Bài 3. Thoát hơi nước

Tiết 3:
Thoát hơI nước
Nhà sinh lý thực vật học người Nga Macxinôp cho rằng: “Thoát hơi nước là tại hoạ cần thiết của cây”
1 cây ngô tiêu thụ 200kg nước trong đời sống
1hecta ngô trong thời kì sinh trưởng cần 8000 tấn nước.
Để tổng hợp 1g chất khô cây cần từ 200g đến 600g nước
Tại sao thoát hơi nước là tai họa nhưng lại cần thiết cho cây?
Tiết 3: Thoát hơi nước
I. Vai trò của quá trỡnh thoát hơi nước
Thoát hơi nước là động lực đầu trên của dòng mạch gỗ giúp:
+ Vận chuyển nước, ion khoáng và các chất tan khác từ rễ đến các cơ quan của cây.
+ Tạo môi trường liên kết các bộ phận của cây.
+ Tạo độ cứng cho bộ phận thân thảo.
Giúp khí khổng mở ra cho khí CO2 khuyếch tán vào lá là nguyên liệu cho quá trỡnh quang hợp.
Giúp hạ nhiệt độ của lá cây vào nh?ng ngày nắng nóng đảm bảo cho quá trỡnh sinh lí xảy ra bỡnh thường.
Trong ba vai trò trên vai trò nào là quan trọng nhất? Vỡ sao?
Tiết 3: Thoát hơi nước
I. Vai trò của quá trình thoát hơi nước
II. Thoát hơi nước qua lá
1. Lá là cơ quan thoát hơi nước:
Tại sao lá là cơ quan thoát hơi nước?
Tiết 3: Thoát hơi nước
Vai trò của quá trỡnh thoát hơi nước
Thoát hơi nước qua lá
1. Lá là cơ quan thoát hơi nước:
Số lượng tế bào khí khổng trên lá có liên quan đến sự thoát hơi nước của lá cây.
ĐÆc ®iÓm cÊu t¹o nµo cña l¸ thÝch nghi víi chøc năng tho¸t h¬i n­íc?
Ngoài ra có lớp cutin ở biểu bì trên tham gia thoát hơi nước.
Kết quả thí nghiệm của Garô
Số liệu nào cho biết khí khổng có vai trò quan trọng trong sự thoát hơi nước của lá cây?
Vì sao mặt trên của lá cây đoạn không có khí khổng nhưng vẫn có sự thoát hơi nước?
Có những con đường thoát hơi nước nào?
Tiết 3: Thoát hơi nước
Vai trò của quá trỡnh thoát hơi nước
Thoát hơi nước qua lá
Lá là cơ quan thoát hơi nước
Hai con đường thoát hơi nước: qua khí khổng và qua cutin
Nêu cấu tạo của tế bào khí khổng?
Tế bào khí khổng có cấu trúc giống và khác tế bào thường như thế nào?
- Thoát hơi nước ch? y?u l� qua khí khổng: Do s? di?u ti?t d? m? c?a khớ kh?ng l� quan tr?ng nh?t. Dộ mở của khí khổng phụ thuộc chủ yếu vào hàm lượng nước trong các tế bào khí khổng (tế bào hạt đậu)
- Thoát hơi nước qua cutin trên biểu bỡ lá: l� hơi nước có thể khuyếch tán qua lớp biểu bỡ của lỏ. Lớp cutin càng dày thỡ thoát hơi nước càng gi?m và ngược lại.
Tiết 3: Thoát hơi nước
Vai trò của quá trỡnh thoát hơi nước
Thoát hơi nước qua lá
Lá là cơ quan thoát hơi nước
Hai con đường thoát hơi nước: qua khí khổng và qua cutin
Khi nào khí khổng mở và đóng?
Nh?ng loài cây thường sống trên đồi và nh?ng loài cây sống trong vườn, loài cây nào thoát hơi nước qua cutin mạnh hơn? Vỡ sao?
Vận tốc thoát hơi nước qua khí khổng lớn hơn hay nhỏ hơn thoát hơi nước qua cutin? Tại sao?
Tiết 3: Thoát hơi nước
Vai trò của quá trỡnh thoát hơi nước
Thoát hơi nước qua lá
Lá là cơ quan thoát hơi nước
Hai con đường thoát hơi nước: qua khí khổng và qua cutin
+ Khi tế bào hạt đậu no nước
->thành mỏng và thành dày cong ra -> lỗ khí mở.
+ Khi tế bào hạt đậu mất nước -> thành mỏng hết cang và thành dày duỗi thẳng -> lỗ khí đóng lại.
Tế bào khí khổng có đóng lại hoàn toàn không?
Tiết 3: Thoát hơi nước
Vai trò của quá trỡnh thoát hơi nước
Thoát hơi nước qua lá
Các tác nhân ảnh hưởng đến quá trỡnh thoát hơi nước
Những yếu tố nào ảnh hưởng đến thoát hơi nước?
Nước.
Ánh sáng
Nhiệt độ, gió, một số iôn khoáng…
Từng yếu tố đó ảnh hưởng trực tiếp đến thoát hơi nước như thế nào?
Tiết 3: Thoát hơi nước
Vai trò của quá trỡnh thoát hơi nước
Thoát hơi nước qua lá
Các tác nhân ảnh hưởng đến quá trỡnh thoát hơi nước
Nước ảnh hưởng đến quá trỡnh thoát hơi nước thông qua việc điều tiết độ mở của khí khổng.
ánh sáng: Khớ kh?ng m? khi cõy du?c chi?u sỏng, độ mở của khí khổng tang khi cường độ khí khổng tang và ngược lại.
Nhiệt độ, gió, một số iôn khoáng. cũng ảnh hưởng đến sự thoát hơi nước
Tại sao khi trời nắng to ta không nên tưới nước cho cây?
Trong các tác nhân trên của cây thỡ tác nhân nào là quan trọng nhất? Vỡ sao?
Nếu chuyển cây từ trong tối ra ngoài sáng thì khí khổng mở và ngược lại. Hiện tượng này nói lên điều gì?
Tiết 3: Thoát hơi nước
Vai trò của quá trỡnh thoát hơi nước
Thoát hơi nước qua lá
Các tác nhân ảnh hưởng đến quá trỡnh thoát hơi nước
Cân bằng nước và tưới tiêu hợp lí cho cây trồng:
Dựa vào đặc diểm di truyền, pha sinh trưởng, phát triển của loài, đặc điểm của đất và thời tiết, chuẩn đoán nhu cầu về nước của cây theo các chỉ tiêu sinh lí như áp suất thẩm thấu, hàm lượng nước và sức hút của lá cây
Cần làm gỡ để đảm bảo hàm lượng nước trong cây?
Thế nào là tưới tiêu hợp lí?Chỳng ta ph?i tr? l?i cõu h?i sau: Khi n�o c?n tu?i nuoc? Lu?ng nu?c c?n tu?i l� bao nhiờu?Cỏch tu?i nhu th? n�o?
Cân bằng nước là sự tương quan giữa quá trình hấp thụ nước và quá trình thoát hơi nước.
Kết luận: Khí khổng là tế bào xảy ra sự thoát hơi nước, còn sự điều chỉnh thoát hơi nước qua khí khổng là ở cấp cơ thể.
5- Tại sao hiện tượng ứ giọt chỉ xảy ra ở những cây bụi thấp và những cây thân thảo?
1- Để tiết kiệm được lượng nước đến mức tối đa, khí khổng ở cây có phản ứng thích nghi gì?
2-Tại sao dưới mái che tán cây lại mát hơn dưới mái che vật liệu xây dựng?
3- Chúng ta cần có chế độ tưới tiêu nước hợp lí như thế nào? Đối với các loại đất trồng cây khác nhau thì chế độ có khác nhau không? Đối với đất cát, đất mặn thì tưới như thế nào?
4- Nêu cách tưới nước hợp lí của cây lúa nước và cây trồng cạn khác nhau như thế nào?
1- Để tiết kiệm được lượng nước đến mức tối đa, khí khổng ở cây có phản ứng thích nghi: lúc trưa nắng khí khổng đóng lại
2- Vì cây có sự thoát hơi nước nên dưới tán cây sẽ mát hơn dưới mái bê tông
3- Dựa vào đặc diểm di truyền, pha sinh trưởng, phát triển của loài, đặc điểm của đất và thời tiết, chuẩn đoán nhu cầu về nước của cây theo các chỉ tiêu sinh lí như áp suất thẩm thấu, hàm lượng nước và sức hút của lá cây.
Đối với các loại đất trồng khác nhau thì có chế độ tưới nước khác nhau.
Đất cát phái tưới nhiều lần, đất mặn phải tưới nhiều nước hơn nhu cầu nước của cây.
4- Cây lúa nhu cầu nước nhiều nên tưới nhiều nước. Các cây trồng cạn nhu cầu nước phụ thuộc từng loài, từng giai đoạn phát triển….
5- Vì không khí bão hoà hơi nước, nước bị đẩy từ mạch gỗ của rễ lên lá không thoát được thành hơi qua khí khổng đã thành các giọt ở mép lá.
Thân thảo và cây bụi thấp diện tích mép lá so với bề mặt lá lớn hơn các cây gỗ thường
Trả lời các câu hỏi trắc nghiệm sau
1. Vai trò nào không phải của quá trình thoát hơi nước?
Thoát hơi nước là động lực đầu trên của dòng mạch gỗ nhằm vận chuyển nước, các ion khoáng và chất tan…
B. Làm cho khí khổng mở ra khí CO2 khuếch tán vào lá cung cấp cho quá trình quang hợp.
C. Giúp vận chuyển các chất hữu cơ do quang hợp từ lá đến các bộ phận khác của cây
D. Giúp hạ nhiệt của cây vào những ngày nắng nóng, đảm bảo cho các quá trình sinh lí xảy ra bình thường.
2. Quỏ trỡnh thoỏt hoi nu?c c?a cõy lỳa sau 1 th?i gian s? b? ng?ng khi:
A. Dua cõy ra ngo�i ỏnh sỏng
B. Tu?i nu?c cho cõy
C. Tu?i nu?c m?n cho cõy
D. Dua cõy v�o trong t?i
Bài tập
Nước được rễ cây ngô hấp thụ chỉ có 2% được sử dụng còn lại 98% ra ngoài qua sự thoát hơi nước. Để tổng hợp 1kg sinh khối tươi ở ngô cần 250kg nước. Muốn thu hoạch được một vụ ngô có lượng sinh khối tươi là 60tấn/ha thì người ta cần phải sử dụng tổng cộng lượng nước là bao nhiêu?
Để tổng hợp 1kg chất tươi, cây ngô cần 250kg nước.
Vậy để tổng hợp được 60tấn chất tươi thì cần lượng nước là:
(60 x 250) : 1 =15000 tấn nước.
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN