Bài 30. Bức thư của thủ lĩnh da đỏ

BÀI GIẢNG NGỮ VĂN LỚP 6 – HỌC KÌ II
TUẦN 33: TIẾT 126, 127
VĂN BẢN:
BỨC THƯ CỦA
THỦ LĨNH DA ĐỎ
2. Kĩ năng:
- Biết cách đọc, tìm hiểu nội dung văn bản nhật dụng.
- Cảm nhận được tình cảm tha thiết với mảnh đất quê hương của thủ lĩnh Xi-át-tơn.
- Phát hiện và nêu được tác dụng của một số phép tu từ trong văn bản.
A. MỤC TIÊU BÀI HỌC: Qua bài giúp HS nắm được:
1. Kiến thức:
- Ý nghĩa của việc bảo vệ môi trường thiên nhiên được đặt ra trong văn bản nhật dụng và nghệ thuật tạo nên sức hấp dẫn của văn bản.
- Tiếng nói đầy tình cảm và trách nhiệm đối với thiên nhiên, môi trường sống của vị thủ lĩnh Xi-át-tơn.
3. Thái độ:
- Giáo dục HS có ý thức bảo vệ và gìn giữ sự trong sạch của thiên nhiên, môi trường.
A. MỤC TIÊU BÀI HỌC: Qua bài giúp HS nắm được:
4. Định hướng năng lực :
- Tự nhận thức, đánh giá được ý thức bảo vệ và gìn giữ sự trong sạch của thiên nhiên, môi trường.
- Giao tiếp phản hồi lắng nghe cảm nhận trình bày suy nghĩ của bản thân về giải quyết vấn đề và hợp tác bảo vệ và gìn giữ sự trong sạch của thiên nhiên, môi trường.
Xi-at-tơn
BỨC THƯ CỦA
THỦ LĨNH DA ĐỎ
TIẾT 126, 127
I. Đọc – hiểu chú thích
1. Đọc
Đọc rõ ràng, giọng đọc tình cảm, tha thiết khi nói đến thiên nhiên đất nước. Chú ý đoạn cuối cần đọc nhấn mạnh hơn.

[...] Dòng nước óng ánh, êm ả trôi dưới những dòng sông, con suối đâu chỉ là những giọt nước, mà còn là máu của tổ tiên chúng tôi. Nếu chúng tôi bán mảnh đất này cho Ngài, Ngài phải nhớ rằng, Ngài phải dạy bảo con cháu rằng, mảnh đất này là thiêng liêng và những tia sáng chói chang phản chiếu từ mặt hồ trong vắt sẽ nói lên cái gì đó về ký ức của người da đỏ. Tiếng thì thầm của dòng nước chính là tiếng nói của cha ông chúng tôi.
[...] Tôi biết người da trắng không hiểu cách sống của chúng tôi. Đối với họ, mảnh đất này cũng như mảnh đất khác, bởi lẽ họ là kẻ xa lạ, và trong đêm tối, họ lấy đi từ lòng đất những gì họ cần.

Mảnh đất này đâu phải là những người anh em của họ, mảnh đất này là kẻ thù của họ và khi đã chinh phục được, thì họ sẽ lấn tới. Mồ mả tổ tiên của họ, họ còn quên và họ cũng chẳng cần tới dòng tộc của họ. Họ cư xử với mẹ đất và anh em bầu trời như những vật mua được, tước đoạt được, rồi bán đi như những con cừu và những hạt kim cương sáng ngời. Lòng thèm khát của họ sẽ ngấu nghiến đất đai, rồi để lại đằng sau những bãi hoang mạc.
Tôi biết, cách sống của chúng tôi khác với cách sống của Ngài. Cảnh đẹp nơi thành phố của Ngài làm nhức nhối con mắt người da đỏ. Có lẽ, người da đỏ hoang dã và tăm tối chăng?
[...] Đối với đồng bào tôi, mỗi tấc đất là thiêng liêng, mỗi lá thông óng ánh, mỗi bờ cát, mỗi hạt sương long lanh trong những cánh rừng rậm rạp, mỗi bãi đất hoang và tiếng thì thầm của côn trùng là những điều thiêng liêng trong ký ức và kinh nghiệm của đồng bào tôi. Những dòng nhựa chảy trong cây cối cũng mang trong đó ký ức của người da đỏ.

