Bài 3. Sơn Tinh, Thuỷ Tinh

Kiểm tra bài cũ
Câu 1: Kể tóm tắt truyện Thánh Gióng? Nêu ý nghĩa truyện?

.(Thể hiện quan niệm trong truyện dân gian: Theo quan niệm của nhân dân người anh hùng phải khổng lồ về thể xác, sức mạnh, chiến công. Caí vươn vai của Gióng thể hiện sự phi thường ấy. Gióng lớn nhanh như thổi: Gióng ăn rất khoẻ bao nhiêu cũng không đủ: Bảy nong cơm, ba nong cà,/Uống một hơi cạn cả khúc sông (Đại Nam quốc sử)
=> Gióng lớn lên bằng những thức ăn đồ mặc của nhân dân. Sức mạnh của Gióng được nuôi dưỡng từ những cái bình thường, giản dị. Nhân dân ai cúng mong Gióng lớn nhanh đánh giặc
- Cả làng đùm bọc gióng, Gióng không chỉ là con của một bà mẹ mà là con mọi người,của nhân dân. Một người không thể cứu nứơc được mà phải toàn dân góp phần chuẩn bị cho sức mạnh đánh giặc. Gióng là biểu tượng cho sức mạnh toàn dân)
Câu 2: Trình bày suy nghĩ về chi tiết Thánh Gióng lớn nhanh như thổi, bà con góp gạo nuôi Gióng
Bà mẹ mang thai kì lạ; Gióng ra đời ba năm không biết nói; Chỉ nói khi sứ giả đi tìm ngừời ra giúp nước; Gióng lớn như thổi; đánh giặcgiỏi; Gióng bay về trời.
núi tản viên (Núi Ba vì)
Tranh vẽ Chân dung Sơn Tinh- Thủy Tinh
Sơn-Tinh có một mắt ở trán,
Thủy-Tinh râu ria quăn xanh rì.
Một thần phi bạch hổ trên cạn,
Một thần cưỡi lưng rồng uy nghi.
Hai thần bên cửa thành thi lễ,
(NguyÔn Nh­îc Ph¸p)
Tranh minh họa cảnh giao tranh
Đền Và – nơi thờ Sơn Tinh lớn nhất nước
Tiết 9 + 10 - Văn bản sơn tinh thuỷ tinh
(Truyền thuyết)
I. Giới thiệu chung.
+ Thể loại:Truyền thuyết.
+ Phương thức biểu đạt: Tự sự
+ Nguồn gốc truyện: Bắt nguồn từ thần thoai cổ về núi Tản Viên
II. Đọc - hiểu văn bản.
1. Đọc, tóm tắt.
+ Đọc: Giọng chậm rãi đoạn đầu; Nhanh hơn ở đoạn kể về cuộc giao tranh; Đoạn cuối chậm, bình tĩnh, sâu lắng.
+Tóm tắt: Vua Hùng muốn kén rể. Hai chàng trai tài giỏi như nhau đến cầu hôn. Vua đưa ra yêu cầu sính lễ. Sơn Tinh mang đến sính lẽ đến sớm và lấy được mị Nương.Thuỷ Tinh đến sau, nổi giận dâng nước đánh Sơn Tinh. Hai bên đánh nhau ròng rã mấy tháng trời.Cuối cùng sức cạn Thuỷ Tinh đành rút quân. Nhưng từ đó hằng năm cứ đến tháng 7. 8 Thuỷ Tinh nhớ thù xưa lại dâng nước đánh Sơn Tinh .
2. Chú thích.
- Cồn: dải đất (cát) nổi lên giữa sônghoặc biển)
- Ván (cơm nếp); mâm
- Nệp (bánh chưng): cặp (hai, đôi)
3. Bố cục:
3 đoạn
+ Phần 1: từ đầu đến.. " mỗithứ một đôi"
- Vua Hùng thứ mười tám kén rể.
