Bài 30. Quá trình hình thành loài (tiếp theo)

Trường THPT BC Lê Quý Đôn
Năm học: 2007 – 2008
GIÁO ÁN MÔN SINH HỌC LỚP 12


Bài 41
QUÁ TRÌNH
HÌNH THÀNH LOÀI MỚI


HỒ QUANG KỲ
Tiết 41QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH LOÀI MỚI
QUAN ĐIỂM CỦA S. ĐACUYN
Loài mới được hình thành dần dần nqua nhiều dạng trung gian dưới tác dụng của CLTN theo con đường phân ly tính trạng
QUAN ĐIỂM HIỆN ĐẠI
Hình thành loài mới là một quá trình lịch sử cải biến thành phần kiểu gen của quần thể ban đầu theo hướng thích nghi, tạo ra kiểu gen mới, cách ly sinh sản với quần thể gốc.


*Hình thành loài bằng con đường địa lý
*Hình thành loài bằng con đường sinh thái
*Hình thành loài bằng con đường lai xa và đa bội hoá


CON ĐƯỜNG NÀO CŨNG THẤY VAI TRÒ CỦA CÁC NHÂN
TỐ TIẾN HOÁ, ĐÓ LÀ:
+ĐỘT BIẾN +QUÁ TRÌNH GIAO PHỐI + CLTN +CƠ CHẾ CÁCH LY
VÍ DỤ 1 - SỰ HÌNH THÀNH LOÀI BẰNG CON ĐƯỜNG ĐỊA LÝ
LOÀI CHIM SẺ
NGÔ CÓ 3 NÒI
-Nòi châu Âu
-Nòi Ấn Độ
-Nòi Trung Quốc
VÍ DỤ 1 - SỰ HÌNH THÀNH LOÀI BẰNG CON ĐƯỜNG ĐỊA LÝ
CÓ
DẠNG LAI
CÓ
DẠNG LAI
KHÔNG CÓ
DẠNG LAI
ĐÂY LÀ DẤU HIỆU
CHO BIẾT ĐÃ CÓ
SỰ CHUYỂN TIẾP
TỪ NÒI ĐỊA LÝ SANG
LOÀI MỚI
VÍ DỤ 2 - SỰ HÌNH THÀNH LOÀI BẰNG CON ĐƯỜNG SINH THÁI
SÔNG VÔN GA
CỎ BĂNG BỜ SÔNG
CỎ BĂNG BÃI BỒI
Ra hoa kết quả sớm
Chờ lũ hết mới ST và ra hoa kết quả (muộn hơn)
Nòi sinh thái bờ sông không giao phối được với nòi sinh thái bãi bồi
I- SỰ HÌNH THÀNH LOÀI BẰNG CON ĐƯỜNG SINH THÁI
I- SỰ HÌNH THÀNH LOÀI BẰNG CON ĐƯỜNG ĐỊA LÝ
-LOÀI MỞ RỘNG KHU PHÂN BỐ
-CHƯỚNG NGẠI ĐỊA LÝ
NÒI ĐỊA LÝ
LOÀI MỚI
LOÀI MỚI
NÒI SINH THÁI
-LOÀI CÙNG KHU PHÂN BỐ
-ĐIỀU KIỆN SINH THÁI KHÁC NHAU
-Cách li ĐL -CLTN
-Cách li ST -CLTN
-Cách li SS, DT -CLTN
Tích lũy ĐB và BDTH theo các hướng
Khác xa QT gốc
Khác xa QT gốc
*Phổ biến ở cả động vật và thực vật
*Điều kiện địa lý chỉ đóng vai trò chọn lọc
*Phổ biến ở thực vật và động vật ít di động
-Cách li SS, DT -CLTN
Tích lũy ĐB và BDTH theo các hướng
TẠI SAO HTL BẰNG CON ĐƯỜNG ST LẠI CHỈ PHỔ BIẾN Ở ĐV ÍT DI ĐỘNG?
CÁC CON ĐƯỜNG HÌNH THÀNH LOÀI TRÊN PHỔ BIẾN Ở NHỮNG LOÀI NÀO?
Điều kiện địa lý có phải là nguyên nhân trực tiếp
gây ra sự sai khác giữa các nòi không?
III- HÌNH THÀNH LOÀI BẰNG CON ĐƯỜNG LAI XA VÀ ĐA BỘI HÓA
*KHÁI NIỆM LAI XA?
*VÍ DỤ?
*HẠN CHẾ CỦA CON LAI XA?
*NGUYÊN NHÂN?
*PHƯƠNG PHÁP KHẮC PHỤC?
Lai khác loài
Ngựa X Lừa  Con la
Bất thụ (không SS hữu tính được)
1-Bộ NST của 2 loài bố mẹ trong con lai xa khác nhau
