Bài 30. Sự nhân lên của virut trong tế bào chủ

SỰ NHÂN LÊN CỦA VIRUT TRONG TẾ BÀO CHỦ
TỔ 2
Đầu
Trụ đuôi
Bao đuôi
Lông đuôi
ADN
Đĩa gốc
Virut không có cấu tạo tế bào nên người ta thường dùng thuật ngữ nhân lên thay cho sinh sản.
Tế bào chủ có vai trò gì trong quá trình nhân lên của virut?
CHU TRÌNH NHÂN LÊN CỦA VIRUT
Khi ở trong tế bào chủ, virut có khả năng sử dụng bộ máy sinh tổng hợp và nguyên liệu của tế bào để nhân lên tạo ra nhiều virut mới có đặc điểm giống virut ban đầu mà chỉ lấy thông tin từ hệ gen của virut.
Quan sát hình bên, hãy cho biết chu trình nhân lên bao gồm mấy giai đoạn?
CHU TRÌNH NHÂN LÊN CỦA VIRUT
1. Sự hấp phụ
Tất cả virut (trần hoặc có vỏ ngoài) đều gắn các gai glicoprotein của mình vào các thụ thể đặc hiệu trên bề mặt tế bào để mở đầu cho sự xâm nhập của virut vào tế bào.
Lưu ý: Tính đặc hiệu là rào cản không
cho virut hấp phụ lên bất kì tế
bào nào ngoài tế bào có thụ thể
đặc hiệu.
VIRUT ĐỘNG VẬT
VIRUT PHAGƠ
Thụ thể bề
mặt tế bào
 Tùy loại virut mà thụ thể của nó nằm ở các vị trí khác nhau:
+ Virut trần: Thụ thể nằm trên vỏ capsit
+Virut có vỏ ngoài: thụ thể là các gai glicôprôtêin
+ Đối với phagơ: Thụ thể ở gai đuôi
CHU TRÌNH NHÂN LÊN CỦA VIRUT
2.Xâm nhập
PHAGƠ
VIRUT ĐỘNG VẬT
Phagơ xâm nhập vào tế bào chủ như thế nào?
Sự xâm nhập của virut động vật vào tế bào chủ như thế nào?
 PHAGƠ: tiết lizôzim phá hủy
thành tế bào vi khuẩn sau đó
bơm axit nuclêic vào trong tế
bào còn vỏ prôtêin nằm ngoài.
VIRUT ĐỘNG VẬT: đưa vật
chất di truyền của nó vào trong
tế bào chủ bằng cách:
+Virut trần: Theo cơ chế thực
bào. Sau khi vào tế bào chủ, lớp
vỏ capsit sẽ bị phân giải.
+Virut có vỏ ngoài: Dung hợp
vỏ ngoài với màng tế bào, rồi đẩy
nuclêôcapsit vào tế bào
chất, sau đó, vỏ capsit sẽ
bị phân giải.
CHU TRÌNH NHÂN LÊN CỦA VIRUT
3. Sinh tổng hợp:
 Tổng hợp hệ gen: Hệ gen của virut con được tổng hợp
dựa trên hệ gen của virut mẹ.
+ Virut ADN, hệ gen được sao chép trong nhân (trừ virut đậu
mùa sao chép trong tế bào chất).
+ Virut ARN, hệ gen được sao chép trong tế bào chất (trừ virut
cúm sao chép trong nhân).
 Tổng hợp protein: Virut tiến hành phiên mã, tổng hợp
các mARN. Chúng sử dụng các riboxom, axit amin, ATP
và các thành phần cần thiết khác để tổng hợp protein. Có 2
loại protein chính:
+ Protein là enzym tham gia vào quá trình sao chép, phiên mã:
được tổng hợp trước với số lượng ít.
+ Protein cấu tạo vỏ capsit và glicoprotein vỏ ngoài: Được
tổng hợp sau với số lượng nhiều.
CHU TRÌNH NHÂN LÊN CỦA VIRUT
4.Lắp ráp:
 Sau khi tổng hợp, các thành
phần (axit nuclêic và prôtêin)
được lắp ráp với nhau một
cách ngẫu nhiên để tạo virut
mới. Cũng do cách lắp ráp
này mà xuất hiện các virut
khuyết tật, nghĩa là thiếu thành
phần (có thể có vỏ mà không
có lõi hoặc có lõi mà không có
vỏ). Một virut hoàn chỉnh
còn được gọi là virion.
CHU TRÌNH NHÂN LÊN CỦA VIRUT
5. Phóng thích:
* Các virut mới được giải phóng ra khỏi tế bào chủ theo các phương thức sau:

 Virut động vật cảm ứng làm
thoát enzym thủy phân từ lizoxom
vào tế bào chất làm tan màng sinh
chất của tế bào chủ.
 Phagơ tiết enzym lizoxom phân
hủy màng sinh chất của tế bào chủ.

VIRUT ĐỘNG VẬT
PHAGƠ
CHU TRÌNH NHÂN LÊN CỦA VIRUT
5. Phóng thích:

 Ngoài ra các virut mới được giải phóng ra khỏi tế bào chủ theo các phương thức khác như:
 Virut trần làm tan màng sinh chất tế bào chủ.
 Virut có vỏ ngoài: tổng hợp glicoprotein rồi gắn vào màng sinh chất, sau đó, chúng sẽ nảy mầm qua màng và kéo theo màng sinh chất làm vỏ ngoài.
Quan sát các hình ảnh và cho biết sự khác nhau giữa chu trình tan, chu trình tiềm tan?
Chu trình tan: Virut nhân lên và làm tan tế bào.
Chu trình tiềm tan: ADN của virut gắn xen vào ADN của tế bào, không làm tan tế bào.
Để hiểu rõ hơn về hai chu trình này,
chúng ta cùng quan sát bảng sau:
Chu trình tan
Chu trình tiềm tan
Phân biệt:
Chu trình nhân lên của HIV trong tế bào Limphô T4 có thể được chia thành mấy giai đoạn? Đó là những giai đoạn nào?
Có 7 giai đoạn:
1.Hấp phụ
2. Xâm nhập
3.Sao mã ngược
4. Cài xen (tiền virut)
5. Sinh tổng hợp
6. Lắp ráp
7. Giải phóng
Hóy s?p x?p l?i cỏc hỡnh
bi?u hi?n cỏc giai do?n nhõn lờn
c?a phage T2 trong t? b�o ch? ?
Củng cố
Đáp án:
PHẦN THƯỞNG CỦA BẠN
Cảm ơn thầy cô
và các bạn ???