Khi người da trắng chết đi, họ thường dạo chơi giữa các vì sao và quên đi đất nước họ sinh ra. Còn chúng tôi, chúng tôi chẳng thể quên được mảnh đất tươi đẹp này. Bởi lẽ mảnh đất này là bà mẹ của người da đỏ. Chúng tôi là một phần của mẹ và mẹ cũng là một phần của chúng tôi. Những bông hoa ngát hương là người chị, người em của chúng tôi. Những mỏm đá, những vũng nước trên đồng cỏ, hơi ấm của chú ngựa con và của con người, tất cả đều cùng chung một gia đình.
Ở thành phố của người da trắng, chẳng có nơi nào yên tĩnh cả, chẳng có nơi nào là nghe được tiếng lá cây lay động vào mùa xuân hay tiếng vỗ cánh của côn trùng. Nếu có nghe thấy thì đó cũng chỉ là những tiếng ồn ào lăng mạ trong tai. Và cái gì sẽ xảy ra đối với cuộc sống, nếu con người không nghe được âm thanh lẻ loi của chú chim đớp mồi hay tiếng tranh cãi của những chú ếch ban đêm bên hồ? Tôi là người da đỏ, tôi thật không hiểu nổi điều đó. Người Anh- điêng chúng tôi ưa những âm thanh êm ái của những cơn gió thoảng qua trên mặt hồ, được nước mưa gội rửa và thấm đượm hương thơm của phấn thông.


Không khí quả là quý quá đối với người da đỏ, bởi lẽ bầu không khí này là của chung, muông thú, cây cối và con người cùng nhau hít thở. Người da trắng cũng cùng chia sẻ, hít thở bầu không khí đó. Nhưng hình như người da trắng chẳng để ý gì đến nó. Nếu chúng tôi bán cho Ngài mảnh đất này, Ngài phải nhớ rằng không khí đối với chúng tôi là vô cùng quý giá và phải chia sẻ linh hồn với tất cả cuộc sống mà không khí ban cho. Ngọn gió mang lại hơi thở đầu tiên của cha ông chúng tôi và cũng nhận lại hơi thở cuối cùng của họ. Nếu có bán cho Ngài mảnh đất này, Ngài phải giữ gìn và làm cho nó thành một nơi thiêng liêng cho ngay cả người da trắng cũng có thể thưởng thức được những làn gió thấm đượm hương hoa đồng cỏ.
Như vậy, chúng tôi mới cân nhắc những ý muốn mua mảnh đất này của Ngài. Nếu có quyết định chấp nhận yêu cầu của Ngài, chúng tôi phải đưa ra một điều kiện - đó là, người da trắng phải đối xử với các muông thú sống trên mảnh đất này như những người anh em.
Tôi là kẻ hoang dã, tôi không hiểu bất cứ một cách sống nào khác. Tôi đã chứng kiến cả ngàn con trâu rừng bị chết dần chết mòn trên những cánh đồng trơ trọi vì bị người da trắng bắn mỗi khi có đoàn tàu chạy qua. Tôi là kẻ hoang dã, tôi không hiểu nổi tại sao một con ngựa sắt nhả khói lại quan trọng hơn nhiều con trâu rừng mà chúng tôi chỉ giết để duy trì cuộc sống. Con người là gì, nếu cuộc sống thiếu những con thú? Và nếu chúng ra đi, thì con người cũng sẽ chết dần chết mòn vì nỗi buồn cô đơn về tinh thần, bởi lẽ điều gì sẽ xảy đến với con thú thì cũng chính xảy ra đối với con người. Mọi vật trên đời đều có sự ràng buộc.
Ngài phải dạy cho con cháu rằng mảnh đất dưới chân chúng là những nắm tro tàn của cha ông chúng tôi, và vì thế, chúng phải kính trọng đất đai. Ngài phải bảo chúng rằng đất đai giàu có được là do nhiều mạng sống của chủng tộc chúng tôi bồi đắp nên. Hãy khuyên bảo chúng như chúng tôi thường dạy con cháu mình:
Đất là Mẹ. Điều gì xảy ra với đất đai tức là xảy ra đối với những đứa con của đất. Con người chưa biết làm tổ để sống, con người giản đơn là một sợi tơ trong cái tổ sống đó mà thôi. Điều gì con người làm cho tổ sống đó, tức là làm cho chính mình...

