Bài 30. Quá trình hình thành loài (tiếp theo)

Nêu vai trò của cách li địa lí trong quá trình hình thành loài mới?
Ở loài giao phối tiêu chuẩn nào là quan trọng để phân biệt hai loài khác nhau?
Trong cùng khu vực địa lí nếu có các yếu tố gây cách li sinh sản thì loài mới có thể hình thành được hay không?
Bài 30. QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH LOÀI
(Tiếp theo)
Tìm hiểu ví dụ trong thực nghiệm và thí nghiệm của các nhà khoa học!
Trong một hồ ở châu Phi: có hai loài cá rất giống nhau về các đặc điểm hình thái chỉ khác màu sắc
Dù trong cùng khu vực địa lí nhưng……?…….
Ánh sáng đơn sắc
Khi nuôi các cá thể của hai loài này trong bể có nhiều ánh sáng đơn sắc thì…?....
Tại sao trong hồ hai loài cá này không giao phối với nhau nhưng trong bể có nhiều ánh sáng đơn sắc chúng lại giao phối với nhau?
Dựa vào quan điểm hiện đại hãy giải thích quá trình hình thành hai loài cá này?
Các cá thể cùng loài sống trong cùng khu vực địa lí
Đột biến
Các cá thể mang KG đột biến -> thay đổi tập tính giao phối -> có xu hướng giao phối với nhau
Quần thể cách li với quần thể gốc
Nhân tố tiến hóa
Loài mới
Quần thể cách li sinh sản với quần thể gốc
HÌNH THÀNH LOÀI BĂNG CON ĐƯỜNG CÁCH LI TẬP TÍNH
Khác biệt về vốn gen
Hãy theo dõi và phân tích ví dụ sau!
SÔNG VÔN GA
CỎ BĂNG BỜ SÔNG
CỎ BĂNG BÃI BỒI
Ra hoa kết quả đúng màu lũ
Sinh trưởng, ra hoa kết quả trước khi lũ về
Dựa vào thời điểm ra hoa hãy đưa ra kết luận về khả năng giao phối của hai quần thể trên?
Theo các em sự cách ly đó trãi qua một thời gian dài sẽ dẫn đến kết quả gì? Giải thích?
Rất ít sai khác về hình thái nhưng do đặc điểm sinh thái nên…
Loài mới
Nòi sinh thái
Các quần thể cùng loài sống cùng khu vực địa lí nhưng điều kiện sinh thái khác nhau
*Phổ biến ở thực vật và động vật ít di động
Cách li SS
CLTN theo các hướng khác nhau
HÌNH THÀNH LOÀI BẰNG CON ĐƯỜNG SINH THÁI
Nội dung thảo luận của các nhóm

Nhóm 1:Thế nào là lai xa ?

Nhóm 2:Lai xa gặp những trở ngại gì?

Nhóm 3:Vì sao cơ thể lai xa thường không có khả năng sinh sản?

Nhóm4: Cơ thể lai xa có thể trở nên hữu thụ nhờ vào cơ chế nào? Tại sao?
HÌNH THÀNH LOÀI NHỜ CƠ CHẾ LAI XA VÀ ĐA BỘI HÓA
Nhóm 1: Phân tích hình 1, 2 -> con đường hình thành loài biểu thị trong hình 1 và 2. và trả lời câu hỏi số 5 SGK/132
Nhóm 2: Phân tích hình 3 -> con đường hình thành loài biểu thị trong hình 3. Trả lời câu hỏi số 2 SGK/132
Nhóm 3: Phân tích hình 4 -> con đường hình thành loài biểu thị trong hình 4. Trả lời câu hỏi số 4 SGK/132
Nhóm 4: Các quần thể đa bội có phải là loài mới hay không? Giải thích?
Tại sao hiện lai xa và đa bội hóa phổ biến ở thực vật nhưng ít xảy ra ở động vật?
Các nhóm học sinh tự tìm hiểu nội dung sau
?(1…)
Sinh sản hữu tính
?(3…)
? (2...)
HÌNH 1
?(2)
?(3)
?(1)
HÌNH 2
HÌNH 3
x
Đa bội hoá
T. dicoccum
4n = 2nAA+ 2nBB =28
Lúa mì hoang dại A.Squarrosa
2nDD = 14
T. Aestivum
Đa bội hoá
6n = 2nAA + 2nBB + 2nDD =42
x
T. monococcum
A. speitordes
2nAA= 14
2nBB= 14
(Loài lúa mì)
(Lúa mì hoang dại)
HÌNH 4
-Thể tam bội không có khả năng sinh sản hữu tính nhưng nếu lí do nào đó mà có thể sinh sản vố tính → loài mới.
Ví dụ: Chuối nhà, thằn lằn cái C. sonorae
-Thể tứ bội cùng nguồn vẫn có thể được xen là loài mới vì khi giao phối tạo ra thể tam bội bất thụ
Ví dụ: Lúa mạch đen, rau muống…
Kết luận?
HÌNH THÀNH LOÀI NHỜ CƠ CHẾ LAI XA VÀ ĐA BỘI HÓA
HÌNH THÀNH LOÀI NHỜ CƠ CHẾ LAI XA VÀ ĐA BỘI HÓA
-Hiện tượng lai xa kèm theo đa bội hóa tạo ra cơ thể mang bộ NST lưỡng bội của các loài gốc (gọi là thể song nhị bội)
Thể song nhị bội hữu thụ → quần thể quần thể song nhị bội → cách li sinh sản với các loài gốc → Loài mới.
Ví dụ: lúa mì T.aetivum (6n), cỏ Spartina (4n)
vui
Dưa hấu không hạt được sản xuất trên các cây tam bội (3N) (triploid) có tính bất thụ cao phát sinh từ việc lai một cây nhị bội (2N) (điploid) thường với một cây tứ bội (4N). Thể tứ bội được dùng như giống cái hoặc bố mẹ hạt giống và thể nhị bội là giống đực hoặc bố mẹ hạt phấn (Hình 1 )
Vui để học
1/Hình thành loài mới bằng con đường sinh thái là phương thức thường ở những nhóm sinh vật:

