Bai 30

PHAN BỘI CHÂU
(1867 - 1940)
Lê Thùy Nhung - GV CĐSP Hòa Bình
CUỘC ĐỜI VÀ CON NGƯỜI
CỦA PHAN BỘI CHÂU
- Sinh ngày 26/ 12/ 1867 tại quê cha ở Đan Nhiệm, Đông Liệt, Nam Đàn, Nghệ An, trong một gia đình truyền thống nho học.
- Phan Bội Châu tài năng ngay từ thuở nhỏ.
- Gia đình là nơi đưa ông đến với tri thức, với văn học và bồi dưỡng cho ông lòng yêu nước.
- Phan Bội Châu có tinh thần yêu nước rất mãnh liệt.
Lê Thùy Nhung - GV CĐSP Hòa Bình
=> Phan Bội Châu là người có tấm lòng nhiệt thành với lí tưởng cứu nước, ý chí tinh thần kiên cường bền bỉ.
- Ngày 20/10/1940, “Ông già Bến Ngự” mất tại Huế.
=> Phan Bội Châu là một nhà nho tiến bộ dám vượt lên những giáo điều cũ của nền học vấn Nho học để vươn tới chân trời mới đầy khát vọng và mơ ước.
Lê Thùy Nhung - GV CĐSP Hòa Bình
II. SỰ NGHIỆP VĂN CHƯƠNG
1.1. Trước 1905:
- Nội dung: thể hiện ý chí của người anh hùng vá trời lấp biển, quyết tâm diệt thù.
- Tác phẩm tiêu biểu: Hịch “Bình tây thu Bắc”, phú “Hồ thượng khóa lư” , “Bái thạch vi huynh”, “Trương Lương Từ Hán quy Hàn phú”, những bài thơ ngâm như “Đề Hòe âm biển”, “Hải hồ khoan”... bài hát nói “Chơi xuân”, thơ “Lưu biệt khi xuất dương”....
Quá trình phát triển:
Sự nghiệp văn chương của Phan Bội Châu phát triển trên 3 thời kì:
Lê Thùy Nhung - GV CĐSP Hòa Bình
1.2. Từ năm 1905 – 1925:
- Đây là thời kì “bút mực tung hoành”. Ngòi bút sắc bén trở thành vũ khí đấu tranh chính trị cách mạng. Phan Bội Châu sáng tác vừa để giới thiệu cách mạng Việt Nam với nước ngoài, vừa ca ngợi và giáo dục, cổ động phong trào yêu nước của dân tộc Việt Nam.
- Tác phẩm tiêu biểu: “Việt Nam vong quốc sử”, “Khuyến quốc dân tư trợ du học văn”, “Hải ngoại huyết thư”, “Ai cáo Nam kì phụ lão thư”, “Hòa lệ cống ngôn”, “Tân Việt Nam”..., các tiểu truyện anh hùng như: “Kỉ niệm lục”, “Trần Đông Phong truyện”, “Hoàng Phan Thái truyện”, “Phạm Hồng Thái”..., cuốn hồi kí tự thuật “Ngục trung thư”, tiểu thuyết “Trùng quang tâm sử”
Lê Thùy Nhung - GV CĐSP Hòa Bình
- Tác phẩm tiêu biểu: Chủ yếu thơ văn Quốc âm: “Nữ quốc dân tu tri”, “Nam quốc dân tu tri”, “Vấn đề phụ nữ”, “Xã hội chủ nghĩa”, “Khổng học đăng”, “Phan Sào Nam thi tập”, “Phan Sào Nam tiên sinh quốc âm thi tập” ( “Văn tế Phan Châu Trinh”, “Bài ca chúc tết thanh niên”, “Đêm trăng hỏi bóng”, “Từ giã bạn bè lần cuối cùng”...)..., và cuốn hồi kí cách mạng “Phan Bội Châu niên biểu”, ...
1.3. Sau 1925 – 1940:
- Thơ văn ông nồng nàn, thiết tha một tấm lòng yêu nước, thương dân, khát khao hướng về độc lập tự do cho đồng bào cả nước.
=> Phan Bội Châu - một nhà nho yêu nước, trải qua bao sóng gió của thời đại, ông trở thành nhà hoạt động chính trị, nhà tư tưởng và nhà văn lớn. Không chỉ để lại cho nền văn học Việt Nam kho tàng văn học đồ sộ mà còn để lại cho chúng ta những bài học cao cả về ý chí kiên cường, bất khuất, biết vượt qua những thất bại và những giáo điều cũ rích; và khát khao hướng tới mục đích tốt đẹp … Công lao đó thuộc về Phan Bội Châu.
Lê Thùy Nhung - GV CĐSP Hòa Bình
“Cụ Phan (Phan Bội Châu) là người quả không hổ là kẻ ái quốc chân chính. Dù tôi là người Pháp, đối với cụ Phan tôi cũng phải ngưỡng mộ. Tôi ngưỡng mộ là ngưỡng mộ cái thân thế quang minh, cái tinh thần cao thượng, cái nghị lực bất di, bất khuất đã chứng tỏ ra trong việc làm của cụ”.
(Luật sư Bona).
Phan Bội Châu xứng đáng được coi là “bậc anh hùng, vị thiên sứ, đấng xả thân vì độc lập được hai mươi triệu con người trong vòng nô lệ tôn sùng”.
(Đặng Thai Mai).
Lê Thùy Nhung - GV CĐSP Hòa Bình