+ Phần 2: tiếp đến. "Thần nước đành rút quân)
- Sơn Tinh,Thuỷ tinh cầu hôn công chúa và cuộc giao tranh của hai vị thần
+ Phần 3: Còn lại
- Sự trả thù hằng năm củaThuỷ Tinh và chiến thắng của Sơn Tinh.
Tiết 9 + 10 - Văn bản sơn tinh thuỷ tinh
(Truyền thuyết)
I. Giới thiệu chung.
II. Đọc - biểu văn bản.
1. Đọc, tóm tắt.
+Tóm tắt: Vua Hùng muốn kén rể. Hai chàng trai tài giỏi như nhau đến cầu hôn. Vua đưa ra yêu cầu sính lễ. Sơn Tinh mang đến sính lẽ đến sớm và lấy được mị Nương.Thuỷ Tinh đến sau, nổi giận dâng nước đánh Sơn Tinh. Hai bên đánh nhau ròng rã mấy tháng trời.Cuối cùng sức cạn Thuỷ Tinh đành rút quân. Nhưng từ đó hằng năm cứ đến tháng 7. 8 Thuỷ Tinh nhớ thù xưa lại dâng nước đánh Sơn Tinh .
2. Chú thích.
3. Bố cục:
3 đoạn
+ Phần 1: từ đầu đến.. " mỗithứ một đôi"
- Vua Hùng thứ mười tám kén rể.
+ Phần 2: tiếp đến. "Thần nước đành rút quân)
- Sơn Tinh,Thuỷ tinh cầu hôn công chúa và cuộc giao tranh của hai vị thần
+ Phần 3: Còn lại
- Sự trả thù hằng năm củaThuỷ Tinh và chiến thắng của Sơn Tinh.
4. Phân tích.
a. Vua Hùng kén rể
- Sính lễ:
Một trăm ba ván cơm nếp, trăm nệp bánh chưng. Voi chín ngà, gà chín cựa, ngựa chín hồng mao
- Thời gian:
Mang đến sớm nhất.
=> Sính lễ vừa trang nghiêm giản dị, truyền thống vừa quí hiếm, kì lạ
b. Hai thần thi tài và cuộc giao tranh của hai thần
+ Sơn Tinh:
+ Sơn tinh:
- Vẫy tay về phía đông, phía đông nổi cồn bãi, vẫy tay về phía Tây, phía Tây mọc lên từng dẫy núi đồi.
-Thần dùng phép bốc từng quả đồi, dời từng dẫy núi, dung thành luỹ đất ngăn chặn dòng lũ.
+Thuỷ Tinh:
+Thuỷ Tinh:
- Gọi gió gió đến hô mưa mưa về.
- Gọi gió làm thành giông bão rung chuyển cả đất trời, đang nước sông lên cuồn cuộn.
=> Hai thần có tài cao, phép lạ. Các chi tiết kì ảo thể hiện trí tưởng tưọng sâu sắc của ngườiViệt cổ.
Câu hỏi: Qua cuộc giao tranh của hai thần, hãy cho biết mỗi thần có ý nghĩa biểu tượng như thế nào? Nhân dân xây dựng hai nhân vật nhằm mục đích gì?
Thảo luận nhóm
+ Thuỷ Tinh: Tay hất chòm râu xanh:/ Bắt quyết, hô mây to, nước cả./ Giậm chân, rung khắp làng gần quanh.
+ Sơn Tinh: Vung tay niệm chú: núi từng dải,/Nhà lớn, đồi con lổm ngổm bò./Chạy mưa
+ Cảnh hỗn chiến: Sóng cả gầm reo, lăn như chớp,/ Thuỷ Tinh cưỡi lưng rồng hung hăng/ Cá voi quác mồm to, muốn đớp,/ Cá mập quẫy đuôi cuồng nhe răng./ Càng cua lởm chởm giơ như mác/ Tôm kềnh chạy quắp đuôi xôn xao./ Sơn Tinh hiểu thần ghen, tức khắc/ Niệm chú, đất nảy vù lên cao.