    A. Động vật giao phối   
B. Thực vật, động vật ít di động xa
    C. Động vật ít di động xa  
D. Thực vật và động vật kí sinh
   
3/Thể song nhị bội là cơ thể có:

    A. Tế bào mang bộ nhiễm sắc thể (NST) lưỡng bội 2n
  B. Tế bào mang bộ NST tứ bội
  C. Tế bào chứa 2 bộ NST lưỡng bội của cả 2 loài bố và mẹ.  
D. Tế bào chứa bộ NST lưỡng bội với một nửa bộ phận từ loài bố và nửa kia nhận từ loài mẹ.
4/Quá trình hình thành loài mới có thể diễn ra tương đối nhanh khi:

     A. Chọn lọc tự nhiên diễn ra theo chiều hướng khác nhau    
B. Do lai xa và đa bội hoá
    C. Do có biến động di truyền
   D. Quá trình hình thành loài bằng con đường địa lí và sinh thái diễn ra song song
5/ Trong chọn giống thực vật, thực hiện lai xa giữa loài hoang dại và cây trồng nhằm mục đích:

    A. Đưa vào cơ thể lai các gen quý về năng suất của loài dại
    B. Đưa vào cơ thể lai các gen quý giúp chống chịu tốt với điều kiện bất lợi của môi trường của loài dại
    C. Khắc phục tính bất thụ trong lai xa
    D. Tạo điều kiện thuận lợi cho việc sinh sản sinh dưỡng ở cơ thể lai xa
Bạn là người mai mắn vì bạn được +1 điểm mà không cần trả lời câu hỏi nào
Chúc mừng!
2/Hình thành loài bằng con đường lai xa và đa bội là phương thức thường được thấy ở đa số

    A. Thực vật  
B. Động vật kí sinh
   C. Động vật ít di động xa
D. Động vật
Xin cảm ơn và chúc sức khỏe quí thầy, cô
cùng các em học sinh!
Ví dụ sự hình thành thể song nhị bội ngoài tự nhiên
CỎ CHÂU ÂU
50 NST
CỎ MỸ
70 NST
x
P:
G:
F(LX):
THỂ SONG NHỊ BỘI:
25 NST
35 NST
60 NST
(HỮU THỤ)
(TỨ BỘI HOÁ)
120 NST
Cỏ Spartina của Anh
(BẤT THỤ)
Phổ biến ở thực vật, rất ít thấy ở động vật
Vì sao?
Động vật có sự cách ly sinh sản chặt chẽ, sự đa bội hoá thường gây rối loạn giới tính
KẾT LUẬN CHUNG
*QĐ HIỆN ĐẠI ĐÃ BỔ SUNG VÀ LÀM SÁNG TỎ QĐ CỦA S. ĐAC UYN
- LOÀI MỚI XUẤT HIỆN TỪ MỘT HOẶC MỘT NHÓM QT CỦA LOÀI CŨ
- CÓ NHỮNG CON ĐƯỜNG HÌNH THÀNH LOÀI MỚI KHÁC NHAU