Bài 30. Sự nhân lên của virut trong tế bào chủ

Bài 30: SỰ NHÂN LÊN CỦA VIRUS TRONG
TẾ BÀO CHỦ
Người thực hiện: Đỗ Thị Tố Như
Bộ môn: Sinh học
KÍNH CHÀO CÁC THẦY CÔ !
NỘI DUNG
CHU TRÌNH NHÂN LÊN CỦA VIRUS

VIRUS HIV - HỘI CHỨNG AIDS
Virus là bạn hay thù?

Liệu Virus HIV, SARS… có tác động tích cực đến đời sống của chúng ta không?

Vì sao Virus được coi là một dạng sống đặc biệt?

Để tạo ra các thế hệ mới, Virus tiến hành các hoạt động gì?

Tại sao lại là “Nhân lên”, nhân lên tương đương với quá trình nào của sinh vật?
BÀI 30:
SỰ NHÂN LÊN CỦA VIRUS TRONG TẾ BÀO CHỦ
MỤC TIÊU
Phát biểu được khái niệm về Virus HIV, AIDS
Kể tên được các giai đoạn trong chu trình nhân lên của Virus. Nêu được các sự kiện chính trong mỗi giai đoạn
Vẽ được sơ đồ các giai đoạn trong chu trình nhân lên của Virus trong tế bào vật chủ
Phân tích được sơ đồ mối quan hệ giữa chu trình sinh tan và chu trình tiềm tan của Virus
MỤC TIÊU
Đánh giá được tình hình phát triển bệnh AIDS ở Việt Nam, nguyên nhân chủ yếu của tình trạng và đề xuất giải pháp phòng tránh hiệu quả
Trình bày được nguyên nhân, các con đường lây truyền, các giai đoạn phát triển và biện pháp phòng ngừa AIDS
Có ý thức tuyên truyền, giáo dục về AIDS và sự nguy hiểm của AIDS cho mọi người
Bài 30: SỰ NHÂN LÊN CỦA VIRUS TRONG TẾ BÀO VẬT CHỦ
Hoạt động 1: Tìm hiểu chu trình nhân lên của virus

Chu trình sinh tan gồm mấy giai đoạn? Là những giai đoạn nào? Kết quả của quá trình đó?
I. Chu trình nhân lên của Virus
Chu trình sinh tan
Quan sát và trả lời câu hỏi
? Chu trình sinh tan của virut gồm 5 giai đoạn :
1. Hấp phụ
2. Xâm nhập
3. Sinh tổng hợp
4. Lắp ráp
5. Giải phóng
I. Chu trình nhân lên của Virus
Chu trình sinh tan
Cho biết sự kiện chính trong mỗi giai đoạn? Hoàn thành phiếu học tập có nội dung sau: (trong 10phút)
I. Chu trình nhân lên của Virus
Chu trình sinh tan
I. Chu trình nhân lên của Virus
Chu trình sinh tan
Cho biết tế bào chủ của Phage T2 và của HIV?

Vì sao mỗi loại Virus chỉ có thể xâm nhập vào một số loại tế bào nhất định?
Virus có thể bám đặc hiệu lên loại tế bào mà nó ký sinh là nhờ yếu tố nào?
a. Giai đoạn hấp phụ
Tế bào chủ của phage T2 là Vi khuẩn Ecoli, của HIV là tế bào limpho T, tế bào đại thực bào
Quan sát và trả lời câu hỏi
Virus phải có thụ thể đặc hiệu với thụ thể đặc hiệu trên bề mặt của tế bào chủ nhờ có gai glycoprotein(VR động vật), gai đuôi(Phage) =>Mỗi loại VR chỉ có thể ký sinh trong một loại tế bào nhất định.
=> Đối với Phage: Enzim lyzozim phá hủy thành tế bào, cởi vỏ ngoài, bơm A.nucleic vào TBC
=> Đối với VR động vật: Đưa cả nucleocapsit vào TBC sau đó cởi vỏ giải phóng A.nucleotit
Giai đoạn xâm nhập trong 2 chu trình này có đặc điểm gì khác nhau?
b. Giai đoạn xâm nhập
Quan sát và trả lời câu hỏi
Tại sao khi xâm nhập vào tế bào chủ VR lại “thoát y”? Nếu không thì sao?
VR tổng hợp những vật chất nào?
Quan sát và trả lời câu hỏi
Để tổng hợp những thành phần của mình VR sử dụng những nguyên liệu gì?
Nguyên liệu đó có nguồn gốc từ đâu?

