Bài 3. Sự việc và nhân vật trong văn tự sự

TIẾT 11,12:

SỰ VIỆC VÀ NHÂN VẬT TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
1/Em hãy nêu đặc điểm và ý nghĩa của phương thức tự sự?
2/ Nêu các sự việc chính trong truyện Sơn Tinh Thủy Tinh? Cho biết ý nghĩa của truyện là gì?
BÀI CŨ:
TL:
Đặc điểm : Là phương thức trình bày một chuỗi sự việc, sự việc này dẫn đến sự việc kia, cuối cùng dẫn đến một ý nghĩa.
- Ý nghĩa: Tự sự giúp người kể giải thích sự việc, tìm hiểu con người, nêu vấn đề và bày tỏ thái độ khen chê.
-SỰ VIỆC:
+ Vua Hùng kén rể cho con gái.
+Sơn Tinh và Thủy Tinh đến cầu hôn.
+ Vua Hùng ra điều kiện chọn rể.
+ Sơn Tinh đến trước cưới được Mị Nương
+ Thủy Tinh đến sau, tức giận đánh Sơn Tinh.
+ Hai bên giao chiến hàng tháng trời, cuối cùng Thủy Tinh thua, rút về.
+ Hàng năm Thủy Tinh cứ làm dông bão, dâng nước đánh Sơn Tinh nhưng đều thua
- Ý NGHĨA: Giải thích hiện tượng mưa bão, lũ lụt xảy ra ở đồng bằng Bắc Bộ thời các vua Hùng dựng nước; đồng thời thể hiện sức mạnh, ước mơ chế ngự thiên tai, bảo vệ cuộc sống của người Việt cổ.
I. TÌM HIỂU BÀI:
1. Đặc điểm của sự việc và nhân vật trong văn tự sự:
a. Sự việc trong văn tự sự:
? Em hãy chỉ ra sự việc khởi đầu, sự việc phát triển, sự việc cao trào và sự việc kết thúc?
SỰ VIỆC:
+ Vua Hùng kén rể cho con gái.(Mở đầu)
+Sơn Tinh và Thủy Tinh đến cầu hôn.(Phát triển)
+ Vua Hùng ra điều kiện chọn rể.
+ Sơn Tinh đến trước cưới được Mị Nương
+ Thủy Tinh đến sau, tức giận đánh Sơn Tinh.
+ Hai bên giao chiến hàng tháng trời, cuối cùng Thủy Tinh thua, rút về.(Cao trào)
+ Hàng năm Thủy Tinh cứ làm dông bão, dâng nước đánh Sơn Tinh nhưng đều thua(Kết quả)
? Vậy trong tự sự phải lựa chọn sự việc như thế nào?
Tài dời núi, ngăn sông
Đồ sính lễ là sản vật của núi rừng
- Sơn Tinh thắng Thủy Tinh liên tục, và mãi mãi. Tư tưởng của người kể muốn biểu đạt.
?Sự việc nào trong truyện thể hiện thiện cảm của người kể với Sơn Tinh?
- Do ai làm? Xảy ra ở đâu?Lúc nào? Nguyên nhân gì? Diễn biến như thế nào ? Kết quả ra sao?
- Sự việc được sắp xếp theo một trình tự hợp lí, thể hiện được tư tưởng của người kể(hoặc ý nghĩa hoặc bài học nào đó).
b. Nhân vật trong văn tự sự:
* VD: Văn bản Sơn Tinh Thủy Tinh:
- Nhân vật chính: Sơn Tinh Thủy Tinh:
thực hiện các sự việcthể hiện tư tưởng
- Nhân vật phụ : Vua Hùng, Mị Nương,lạc hầu  Giúp nhân vật chính hành động.
- Nhân vật được kể về các mặt: Tên gọi, lai lịch, tài năng, việc làm…
? Trong truyện Sơn Tinh Thủy Tinh ai là nhân vật chính? Ai là nhân vật phụ? Vai trò của mỗi tuyến nhân vật như thế nào?(Thảo luận :2’)
Trò chơi : Ai nhanh hơn?
? Em hãy điền các thông tin về nhân vật phù hợp với bảng sau?
2. Ghi nhớ:Sgk/ 38
II. Luyện tập:
? Như vậy sự việc và nhân vật trong văn tự sự có đặc điểm gì?
Bài 1:
a/ Vai trò, ý nghĩa của các nhân vật:

b/ Tóm tắt truyện Sơn Tinh, Thủy Tinh:
c/ - Gọi tên truyện là Sơn Tinh Thủy Tinh vì: gọi theo nhân vật chính.
- Vua Hùng kén rể : không được vì: không thể hiện được nội dung, ý nghĩa của văn bản
Truyện vua Hùng, Mị Nương, Sơn Tinh, Thủy Tinh: không hợp lí vì: dài dòng, chưa thể hiện chủ đề chính.

- Bài ca chiến công của Sơn Tinh: không được vì chưa khái quát được ý nghĩa của văn bản
Bài 2/39: Kể một câu chuyện có nhan đề: Một lần không vâng lời.
Sự việc:
+ Vào thứ 7, được nghỉ học, Lan và các bạn rủ nhau đi chơi biển.
+ Khi đi mẹ dặn không được tắm biển.
+ Đến biển Lan thấy các bạn chơi đùa rất vui.
+ Mọi người rủ nhau xuống tắm.
+Lan chần chừ, nhưng rồi cũng bị cuốn vào những con sóng.
+ Do không biết bơi Lan bị sóng đẩy ra xa.
+ Các bạn hoảng hốt gọi cấp cứu.
+ May mắn, có mấy ngư dân đang đánh cá gần đó tới cứu và đưa Lan vào bệnh viện.
+ Ba mẹ Lan vô cùng lo lắng.
+ Tỉnh lại, Lan thấy hối hận vô cùng.

Nhân vật :
+ Nhân vật chính: Lan
+ Nhân vật phụ: Các bạn, ba mẹ
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ:
Học kĩ ghi nhớ, hiểu bài.
Nắm ý nghĩa truyện Sơn Tinh, Thủy Tinh,và kể được tóm tắt.
Soạn bài “Sự tích Hồ Gươm”