Bài 30. Hệ thống khởi động

Bài 30: HỆ THỐNG KHỞI ĐỘNG
NỘI DUNG
I. NHIỆM VỤ
II. HỆ THỐNG KHỞI ĐỘNG BẰNG ĐỘNG CƠ ĐIỆN
Em hãy quan sát trong thực tế và cho biết các cách khởi động động cơ mà em biết?
Ví dụ: xe máy bấm nút đề hoặc đạp cần khởi động, máy bơm nước dùng tay quay hay máy phát điện trong gia đình dùng dây giật bánh đà ..v.v..
I. Nhiệm vụ và phân loại

1. Nhiệm vụ
Hệ thống khởi động có nhiệm vụ làm quay trục khuỷu của động cơ đến số vòng dây nhất định để động cơ tự nổ máy được.
+ Động cơ xăng n = 30 => 50 vòng/phút.
+ Động cơ Điezen n= 150 => 200 vòng/phút.

Hệ thống khởi động có nhiệm vụ gì?
Không cần nữa, vì tốc độ trục khuỷu và tốc độ động cơ khởi động không bằng nhau.
I. Nhiệm vụ và phân loại
1. Nhiệm vụ
Khi quay đến một tốc độ nhất định thì các hệ thống khác mới làm việc được.
Trong lúc động cơ đã làm việc có cần hệ thống khởi động nữa không?


Tại sao phải quay trục khuỷu của động cơ đến một tốc độ nhất định?

