyền cho người thân và cộng đồng.
Bài 30, 31: Sự nhân lên của virut trong tế bào chủ
Virut gây bệnh, ứng dụng của virut trong thực tiễn
A. Sự nhân lên của virut trong tế bào chủ
II. HIV/ AIDS
1. Khái niệm về HIV
I. Chu trình nhân lên của virut
2. Ba con đường lây truyền HIV
3. Ba giai đoạn phát triển của bệnh
4. Biện pháp phòng tránh
Hiện nay đã có thuốc chữa bệnh AIDS chưa?
Hiện nay chưa có thuốc chữa AIDS đặc hiệu, chỉ có thuốc làm chậm quá trình tiến triển của bệnh. Một số loại thuốc có thể ngăn cản sự nhân lên của virut nhưng mới đang ở giai đoạn thử nghiệm.
Làm thế nào để phòng tránh HIV?
- Sống lành mạnh chung thuỷ 1 vợ 1 chồng.
- Loại trừ tệ nạn xã hội.
- Vệ sinh y tế theo quy trình nghiêm ngặt.
Bài 30, 31: Sự nhân lên của virut trong tế bào chủ
Virut gây bệnh, ứng dụng của virut trong thực tiễn
A. Sự nhân lên của virut trong tế bào chủ
B. Virut gây bệnh, ứng dụng của virut trong thực tiễn
I. Các virut kí sinh ở vi sinh vật, thực vật và côn trùng
1. Virut kí sinh ở vi sinh vật (phagơ)
- Khoảng 3000 loài.
- Virut kí sinh ở hầu hết vi sinh vật nhân sơ (xạ khuẩn, vi khuẩn…) hoặc vi sinh vật nhân chuẩn (nấm men, nấm sợi…)
- Virut gây thiệt hại cho ngành công nghiệp vi sinh như sản xuất thuốc kháng sinh, sinh khối thuốc trừ sâu sinh học, mì chính…
Điều gì xảy ra nếu vi sinh vật bị virut tấn công?
Nguyên nhân gì khiến cho bình nuôi vi khuẩn đang đục bỗng trở nên trong?
Bình nuôi vi khuẩn bị nhiễm virut và virut nhân lên làm chết hàng loạt vi khuẩn, vi khuẩn chết lắng xuống làm bình trong.
Để tránh nhiễm Phagơ trong công nghiệp vi sinh cần phải làm gì?
Phải tuân theo quy trình vô cùng nghiêm ngặt trong sản xuất và kiểm tra vi khuẩn trước khi đưa vào sản xuất.
Hình 1: phagơ của êcoli
Bài 30, 31: Sự nhân lên của virut trong tế bào chủ
Virut gây bệnh, ứng dụng của virut trong thực tiễn
A. Sự nhân lên của virut trong tế bào chủ
B. Virut gây bệnh, ứng dụng của virut trong thực tiễn
I. Các virut kí sinh ở vi sinh vật, thực vật và côn trùng
1. Virut kí sinh ở vi sinh vật (phagơ)
2. Virut kí sinh ở thực vật
- Khoảng 1000 loài.
- Virut không tự xâm nhập được vào tế bào thực vật mà phải nhờ côn trùng: hút nhựa cây bị bệnh rồi chuyển sang cây lành, qua vết xây sát, qua hạt phấn hoặc phấn hoa, qua nấm kí sinh…
- Cây bị nhiễm virut thường có hình thái thay đổi: lá bị đốm vàng, đốm nâu, bị sọc hay vằn, thân bị lùn hay còi cọc…
Virut xâm nhập vào tế bào thực vật bằng cách nào?
Tại sao virut gây bệnh cho thực vật không tự xâm nhập được vào trong tế bào?
Cây bị nhiễm virut có biểu hiện như nào?
Hiện nay không có thuốc chống virut kí sinh thực vật vậy để phòng bệnh cần các biện pháp nào?
- Biện pháp phòng bệnh:
+ Chọn giống cây trồng sạch bệnh.
+ Vệ sinh đồng ruộng.
+ Tiêu diệt vật trung gian truyền bệnh (các loại bọ trĩ, bọ rầy)
Vài bệnh do virut kí sinh ở thực vật
Bệnh đốm thuốc lá
Bệnh đốm khoai tây
Bệnh xoăn lá
Bài 30, 31: Sự nhân lên của virut trong tế bào chủ
Virut gây bệnh, ứng dụng của virut trong thực tiễn
A. Sự nhân lên của virut trong tế bào chủ
B. Virut gây bệnh, ứng dụng của virut trong thực tiễn
I. Các virut kí sinh ở vi sinh vật, thực vật và côn trùng
1. Virut kí sinh ở vi sinh vật (phagơ)
2. Virut kí sinh ở thực vật
3. Virut kí sinh ở côn trùng
Virut gây bệnh cho côn trùng có những dạng nào?
