Bài 30. Chữa lỗi về chủ ngữ và vị ngữ (tiếp theo)

A. Trong một ngày thuộc được mười từ tiếng Anh.
B. Cuốn sách Hùng mới mua này.
->Thiếu chủ ngữ
=> Trong một ngày, bạn Nam thuộc
được mười từ tiếng Anh.
->Thiếu vị ngữ
=> Cuốn sách Hùng mới mua rất đẹp.
Phát hiện và sửa lỗi cho hai câu sau:
?
Tuần 32
Tiết 127
Tiếng Việt
I. CÂU THIẾU CẢ CHỦ NGỮ LẪN VỊ NGỮ
1.Ví dụ
a. Mỗi khi đi qua cầu Long Biên.
b. Bằng khối óc sáng tạo và bàn tay lao động của mình,
chỉ trong vòng sáu tháng.
CHỮA LỖI VỀ CHỦ NGỮ VÀ VỊ NGỮ
(tiếp theo)
b. Bằng khối óc sáng tạo và bàn tay lao động của mình, chỉ trong vòng sáu tháng.
TN
2. Nhận xét:
- Cả 2 ví dụ a, b đều thiếu cả chủ ngữ lẫn vị ngữ.
-> Nguyên nhân: chưa phân biệt được trạng ngữ với chủ ngữ và vị ngữ.
3. Cách chữa:
Mỗi khi đi qua cầu Long Biên.
TN
Bổ sung nòng cốt C-V.
a. Mỗi khi đi qua cầu Long Biên,
b. Bằng khối óc sáng tạo và bàn tay lao động của mình,
chỉ trong vòng sáu tháng,
tôi đều chạnh nhớ
chúng tôi đã hoàn thành kế
kỉ niệm cũ.
// tôi // đều chạnh nhớ
TN CN
kỉ niệm cũ.
VN
hoạch cấp trên giao.
//chúng tôi //đã hoàn thành kế
TN CN
hoạch cấp trên giao.
VN
Bài tập:
Hãy viết thêm CN - VN phù hợp vào những chỗ trống dưới đây để tạo thành những câu hoàn chỉnh, sau đó phân tích thành phần c©u của các câu đó?
Mỗi khi tan trường,...
b) Ngoài cánh đồng,...

Mỗi khi tan trường,
mÑ ®· chê em tr­íc cæng.
// mẹ // đã chờ em trước cổng.
TN CN VN
b) Ngoài cánh đồng,
lúa đã chín vàng.
// lúa // đã chín vàng.
TN CN VN
II. CÂU SAI VỀ QUAN HỆ NGỮ NGHĨA GIỮA CÁC THÀNH PHẦN CÂU
1.Ví dụ:
Hai hàm răng cắn chặt, quai hàm bạnh ra, cặp mắt nảy lửa, ta thấy dượng Hương Thư ghì trên ngọn sào giống như một hiệp sĩ của Trường Sơn oai linh, hùng vĩ.
(Vâ Qu¶ng)
2. Nhận xét:
Câu sai về mặt ngữ nghĩa.
-> Nguyên nhân: Sắp xếp sai trật tự từ trong câu.
3. Cách chữa:
Viết lại câu đúng trật tự ngữ pháp.
Ta thấy dượng Hương Thư, hai hàm răng cắn chặt, quai hàm bạnh ra, cặp mắt nảy lửa, ghì trên ngọn sào giống như một hiệp sĩ của Trường Sơn oai linh, hùng vĩ.
(Võ Quảng)
Ta // thấy dượng Hương Thư, hai hàm răng cắn chặt, quai
CN VN
hàm bạnh ra, cặp mắt nảy lửa, ghì trên ngọn sào giống như một hiệp sĩ của Trường Sơn oai linh, hùng vĩ.
(Võ Quảng)
VD : Cái bàn tròn này vuông.
CN VN
Đúng về ngữ pháp nhưng sai về mặt ngữ nghĩa.
* Vì : Quan hệ chủ ngữ - vị ngữ, xét về ngữ nghĩa không hợp tư duy lôgic.
* Có thể sửa : Cái bàn tròn này rất tiện lợi.
Vừa đi học về, mẹ đã bảo Thuý sang đón em.Thuý cất vội cặp sách rồi đi ngay.
=> Lỗi: Không rõ ai vừa đi học về: Mẹ Thuý hay Thuý
Sửa:
Thuý vừa mới đi học về, mẹ đã bảo Thuý sang đón em .Thuý cất vội cặp sách rồi đi ngay.
III. LUYỆN TẬP
Bài tập 1:
b) [...] Cứ mỗi lần ngẩng lên nhìn bầu trời Hà Nội trong xanh, lòng tôi lại nhớ những năm tháng chống đế quốc Mĩ oanh liệt và oai hùng.
( Theo Thúy Lan)
-> [...] Cứ mỗi lần ngẩng lên nhìn bầu trời Hà Nội trong xanh, // lòng tôi // lại nhớ những năm tháng
chống đế quốc Mĩ oanh liệt và oai hùng.
( Theo Thúy Lan)
TN
CN
VN
Bài tập 3:
Hãy chỉ ra chỗ sai và nêu cách chữa các câu sau:
a) Giữa hồ, nơi có một tòa tháp cổ kính.
b) Trải qua mấy nghìn năm đấu tranh chống ngoại xâm của dân tộc ta, một dân tộc anh hùng.
c) Nhằm ghi lại những chiến công lịch sử của quân và dân Hà Nội bảo vệ cây cầu trong những năm tháng chiến tranh ác liệt.
* Cả 3 câu trên đều mắc lỗi câu thiếu cả chủ ngữ lẫn vị ngữ.
* Cách chữa: Bổ sung chủ ngữ và vị ngữ.
a) Giữa hồ, nơi có một tòa tháp cổ kính
CN
, làn sương mỏng
lãng đãng bay.
TN
VN
a) Giữa hồ, nơi có một tòa tháp cổ kính.
Em hãy viết một đoạn văn ngắn (khoản 3 -> 4 câu) về chủ đề: học sinh chấp hành an toàn giao thông.
Thảo luận nhóm
Mỗi khi tan trường, // chi đội 6D6 // luôn luôn chấp hành tốt luật an
TN CN VN
toàn giao thông. Các bạn đi xe đạp // thì đi gọn vào mép lòng đường
CN VN
bên phải. Còn bạn nào đi bộ // thì đi trên vỉa hè cũng về phía tay
CN VN
phải của mình. Bạn nào // cũng có ý thức chấp hành an toàn giao
CN VN
thông .Vì vậy, // chi đội 6D6 // luôn là chi đội đứng đầu về việc chấp
CN VN
hành giao thông đường bộ của liên đội Trường THCS TT PleiKần.
C-T
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
Hoàn thành các bài tập 1a-c, 2c-d,3b-c,4a-c
Chuẩn bị kĩ bài: “Luyện tập cách viết đơn và sửa lỗi”chú ý trả lời các câu hỏi sau:
+ Hãy nêu các lỗi em thường gặp khi viết đơn?
+ Chuẩn bị 1 mẫu đơn xin gia nhập Đội tình nguyện tuyên truyền và bảo vệ môi trường xanh, sạch, đẹp.
Em hãy quan sát bức tranh bên và chọn một trong các câu sau đây để chào thầy cô giáo:

- Chào cô.
Em chào cô!
- Em chào cô ạ !
CN VN
cc