I. Đọc – hiểu chú thích
1. Đọc
2. Chú thích
Video nói
Chân dung một tù trưởng bộ tộc da đỏ Châu Mĩ thế kỉ 19
Franklin Pierce ( 1804 – 1869)
Tổng thống thư 14 của nước Mĩ
Người da đỏ: ở đây chỉ dân cư sống lâu đời trên lục địa Châu mĩ thược chủng tộc Anh-điêng. Cuối thế kỉ XVIII, trên lãnh thổ Mĩ có chừng 2,5 triệu người. Trải qua mấy năm bị tàn sát và bị dồn vào những nơi hoang vắng, cằn cỗi, nay người da đỏ còn lại không nhiều.
Người da trắng: ở đây chỉ người châu Âu lúc mới sang xâm chiếm, khai khẩn đất đai ở châu Mĩ
Trâu rừng: một loại động vật hoang dã có kích thước rất lớn (cao khoảng 1,8m; trọng lượng khoảng 900kg), vốn tồn tại rất nhiều ở lục địa châu Mĩ. Chỉ riêng trên lãnh thổ nước Mĩ, đầu thế kỉ XIX có đến khoảng 60 triệu con. Nay người ta chỉ có thể thấy một số ít trong công viên quốc gia Đá Vàng
Ngựa sắt nhả khói: Chỉ tàu hỏa. Lãnh thổ Mĩ rộng lớn đòi hỏi sự phát triển mạnh mẽ mạng lưới giao thông, đặc biệt là đường sắt. Nửa thế kỉ XIX, nhà cầm quyền Mĩ đã phóng tay cho các công ti đường sắt những khoảng đất rộng lớn ở hai bên đường ( 2423000 dặm vuông, rộng hơn lãnh thổ của Pháp và Đức cộng lại) và số tiền trợ cấp kếch sù. (khoảng 700 triệu đô la Mĩ).
3 phần
P1: Từ đầu… cha ông chúng tôi: Những điều thiêng liêng trong kí ức người da đỏ.
P2: Tiếp…. Đều có sự ràng buộc: Những lo âu của người da đỏ về đất đai môi trường sẽ bị tàn phá bởi người da trắng.
P3: Còn lại: Kiến nghị của người da đỏ về việc bảo vệ môi trường, đất đai.
Thể loại, phương thức biểu đạt:
- Thể loại: Văn bản nhật dụng
- Phương thức biểu đạt: Miêu tả kết hợp với biểu cảm
2. Nội dung chính:
3. Bố cục:
II. Tìm hiểu văn bản:
II. Tìm hiểu văn bản:
4. Phân tích:
a. Những điều thiêng liêng trong kí ức người da đỏ
Hãy nối các ý ở cột 1 với cột 2 để tạo thành những câu hoàn chỉnh thể hiện những điều tốt đẹp trong kí ức của người da đỏ
II. Tìm hiểu văn bản:
4. Phân tích:
a. Những điều thiêng liêng trong kí ức người da đỏ
Đối với người da đỏ, đất rất quan trọng: …Đất là thiêng liêng, là bà mẹ…cùng chung một gia đình…là máu của tổ tiên…là tiếng nói của cha ông.
II. Tìm hiểu văn bản:
4. Phân tích:
b. Những lo âu của người da đỏ về đất đai môi trường sẽ bị tàn phá bởi người da trắng.
Câu 1: Hãy nối các ý ở cột 1 với cột 2 để tạo thành những câu hoàn chỉnh thể hiện sự đối lập trong thái độ, cách ứng xử với thiên nhiên giữa người da đỏ và người da trắng
Là thiêng liêng, là kí ức, là mẹ và mọi người là thành viên trong gia đình
Là kẻ thù…xem như vật mua…đem bán…để lại hoang mạc
Say sưa với tiếng lá cây lay động, âm thanh êm ái của tiếng gió thoảng…đậm hương thơm của phấn thông.
Chẳng có nơi nào yên tĩnh cả.
Là quý giá, là của chung của muông thú, cây cối và con người
Là của chung, nhưng chẳng để ý đến nó
Như anh em, chỉ giết để duy trì sự sống
Bắn giết thú rừng trên những cánh đồng trơ trọi.
Câu 2: Tác giả đã dùng biện pháp nghệ thuật nào để nêu bật được sự khác biệt, đối lập về cách sống của người da đỏ và người da trắng