2-Con lai không hình thành được cặp NST đồng dạng trong kỳ đầu giảm phân I  Trở ngại phát sinh GT
3-Sự không tương hợp giữa TBC và nhân của TB con lai xa
Tứ bội hoá con lai xa
tạo thể song nhị bội
TRẢ LỜI NHỮNG CÂU HỎI TRÊN
LOÀI MỚI
Chú ý: -Thể song nhị bội là cơ thể chứa cả 2 bộ NST lưỡng bội của 2 loài
-Để hình thành loài mới, thể song nhị bội phải phát triển số lượng cá thể
để trở thành ít nhất là một quần thể có sự phát triển tương đối ổn định
Ví dụ sự hình thành thể song nhị bội ngoài tự nhiên
CỎ CHÂU ÂU
50 NST
CỎ MỸ
70 NST
x
P:
G:
F(LX):
THỂ SONG NHỊ BỘI:
25 NST
35 NST
60 NST
(HỮU THỤ)
(TỨ BỘI HOÁ)
120 NST
Cỏ Spartina của Anh
(BẤT THỤ)
Phổ biến ở thực vật, rất ít thấy ở động vật
Vì sao?
Động vật có sự cách ly sinh sản chặt chẽ, sự đa bội hoá thường gây rối loạn giới tính
KẾT LUẬN CHUNG
*QĐ HIỆN ĐẠI ĐÃ BỔ SUNG VÀ LÀM SÁNG TỎ QĐ CỦA S. ĐAC UYN
*LOÀI MỚI XUẤT HIỆN TỪ MỘT HOẶC MỘT NHÓM QT CỦA LOÀI CŨ
*LOÀI MỚI XUẤT HIỆN KHÔNG DO 1 ĐB LỚN MÀ LÀ KẾT QUẢ TÍCH LŨY NHIỀU ĐB NHỎ
*CÒN CÓ NHỮNG CON ĐƯỜNG HÌNH THÀNH LOÀI MỚI KHÁC (NHÂN TẠO...)
I- SỰ HÌNH THÀNH LOÀI BẰNG CON ĐƯỜNG SINH THÁI
I- SỰ HÌNH THÀNH LOÀI BẰNG CON ĐƯỜNG ĐỊA LÝ
-LOÀI MỞ RỘNG KHU PHÂN BỐ
-CHƯỚNG NGẠI ĐỊA LÝ
NÒI ĐỊA LÝ
LOÀI MỚI
LOÀI MỚI
NÒI SINH THÁI
-LOÀI CÙNG KHU PHÂN BỐ
-ĐIỀU KIỆN SINH THÁI KHÁC NHAU
-Cách li ĐL -CLTN
-Cách li ST -CLTN
-Cách li SS, DT -CLTN
Tích lũy ĐB và BDTH theo các hướng
Khác xa QT gốc
Khác xa QT gốc
*Phổ biến ở cả động vật và thực vật
*Điều kiện địa lý chỉ đóng vai trò chọn lọc
*Phổ biến ở thực vật và động vật ít di động
-Cách li SS, DT -CLTN
Tích lũy ĐB và BDTH theo các hướng
TẠI SAO HTL BẰNG CON ĐƯỜNG ST LẠI CHỈ PHỔ BIẾN Ở ĐV ÍT DI ĐỘNG?
CÁC CON ĐƯỜNG HÌNH THÀNH LOÀI TRÊN PHỔ BIẾN Ở NHỮNG LOÀI NÀO?
Điều kiện địa lý có phải là nguyên nhân trực tiếp
gây ra sự sai khác giữa các nòi không?
Củng cố bài
III- HÌNH THÀNH LOÀI BẰNG CON ĐƯỜNG LAI XA VÀ ĐA BỘI HÓA
*KHÁI NIỆM LAI XA?
*VÍ DỤ?
*HẠN CHẾ CỦA CON LAI XA?
*NGUYÊN NHÂN?
*PHƯƠNG PHÁP KHẮC PHỤC?
Lai khác loài
Ngựa X Lừa  Con la
Bất thụ (không SS hữu tính được)
1-Bộ NST của 2 loài bố mẹ trong con lai xa khác nhau
2-Con lai không hình thành được cặp NST đồng dạng trong kỳ đầu giảm phân I  Trở ngại phát sinh GT
3-Sự không tương hợp giữa TBC và nhân của TB con lai xa
Tứ bội hoá con lai xa
tạo thể song nhị bội
LOÀI MỚI
BẢI HỌC ĐẾN ĐÂY LÀ HẾT
XIN XHÂN THÀNH CẢM ƠN