VR tổng hợp A.nucleic và protein của mình

Nguyên liệu đó đều do tế bào chủ cung cấp
VR sử dụng các nguyên liệu:emzim xúc tác, năng lượng ATP, bộ máy tổng hợp của tế bào chủ
=>Sự nhân lên của VR chỉ xẩy ra ở tế bào chủ đang còn sống
c. Giai đoạn sinh tổng hợp
Sự nhân lên của VR có xẩy ra ở những tế bào chủ đã chết không?
Giai đoạn này diễn ra hoạt động gì?

Quan sát và trả lời câu hỏi
=>Lắp ráp A. nucleotit và protein vỏ , tạo thành Virus hoàn chỉnh

d. Giai đoạn lắp ráp
Bằng cách nào VR có thể phá vỡ tế bào chủ chui ra ngoài?

=>Do chúng có hệ gen mã hóa enzim lizozim làm tan thành tế bào chủ
e. Giai đoạn phóng thích
Quan sát và trả lời câu hỏi
Có phải khi nào sự nhân lên của VR cũng làm cho tế bào vật chủ bị tan ra?
Khi không làm tan tế bào Chu trình tiềm tan
Hoạt động 2: Tìm hiểu chu trình tiềm tan - Mối quan hệ giữa chu trình sinh tan và chu trình tiềm tan
Bài 30: SỰ NHÂN LÊN CỦA VIRUS TRONG TẾ BÀO VẬT CHỦ
I. Chu trình nhân lên của Virus
2. Chu trình tiềm tan
Quan sát
Cho biết trong chu trình tiềm tan của VR diễn ra hoạt động gì? Có thể chia thành những giai đoạn nào?
Cho biết điểm khác với chu trình sinh tan của VR?

I. Chu trình nhân lên của Virus
2. Chu trình tiềm tan
Quan sát
 Chu trình tiềm tan gồm 4 giai đoạn:
Hấp phụ
Xâm nhập
Gắn hệ gen vào nhiễm sắc thể tế bào chủ
Nhân lên cùng với sự nhân lên của tế bào chủ
=> Điểm khác là VR gắn AND của mình vào AND của vật chủ và nhân lên cùng với sự nhân lên của AND tế bào chủ
I. Chu trình nhân lên của Virus
Mối quan hệ giữa chu trình sinh tan và chu trình tiêm tan
Quan sát
Hãy giải thích một số thuật ngữ: Vius độc, virus ôn hòa, chu trình sinh tan, chu trình tiềm tan.
So sánh kết quả của hai chu trình trên?
Hai chu trình đó có quan hệ với nhau như thế nào? Khi nào VR đang ở trạng thái tiềm tan chuyển thành trạng thái sinh tan?
- Virus nhân lên làm tan tế bào chủ  Virus độc
- Quá trình nhân lên của Virus độc  Chu trình sinh tan
- Virus nhân lên không làm tan tế bào chủ, tế bào vân sinh trưởng bình thường Virus ôn hòa
- Quá trình nhân lên của Virus ôn hòa  Chu trình tiềm tan
- Virus ôn hòa
Tia UV, tia X…
Cảm ứng
Virus độc
Bài 30: SỰ NHÂN LÊN CỦA VIRUS TRONG TẾ BÀO VẬT CHỦ
Hoạt động 3: Tìm hiểu về virus HIV và
bệnh AIDS
Trong phần I, chúng ta đã tìm hiều chu trình nhân lên của virus, trong phần II, chúng ta cùng tìm hiểu kỹ hơn về virus HIV và giải thích tại sao HIV / AIDS là căn bệnh thế kỷ.
Virut HIV là gì ?
- HIV là virus gây suy giảm miễn dịch ở người
Virus HIV t?n cụng nh?ng t? b�o n�o? T?i sao núi HIV gõy h?i ch?ng suy gi?m mi?n d?ch?
- VR HIV cú kh? nang gõy nhi?n v� phỏ h?y cỏc t? b�o c?a h? th?ng mi?n d?ch( TB limpho T4, d?i th?c b�o) ?Co th? ngu?i m?t kh? nang mi?n d?ch
II. HIV- Hội chứng AIDS
1. Khái niệm về HIV
Vỡ sao ngu?i b? nhi?m HIV l?i d?ng th?i m?c r?t nhi?u b?nh khỏc do VSV gõy nờn nhu: viờm da, tiờu ch?y, l? loột.?
- Khi cơ thể suy giảm khả năng miễn dịch, các VSV dễ có cơ hội gây bệnh .
- Các VSV đó gọi là “ VSV cơ hội”
- Bệnh do VSV cơ hội gây ra gọi là “Bệnh cơ hội”
- Bệnh do virus HIV gây ra  Bệnh AIDS (Hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải ở người)
II. HIV- Hội chứng AIDS
1. Khái niệm về HIV
Nhận xét điểm đặc biệt trong chu trình nhân lên của VR HIV trong tế bào limpho T4?
Cú thờm giai do?n sao mó ngu?c v� giai do?n c�i xen v�o h? gen c?a t? b�o limpho T
II. HIV- Hội chứng AIDS
1. Khái niệm về HIV
Giải thích vì sao khó sản xuất vacxin
phòng chống virus HIV?
Nghiờn c?u SGK trang 120, ho�n th�nh phi?u h?c t?p cú n?i dung sau:
II. HIV- Hội chứng AIDS
2. Các giai đoạn phát triển của AIDS
HIV / AIDS thường lây truyền qua những con đường nào? Con đường nào có tỉ lệ lây nhiễm lớn nhất?
T?i sao cú nhi?u ngu?i khụng hay bi?t mỡnh dang b? nhi?m HIV? Di?u dú nguy hi?m nhu th? n�o d?i v?i xó h?i?
II. HIV- Hội chứng AIDS
3. Các con đường lây truyền HIV / AIDS
Để phòng tránh, hạn chế việc lây truyền HIV chúng ta cần có những biện pháp nào?
Hiểu biết về AIDS
Sống lành mạnh
Loại trừ tệ nạn xã hội
Vệ sinh y tế