Người da đỏ: Tôn trọng các giá trị tinh thần, yêu quý, bảo vệ đất đai, môi trường.
 Quan hệ gắn bó, biết ơn, hài hoà, thân yêu, thiêng liêng và gần gũi.
Người da trắng: Sống vật chất, thực dụng, coi thiên nhiên, đất đai như một thứ hàng hoá.
 Chủ yếu nhằm vào việc khai thác, tận dụng vì lợi nhuận tối đa, bất chấp hậu quả trước mắt hay lâu dài.
II. Tìm hiểu văn bản:
4. Phân tích:
b. Những lo âu của người da đỏ về đất đai môi trường sẽ bị tàn phá bởi người da trắng.
II. Tìm hiểu văn bản:
4. Phân tích:
c. Kiến nghị của người da đỏ về việc bảo vệ môi trường, đất đai
Câu 1: Điền từ thích hợp vào chỗ trống để hoàn thiện các ý chính của đoạn thư cuối:
Điều gì xảy ra với đất đai………………...........
Phải kính trọng …………………………………
Khuyên bảo con cháu…………………………
Điều gì con người làm cho tổ sống đó……
II. Tìm hiểu văn bản:
4. Phân tích:
c. Kiến nghị của người da đỏ về việc bảo vệ môi trường, đất đai.
Câu 2: Cách diễn đạt và giọng điệu của đoạn thư cuối này so với hai đoạn kia như thế nào?
II. Tìm hiểu văn bản:
4. Phân tích:
c. Kiến nghị của người da đỏ về việc bảo vệ môi trường, đất đai
=> Với giọng văn cương quyết, mạnh mẽ tác giả nhằm khẳng định sự cần thiết của việc bảo vệ đất đai, dạy cho người da trắng cách cư xử đúng đắn với đất đai và môi trường.
Nội dung “Bức thư của thủ lĩnh da đỏ” (Xi-at-tơn) hướng tới?
A. Hãy bảo vệ các con vật.
B. Con người phải sống hòa hợp với thiên nhiên.
C. Người da trắng cần phải thay đổi cách đối xử với môi trường.
D. Con người phải sống hòa hợp với thiên nhiên, phải chăm lo bảo vệ môi trường và thiên nhiên như bảo vệ mạng sống của mình.
Con người phải sống hòa hợp với thiên nhiên, phải chăm lo bảo vệ môi trường và thiên nhiên như bảo vệ mạng sống của mình.
1. Nội dung:
III.Tổng kết:
Văn bản “Bức thư của thủ lĩnh da đỏ” đã có sự kết hợp thành công giữa giọng văn truyền cảm với những thủ pháp nghệ thuật nào?
A. Lối sử dụng phép so sánh.
B. Lối sử dụng phép nhân hóa và ẩn dụ.
C. Lối sử dụng phép so sánh, nhân hóa, điệp ngữ phong phú đa dạng.
D. Nhiều biện pháp tu từ ấn tượng.
Văn bản “Bức thư của thủ lĩnh da đỏ” đã có sự kết hợp thành công giữa giọng văn truyền cảm với lối sử dụng phép so sánh, nhân hoá, điệp ngữ phong phú đa dạng.
2. Nghệ thuật:
Quan sát lên màn hình và cùng theo dõi các hình ảnh. Em hãy phát biểu suy nghĩ của mình thông qua những hình ảnh mà em đã quan sát được.


Video cơn bão
Hiểu được thông điệp ý nghĩa của bài học hôm nay, em có suy nghĩ gì, hành động gì để bảo vệ Trái Đất – ngôi nhà chung của chúng ta mà cụ thể hơn là gia đình, làng xóm nơi em ở và ngôi trường em đang học.
Trồng cây gây rừng
Phân loại rác thải để tái chế
“ Tắt đèn bật tương lai”: nhằm tiết kiệm năng lượng hưởng ứng “ Giờ Trái Đất”
Đi xe đạp để hạn chế ô nhiễm không khí
Thế giới chọn ngày 5/6 là ngày gì
D. Ngày phòng chống AIDS
B. Ngày của mẹ
C.Môi trường
A.Dân số
- Hoàn thiện bài tập trong SGK 140.
- Học thuộc ghi nhớ SGK trang 140
Chuẩn bị bài tiết sau:
Chữa lỗi về chủ ngữ và vị ngữ (tiếp theo)
Hướng dẫn về nhà: