Bài 30. Ankađien

ANKAĐIEN
> Biết khái niệm về Ankađien
> Biết tính chất của butan-1,3-đien và isopren
Ankađien là hidrocacbon mạch hở có hai liên kết đôi C = C trong phân tử.
1. Định nghĩa:
Propađien (anlen)
Buta-1,3-đien (butađien)
2-metylbuta -1,3-đien (isopren)
Công thức phân tử chung:
Propađien
Isopren
2. Phân loại
- Dựa vào vị trí tương đối giữa hai liên kết đôi.
- Chia làm 3 loại:
* Ankađien có hai l.kết đôi cạnh nhau.
Thí dụ: propađien (anlen)
* Ankađien có hai l.kết đôi cách nhau 1 l.kết đơn được gọi là ankađien liên hợp.
Thí dụ: buta-1,3-đien (đivinyl)
* Ankađien có hai l.kết đôi cách nhau từ hai l.kết đơn trở lên.
Thí dụ: penta-1,4-đien
3. Lý tính

> Trạng thái:
C3  C4 : Chất khí
C5  C16 : Chất lỏng
C17 : Chất rắn

> Không tan trong nước, tan nhiều trong dung môi hữu cơ.
4. Phản ứng cộng
Cộng hidro:




4. Phản ứng cộng
Cộng brom:




4. Phản ứng cộng
Cộng hidro halogenua:




5. Phản ứng trùng hợp
Khi có mặt kim loại natri hoặc chất xúc tác khác, buta-1,3-đien tham gia phản ứng trùng hợp theo kiểu 1,4:





6. Phản ứng oxi hóa


a) Phản ứng oxi hóa hoàn toàn:




6. Phản ứng oxi hóa

b) Phản ứng oxi hóa không hoàn toàn:
Buta-1,3-đien và isopren cũng làm mất màu dung dịch kali pemanganat tương tự anken.
7. Điều chế
1. Điều chế buta-1,3-đien từ butan hoặc butilen bằng cách đề hidro hóa:



2. Điều chế isopren bằng cách tách hidro của isopentan:
8. Ứng dụng
> Điều chế polibutađien hoặc poliisopren.
> Sản xuất cao su (Cao su buna, cao su isopren…)
> Làm lốp xe, nhựa trám thuyền…
Kiến thức bổ sung
§ Phương trình tổng quát
> Cộng hidro


> Cộng brom


> Đốt cháy
§ Phương trình trùng hợp của isopren
§ Polime hóa buta-1,3-đien