2. Phân loại
Trong cuộc sống hằng ngày em thấy có những loại hệ thống khởi động nào?
Hệ thống khởi động
Hệ thống khởi động bằng tay
Hệ thống khởi động bằng động cơ điện
Hệ thống khởi động bằng động cơ phụ
Hệ thống khởi động bằng khí nén
* Hệ thống khởi động bằng tay
Dùng sức người để khởi động động cơ (dùng tay quay, dây hoặc bàn đạp)
Thường dùng trong các động cơ có công suất nhỏ
Em nào có thể lấy một số ví dụ về động cơ có hệ thống khởi động bằng tay mà em biết ?
Ví dụ: máy cày, công nông, máy bơm nước cỡ nhỏ ..v..v..
Ưu điểm: cấu tạo đơn giản
Nhược điểm: tốn nhiều sức lực của con người, không an toàn cho người vận hành
Quay máy bơm nước
Xe công nông
* Hệ thống khởi động bằng động cơ điện
Dùng động cơ điện một chiều để khởi động động cơ
Thường dùng trong các động cơ có công suất nhỏ và trung bình.
Em nào có thể kể tên một vài động cơ khởi động bằng động cơ điện mà em biết?
Ví dụ: ô tô, xe máy, máy kéo...v.v...
- Ưu điểm: đễ khởi động, an toàn, sử dụng nguồn một chiều không phụ thuộc vào nguồn xoay chiều, thuận tiện cho bất cứ đâu.
- Nhược điểm: cấu tạo phức tạp, dễ hỏng phần điện.
Xe máy
Ôtô
* Hệ thống khởi động bằng động cơ phụ
Dùng động cơ xăng cỡ nhỏ để khởi động động cơ chính
Thường dùng để khởi động các động cơ điezen cỡ trung bình.
Em nào có thể lấy 1 số ví dụ về động cơ có hệ thống khởi động bằng động cơ phụ?
Ví dụ: máy xúc, máy ủi, máy kéo .....
Ưu điểm: khởi động rất chắc chắn, số lần khởi động không hạn chế
Nhược điểm: cấu tạo, sử dụng phức tạp, phải bảo dưỡng cả 2 động cơ.
Máy kéo
Máy xúc
Máy ủi
* Hệ thống khởi động bằng khí nén
Đưa khí nén vào các xilanh để làm quay trục khuỷu
Thường dùng trong các động cơ điezen cỡ trung bình và cỡ lớn
Em nào có thể lấy một số ví dụ về động cơ khởi động bằng khí nén?
Ví dụ: tàu thủy.....
- Ưu điểm: khởi động chắc chắn, thời gian có thể kéo dài
- Nhược điểm: cấu tạo phức tạp, cồng kềnh
Xe mô tô lấy từ hộp số Yamaha WR250F và động cơ DiPietro chạy bằng khí nén
II. Hệ thống khởi động bằng động cơ điện
1. Cấu tạo
ac quy
START
3. Lõi thép
4.Thanh kéo
5. Cần gạt
1. Động cơ điện
8. Bánh đà
9. Trục khuỷu
6. Khớp truyền động
7. Đầu trục rôto
2. Lò xo
Lõi thép
Khớp truyền động
roto
Lò xo
Thanh kéo
Bánh đà của ĐC
Cần gạt
Hệ thống gồm 4 bộ phận chính:
Nguồn điện 1 chiều: Acquy
Bộ phận điều khiển gồm: Rơ le, Thanh kéo, cần gạt, Lò xo
Động cơ điện một chiều: Đầu trục roto có cấu tạo then hoa để lắp khớp với moay-ơ của khớp truyền động một chiều
Bộ phận truyền động (khớp truyền động 6): chỉ truyền động một chiều từ ĐC điện tới bánh đà. Vành răng của khớp 6 chỉ ăn khớp với vành răng bánh đà 8 khi khởi động
1.CẤU TẠO
Động cơ điện một chiều làm việc nhờ dòng một chiều của acquy. Đầu trục roto 7 của động cơ có cấu tạo then hoa để lắp khớp với moay-ơ của khớp truyền động 6.
Quan sát trên sơ đồ hình vẽ cấu tạo của hệ thống khởi động bằng động cơ điện em hãy cho biết động cơ điện một chiều làm việc nhờ nguồn điện nào?
Bộ phận truyền động là khớp truyền động 6 có đặc điểm chỉ truyền động một chiều từ động cơ điện tới bánh đà.
Khớp truyền động 6 có đặc điểm gì?
Bộ phận điều khiển là cơ cấu dùng để điều khiển hoạt động của máy khởi động điện bao gồm: rơ le, thanh kéo 4 nối cứng với lõi thép 3 và nối với khớp cần gạt 5. đầu dưới của cần gạt gài vào rãnh vòng của khớp truyền động 6.
Em nào cho biết bộ phận điều khiển bao gồm những chi tiết nào?
2. Nguyên lí làm việc
TH1: Khi động cơ chưa khởi động
TH2: Khi khởi động động cơ
TH3: Khi động cơ đã làm việc
2. Nguyên lí làm việc
TH1: Khi động cơ chưa khởi động
Khi chưa đóng công tắc khởi động, lò xo 2 đẩy lõi thép 3 và thanh kéo 4 sang phải, đầu dưới cần gạt 5 kéo khớp 6 sang trái để vành răng của khớp 6 tách khỏi vành răng của bánh đà 8.
TH2: Khi khởi động động cơ
Khi khởi động động cơ đốt trong, đóng khóa khởi động, rơ le của bộ phận điều khiển sẽ hút lõi thép 3 sang trái qua cần gạt 5, khớp truyền động 6 được dẩy sang phải để vành răng của nó ăn khớp với vành răng của bánh đà 8.
TH3: Khi động cơ đã làm việc
Khi động cơ đã làm việc, tắt khóa khởi động để ngắt dòng điện vào cuộn dây rơ le của bộ phận điều khiển và ngắt vào động cơ 1, lò xo 2 dãn ra đưa các chi tiết của bộ phận điều khiển và truyền động trở về vị trí ban đầu.
Khi đi xe máy mà không bấm được nút đề hoặc đạp cần khởi động thấy khó theo các em đó là nguyên nhân gì?
Khi khởi động nên bấm công tắc 1 vài lần để đảm bảo độ bền cho hệ thống.
Cần chú ý thường xuyên bảo dưỡng ắc qui và chổi than của động cơ điện để đảm bảo hệ thống hoạt động được tốt.
Khớp truyền động là khớp 1 chiều vì vậy nó chỉ truyền động từ động cơ điện sang vành răng của bánh đà < Như líp xe đạp > Nhằm bảo vệ động cơ điện.
CHÚ Ý
§ãng kho¸ khëi ®éng
Cho dßng ®iÖn vµo §C ®iÖn & r¬ le . Trôc ®éng c¬ ®iÖn … ®ång thêi r¬ le cña bé phËn ®iÒu khiÓn hót lâi thÐp, lß xo … cÇn g¹t…. khíp tr­ît…. vµnh r¨ng ….. vµnh r¨ng b¸nh ®µ, kÐo b¸nh ®µ quay theo.
Khi ®éng c¬ næ, t¾t kho¸ khëi ®éng ...
Chó ý : Ên kho¸ khëi ®éng kh«ng qu¸ 5 gi©y
bÞ nÐn ,
®Èy
sang ph¶i
cña §C ®iÖn ¨n khíp
quay
2- Nguyªn lý lµm viÖc
Nªu nhËn xÐt vÒ sù thay ®æi
vÞ trÝ cu¶ c¸c chi tiÕt
trong 2 tr¹ng th¸i Ên & ng¾t
c«ng t¾c K§
Chän tõ thÝch hîp
®iÒn vµo chç trèng


V× sao kh«ng ®­îc
Ên kho¸ K§
qu¸ 5 gi©y?

Hệ thống khởi động
I/ Nhiệm vụ & phân loại
* Tại sao ĐCĐT cần có hệ thống khởi động?
* Có mấy cách khởi động ? ưu điểm của phương pháp KĐ bằng ĐC điện ?
II/ Hệ thống khởi động bằng động cơ điện




*Quá trình khởi động bằng ĐC điện diễn ra thế nào ?

* Nªu c¸c bé phËn chÝnh trong hÖ thèng khëi ®éng b»ng ®iÖn?Khíp truyÒn ®éng cã ®Æc ®iÓm g×?