II. HIV- Hội chứng AIDS
4. Các biện pháp phòng tránh HIV / AIDS
Nếu em là một tuyên truyền viên về bệnh AIDS, em sẽ làm những gì cho địa phương em, cho gia đình em?
Hiện nay trên thế giới đã có thuốc chữa bệnh AIDS chưa? Vì sao? Biện pháp tốt nhất để chống lại các bệnh do virus gây ra được sử dụng hiện nay là gì?
Bài tập
Hãy chú thích các giai đoạn cho chu trình dưới đây:
Hấp phụ
Xâm nhập
Sinh tổng hợp
Lắp ráp
Giải phóng
Phân tích mối quan hệ giữa chu trình sinh tan va chu trình tiềm tan qua sơ đồ sau:
Hấp phụ
Xâm nhập
Sinh tổng hợp
Lắp ráp
Giải phóng
Cài xen
Nhân lên
Cảm ứng
MỤC TIÊU
Phát biểu được khái niệm về Virus HIV, AIDS
Kể tên được các giai đoạn trong chu trình nhân lên của Virus. Nêu được các sự kiện chính trong mỗi giai đoạn
Vẽ được sơ đồ các giai đoạn trong chu trình nhân lên của Virus trong tế bào vật chủ
Phân tích được sơ đồ mối quan hệ giữa chu trình sinh tan và chu trình tiềm tan của Virus
Trình bày được nguyên nhân, các con đường lây truyền, các giai đoạn phát triển và biện pháp phòng ngừa AIDS
Đánh giá được tình hình phát triển bệnh AIDS ở Việt Nam, nguyên nhân chủ yếu của tình trạng và đề xuất giải pháp phòng tránh hiệu quả
Có ý thức tuyên truyền, giáo dục về AIDS và sự nguy hiểm của AIDS cho mọi người
MỤC TIÊU
Dặn dò
Các em về học bài và chuẩn bị bài sau (Bài 31: Virus gây bệnh – Ứng dụng của virus)
Xin chân thành cảm ơn!
Người thực hiện: Đỗ Thị Tố Như
Bộ môn: Sinh học