Tiết 9 + 10 - Văn bản sơn tinh thuỷ tinh
(Truyền thuyết)
I. Giới thiệu chung.
II. Đọc - biểu văn bản.
1. Đọc, tóm tắt.
+Tóm tắt: Vua Hùng muốn kén rể. Hai chàng trai tài giỏi như nhau đến cầu hôn. Vua đưa ra yêu cầu sính lễ. Sơn Tinh mang đến sính lẽ đến sớm và lấy được mị Nương.Thuỷ Tinh đến sau, nổi giận dâng nước đánh Sơn Tinh. Hai bên đánh nhau ròng rã mấy tháng trời.Cuối cùng sức cạn Thuỷ Tinh đành rút quân. Nhưng từ đó hằng năm cứ đến tháng 7. 8 Thuỷ Tinh nhớ thù xưa lại dâng nước đánh Sơn Tinh .
2. Chú thích.
3. Bố cục:
3 đoạn
+ Phần 1: từ đầu đến.. " mỗithứ một đôi"
- Vua Hùng thứ mười tám kén rể.
+ Phần 2: tiếp đến. "Thần nước đành rút quân)
- Sơn Tinh,Thuỷ tinh cầu hôn công chúa và cuộc giao tranh của hai vị thần
+ Phần 3: Còn lại
- Sự trả thù hằng năm củaThuỷ Tinh và chiến thắng của Sơn Tinh.
4. Phân tích.
a. Vua Hùng kén rể
- Sính lễ:
Một trăm ba ván cơm nếp, trăm nệp bánh chưng. Voi chín ngà, gà chín cựa, ngựa chín hồng mao
- Thời gian:
Mang đến sớm nhất.
=> Sính lễ vừa trang nghiêm giản dị, truyền thống vừa quí hiếm, kì lạ
b. Hai thần thi tài và cuộc giao tranh của hai thần
+ Sơn Tinh:
+ Sơn tinh:
- Vẫy tay về phía đông, phía đông nổi cồn bãi, vẫy tay về phía Tây, phía Tây mọc lên từng dẫy núi đồi.
-Thần dùng phép bốc từng quả đồi, dời từng dẫy núi, dung thành luỹ đất ngăn chặn dòng lũ.
+Thuỷ Tinh:
+Thuỷ Tinh:
- Gọi gió gió đến hô mưa mưa về.
- Gọi gió làm thành giông bão rung chuyển cả đất trời, đang nước sông lên cuồn cuộn.
=> Hai thần có tài cao, phép lạ. Các chi tiết kì ảo thể hiện trí tưởng tưọng sâu sắc của ngườiViệt cổ.
=> Sơn Tinh là đại diện lực lượng, sức mạnh của người Việt cổ đắp đê chống lụt và mơ ước chiến thắng thiên nhiên.
=>Thuỷ Tinh là đại diện cho sức phá hoại của thiên nhiên (mưa to,,bão lụt) là kẻ thù hung hãn, truyền kiếp của Sơn Tinh.
Tiết 9 + 10 - Văn bản sơn tinh thuỷ tinh
(Truyền thuyết)
I. Giới thiệu chung.
II. Đọc - biểu văn bản.
1. Đọc, tóm tắt.
+Tóm tắt: Vua Hùng muốn kén rể. Hai chàng trai tài giỏi như nhau đến cầu hôn. Vua đưa ra yêu cầu sính lễ. Sơn Tinh mang đến sính lẽ đến sớm và lấy được mị Nương.Thuỷ Tinh đến sau, nổi giận dâng nước đánh Sơn Tinh. Hai bên đánh nhau ròng rã mấy tháng trời.Cuối cùng sức cạn Thuỷ Tinh đành rút quân. Nhưng từ đó hằng năm cứ đến tháng 7. 8 Thuỷ Tinh nhớ thù xưa lại dâng nước đánh Sơn Tinh .
2. Chú thích.
3. Bố cục:
3 đoạn
+ Phần 1: từ đầu đến.. " mỗithứ một đôi"
- Vua Hùng thứ mười tám kén rể.
+ Phần 2: tiếp đến. "Thần nước đành rút quân)
- Sơn Tinh,Thuỷ tinh cầu hôn công chúa và cuộc giao tranh của hai vị thần
+ Phần 3: Còn lại
- Sự trả thù hằng năm củaThuỷ Tinh và chiến thắng của Sơn Tinh.
4. Phân tích.
a. Vua Hùng kén rể
- Sính lễ:
Một trăm ba ván cơm nếp, trăm nệp bánh chưng. Voi chín ngà, gà chín cựa, ngựa chín hồng mao
- Thời gian:
Mang đến sớm nhất.
=> Sính lễ vừa trang nghiêm giản dị, truyền thống vừa quí hiếm, kì lạ
b. Hai thần thi tài và cuộc giao tranh của hai thần
+ Sơn Tinh:
+ Sơn tinh:
- Vẫy tay về phía đông, phía đông nổi cồn bãi, vẫy tay về phía Tây, phía Tây mọc lên từng dẫy núi đồi.
-Thần dùng phép bốc từng quả đồi, dời từng dẫy núi, dung thành luỹ đất ngăn chặn dòng lũ.
+Thuỷ Tinh:
+Thuỷ Tinh:
- Gọi gió gió đến hô mưa mưa về.
- Gọi gió làm thành giông bão rung chuyển cả đất trời, đang nước sông lên cuồn cuộn.
=> Hai thần có tài cao, phép lạ. Các chi tiết kì ảo thể hiện trí tưởng tưọng sâu sắc của ngườiViệt cổ.
c. ý nghĩa truyện.
- Giải thích nguyên nhân của hiện tượng lũ lụt hằng năm ở Bắc Bộ. Thể hịên sức mạnh và mơ ứơc chiến thắng thiên nhiên của người Việt cổ
- Suy tôn ca ngợi công lao dựng nước của các vua Hùng (thần Tản Viên là con rể vua Hùng.
* Ghi nhớ: SGK
III. Luyện Tập
Bài tập 1: Hãy sắp xếp các chi tiết trong Truyện Sơn Tinh Thủy Tinh sau theo thứ tự hợp lí?
1 . Sơn Tinh - Thuỷ Tinh đến cầu hôn
2 . Vua Hùng kén rể.
3 .Vua Hùng ra điều kiện chọn rể.
5. Thuỷ Tinh đến sau tức giận dâng nước đánh Sơn Tinh.
6. Hai bên giao chiến hàng tháng trời -> Thuỷ Tinh thua.
7. Sơn Tinh đến trước lấy được Mị Nương.
8. Hàng năm, Thuỷ Tinh lại dâng nước đánh Sơn Tinh.
Bài tập 2: Hãy đọc các lời văn trong truyện Sơn Tinh Thủy Tinh và nhận xét đó lời của ai trong câu chuyện
Thứ tự: 2,3,1,7,5,6,8 => Chuỗi sự việc
* Ta lµ Hïng V­¬ng thø 18.
=> Lêi nh©n vËt vua
* Vào thời Hùng Vương thứ 18.
=> Lời người kể chuyện
- Học thuộc ghi nhớ
- Đóng vai Sơn Tinh hoặc Thuỷ Tinh kể lại truyện.
- Làm bài tập 1,2,3,4 trang 15, 16 sách Bài tập Ngữ văn.
- Soạn tiết 10 "Nghĩa của từ".
hướng dẫn học bài
Kính chúc các thầy giáo, cô giáo mạnh khoẻ, hạnh phúc !
Chúc các em học sinh chăm ngoan, học giỏi !