Bài 30. Chữa lỗi về chủ ngữ và vị ngữ (tiếp theo)

Tiết 128
Chữa lỗi về chủ ngữ và vị ngữ
( Tiếp theo)
? Trong các câu sau,câu nào sai? Hãy sửa lại cho đúng?
Kiểm tra bài cũ
a. Bạn Mai,người bạn thân nhất của tôi.
b. Qua tác phẩm “Lao xao” đã cho chúng ta thấy hình ảnh các loài chim ở vùng quê.
c. Chợ Năm Căn nằm sát bên bờ sông ồn ào, đông vui,tấp nập.
Bạn Mai là người bạn thân nhất của tôi
Qua tác phẩm “Lao xao”, tác giả (Duy Khán) đã cho chúng ta thấy hình ảnh các loài chim ở vùng quê.

Tìm chủ ngữ, vị ngữ của mỗi câu sau:
a. Mỗi khi đi qua cầu Long Biên.
a. Mỗi khi đi qua cầu Long Biên.
TN
?Câu thiếu cả chủ ngữ và vị ngữ.
b. Bằng khối óc sáng tạo và bàn tay lao động của mình, chỉ trong vòng
sáu tháng
b. Bằng khối óc sáng tạo và bàn tay lao động của mình, chỉ trong vòng
TN
sáu tháng.
? Câu thiếu cả chủ ngữ và vị ngữ
Nguyên nhân: Nhầm trạng ngữ là chủ ngữ, vị ngữ
a. Mỗi khi đi qua cầu Long Biên, tôi lại say mê ngắm
nhìn màu xanh của bãi mía, nương dâu, bãi ngô, vườn chuối.
TN
CN
VN
b. Bằng khối óc sáng tạo và bàn tay lao động của mình, chỉ trong vòng sáu tháng, những người công nhân đã xây dựng xong ngôi nhà cao tầng đó.
TN
CN
VN
Hai hàm răng cắn chặt, quai hàm bạnh ra, cặp mắt nảy lửa, ta thấy dượng Hương Thư ghì trên ngọn sào giống như một hiệp sĩ của Trường Sơn oai linh, hùng vĩ.

CN
VN
TN
+ Hai hàm răng cắn chặt, quai hàm bạnh ra, cặp mắt nảy lửa
? Câu sai về quan hệ ngữ nghĩa giữa thành phần trạng ngữ chỉ cách thức với thành phần chủ ngữ.
Nguyên nhân:
+ Người viết chưa có kĩ năng viết câu có trạng ngữ chỉ cách thức.
+ Người viết không rành mạch trong tư duy.
? Trạng ngữ miờu t? h�nh d?ng c?a chủ ngữ
+ Ta → Chủ ngữ - người cảm nhận hình ảnh dượng Hương Thư
* Cách sửa: Viết lại câu cho đúng trật tự ngữ pháp
- Ta thấy dượng Hương Thư, hai hàm răng cắn chặt, quai hàm bạnh ra, cặp mắt nảy lửa ghì trên ngọn sào giống như một hiệp sĩ của Trường Sơn oai linh, hùng vĩ.
- Ta thấy dượng Hương Thư ghì trên ngọn sào, hai hàm răng cắn chặt, quai hàm bạnh ra, cặp mắt nảy lửa, giống như một hiệp sĩ của Trường Sơn oai linh, hùng vĩ.
Bài tập nhanh
a. Cái bàn tròn này vuông
b. Công tác huấn luyện thể dục thể thao trong thanh niên nói chung, trong bóng đá nói riêng đã được tiến hành ở nhiều địa phương
VN
CN
CN
VN
Lưu ý khi dùng từ đặt câu:
Các câu trên:
+ đúng về mặt ngữ pháp
+ sai về mặt ngữ nghĩa

BT 1: Xác định chủ ngữ -vị ngữ trong các câu sau.?
a.Năm 1945, cầu được đổi tên thành cầu Long Biên.

b…Cứ mỗi lần ngẩng lên nhìn bầu trời Hà Nội trong xanh, lòng tôi

lại nhớ những năm tháng chống đế quốc Mĩ oanh liệt và oai hùng.

c. §øng trªn cÇu, nh×n dßng s«ng Hång ®á rùc n­íc cuån cuén ch¶y víi søc m¹nh kh«ng g× ng¨n næi, nhÊn ch×m bao mµu xanh th©n th­¬ng, bao lµng m¹c trï phó ®«i bê, tôi cảm thấy chiếc cầu như

chiếc võng đung đưa, nhưng vẫn dẻo dai , vững chắc.
VN
CN VN
CN VN
CN
Bài tập nhanh
a. Cái bàn tròn này vuông
b. Công tác huấn luyện thể dục thể thao trong thanh niên nói chung, trong bóng đá nói riêng đã được tiến hành ở nhiều địa phương
VN
CN
CN
VN
Bài 2: Hãy viết thêm chủ ngữ và vị ngữ phù hợp vào những
chỗ trống dưới đây để tạo thành những câu hoàn chỉnh:
a. Mỗi khi tan trường,.........
b. Ngoài cánh đồng,.......
c. Giữa cánh đồng lúa chín,............
d. Khi chiếc ô tô về đến đầu làng,......
tôi lại đi xe đạp về nhà.
các bác nông dân đang gặt lúa.
lúa đang trổ bông.
lũ trẻ ùa ra đón.
3/ Chỉ ra chỗ sai và nêu cách chữa những câu sau đây:
a/ Giữa hồ nơi có tòa tháp cổ kính .
b/Trải qua mấy nghìn năm đấu tranh chống ngoại xâm của dân tộc ta, một dân tộc anh hùng.
c/ Nhằm ghi lại những chiến công lịch sử của quân và dân Hà Nội bảo vệ cây cầu trong những năm chiến tranh ác liệt.
→Các câu thiếu chủ ngữ lẫn vị ngữ.
=>Chữa lại :
a/Giữa hồ nơi có tòa tháp cổ kính, hai chiếc thuyền đang bơi.
b/Trải qua mấy nghìn năm đấu tranh chống ngoại xâm của dân tộc ta, một dân tộc anh hùng, chúng ta đã bảo vệ vững chắc non sông gấm vóc.
c/ Nhằm ghi lại những chiến công lịch sử của quân và dân Hà Nội bảo vệ cây cầu trong những năm chiến tranh ác liệt, ta nên xây dựng bảo tàng “ Cầu Long Biên”.
Bài 3: Hãy chỉ ra chỗ sai và nêu cách chữa các câu sau đây:
a. Giữa hồ, nơi có một toà tháp cổ kính.

b. Trải qua mấy nghìn năm đấu tranh chống ngoại xâm của dân tộc ta, một dân tộc anh hùng.
c. Nhằm ghi lại những chiến công lịch sử của quân và dân Hà Nội bảo vệ cây cầu trong những năm tháng chiến tranh ác liệt.

? Các câu thiếu cả chủ ngữ và vị ngữ( chỉ có trạng ngữ)
Cách chữa: thêm chủ ngữ và vị ngữ.
,cỏ mọc xanh rì.
chúng ta đã bảo vệ được nền độc lập.
người ta đã đưa hình ảnh cây cầu Long Biên vào bảo tàng lịch sử.
Các câu sau sai ở chỗ nào? Nên chữa như thế nào?
a. C©y cÇu ®­a nh÷ng chiÕc xe vËn t¶i nÆng nÒ v­ît qua
s«ng vµ bãp cßi rén vang c¶ dßng s«ng yªn tÜnh.
b. Võa ®i häc vÒ, mÑ ®· b¶o Thuý sang ®ãn em. Thuý cÊt
véi cÆp s¸ch råi ®i ngay.
c. Khi em ®Õn cæng tr­êng th× TuÊn gäi em vµ ®­îc b¹n Êy
cho mét c©y bót míi.
Hướng dẫn:
- Xác đinh chủ ngữ và vị ngữ của câu.
Tìm hiểu mối quan hệ giữa chủ ngữ với từng vị ngữ của
câu.
Cây cầu//đưa những chiếc xe vận tải nặng nề vượt qua sông
C V1
và bóp còi rộn vang cả dòng sông yên tĩnh.
V2
Chủ ngữ chỉ phù hợp với vị ngữ thứ nhất, không phù
hợp với vị ngữ thứ hai( nếu viết như vậy, người đọc sẽ hiểu
cây cầu bóp còi rộn vang cả dòng sông)


Tiết 125: CHỮA LỖI VỀ CHỦ NGỮ VÀ VỊ NGỮ (tiếp theo)
I.Câu thiếu cả chủ ngữ lẫn vị ngữ:
IICâu sai về quan hệ ngữ nghĩa giữa các thành phần câu:
III. Luyện tập:
4/ Các câu sau sai chỗ nào và chữa bằng cách nào?
a/ Cây cầu đưa những chiếc xe vận tải nặng nề vượt qua sông và bóp còi rộn vang cả dòng sông yên tĩnh.
b/ Vừa đi học về, mẹ đã bảo Thúy sang đón em, Thúy cất vội cặp sách rồi đi ngay.
c/ Khi em đến cổng trường thì Tuấn gọi em và được bạn ấy cho một cây bút mới.
b/ Thúy vừa mới đi học về, mẹ đã bảo Thúy sang đón em. Thúy cất vội cặp sách rồi đi ngay.
c/ Khi đến cổng trường thì Tuấn gọi em và cho em một cây bút mới.
Thành một câu ghép:
-Cây cầu đưa những chiếc xe vận tải nặng nề vượt qua sông còi xe rộn vang cả dòng sông yên tĩnh.
Thành hai câu đơn:
-Cây cầu đưa những chiếc xe vận tải nặng nề vượt qua sông.Còi xe rộn vang cả dòng sông yên tĩnh.
Cây cầu//đưa những chiếc xe vận tải nặng nề vượt qua sông và bóp còi rộn vang cả dòng sông yên tĩnh.
Cách sửa
- Biến câu đã cho thành một câu ghép
? Cây cầu//đưa những chiếc xe vận tải nặng nề vượt qua sông,
còi xe// rộn vang cả dòng sông yên tĩnh.
- Biến câu đã cho thành hai câu đơn với hai chủ ngữ khác nhau
? Cây cầu đưa những chiếc xe vận tải nặng nề vượt qua sông. Còi xe rộn vang cả dòng sông yên tĩnh.







Hướng dẫn tự học
Nhớ được cách chữa lỗi do đặt câu thiếu cả chủ ngữ và vị ngữ, câu sai quan hệ ngữ nghĩa.
- Ôn tập lại về dấu câu( đã học ở tiểu học)