- Nhóm virut chỉ kí sinh ở côn trùng (côn trùng là vật chủ)
- Nhóm virut kí sinh ở côn trùng sau đó nhiễm vào người và động vật (côn trùng là ổ chứa hay vật trung gian truyền bệnh). Khoảng 150 loại, virut thường sinh ra độc tố khi đốt vào người hoặc động vật thì virut xâm nhiễm và gây bệnh.
Ba bệnh sốt nào rất phổ biến ở Việt Nam do muỗi là vật trung gian truyền bệnh gồm sốt rét, sốt xuất huyết và viễm não Nhật Bản. Theo em, bệnh nào là bệnh virut? Cần phải làm gì để phòng chống các bệnh đó?
Virut sốt xuất huyết (Dengue)
Muỗi Culex
Muỗi Aedes
Virus cúm H5N1
Một số bệnh ở động vật do virut gây nên
Bài 30, 31: Sự nhân lên của virut trong tế bào chủ
Virut gây bệnh, ứng dụng của virut trong thực tiễn
A. Sự nhân lên của virut trong tế bào chủ
B. Virut gây bệnh, ứng dụng của virut trong thực tiễn
I. Các virut kí sinh ở vi sinh vật, thực vật và côn trùng
II. Ứng dụng của virut trong thực tiễn
Có thể nghiên cứu khoa học hay sản xuất vacxin, enzim, sản xuất chế phẩm sinh học và thuốc trừ sâu…
1. Trong sản xuất các chế phẩm sinh học
Sản xuất chế phẩm sinh học dựa trên cơ sở khoa học nào?
- Cơ sở khoa học:
+ Phagơ có chứa gen không quan trọng có thể cắt bỏ không ảnh hưởng đến quá trình nhân lên.
+ Cắt bỏ gen của Phagơ thay bằng gen mong muốn.
+ Dùng Phagơ làm vật chuyển gen.
- Quy trình sản xuất intefêron (IFN):
Quy trình sản xuất intefêron gồm những bước nào?
+ Tách gen IFN ở người nhờ Enzim căt.
+ Gắn gen IFN vào AND phagơ, tạo phagơ tái tổ hợp.
+ Nhiễm Phagơ tái tổ hợp vào E.Coli
+ Nuôi E.Coli nhiễm Phagơ tái tổ hợp trong nồi nên men để tổng hợp IFN.
Nêu những hiểu biết của mình về intefêron?
IVAC Feron là chế phẩm
Interferon 2α-2b sản xuất theo công nghệ sinh học phân tử kỹ nghệ gen tái tổ hợp,có độ tinh khiết cao, đồng dạng với Interferon tự nhiên.

Bài 30, 31: Sự nhân lên của virut trong tế bào chủ
Virut gây bệnh, ứng dụng của virut trong thực tiễn
A. Sự nhân lên của virut trong tế bào chủ
B. Virut gây bệnh, ứng dụng của virut trong thực tiễn
I. Các virut kí sinh ở vi sinh vật, thực vật và côn trùng
II. Ứng dụng của virut trong thực tiễn
1. Trong sản xuất các chế phẩm sinh học
2. Trong nông nghiệp: thuốc trừ sâu từ virut
Vì sao trong sản xuất nông nghiệp cần sử dụng thuốc trừ sâu từ virut?
Thuốc trừ sâu từ virut có ưu điểm gì?
Tính ưu việt của thuốc trừ sâu từ virut:
Virut có tính đặc hiệu cao, không gây độc cho người, động vật và côn trùng có ích.
Virut được bảo vệ trong thể bọc nên có thể tồn tại rất lâu ngoài cơ thể côn trùng.
- Dễ sản xuất, hiệu quả diệt sâu cao, giá thành hạ.
Hãy nêu tầm quan trọng của đấu tranh sinh học trong việc xây dựng một nền nông nghiệp an toàn và bền vững?
- Đấu tranh sinh học: Sử dụng sinh vật có ích tiêu diệt ngăn chặn sự phát triển của sinh vật gây hại.
- Không gây ô nhiễm môi trường.
- Bảo vệ môi trường cho sinh vật phát triển.
Sản xuất thuốc trừ sâu sinh học
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN
SỰ THEO DÕI
CỦA QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM!