Bài 3. Sơn Tinh, Thuỷ Tinh

Chào mừng các THầY CÔ GIáO Về Dự GIờ
Người thực hiện: Nguy?n Xu�n Thu
Tổ: Khoa học xã hội
Trường: THCS Đức Hiệp
PHÒNG GD VÀ ĐT MỘ ĐỨC
Kiểm tra bài cũ
1. Thánh Gióng được coi là biểu tượng gì của tinh thần dân tộc?
A - Đoàn kết một lòng trong sự nghiệp dựng nước và giữ nước
B - Sức mạnh thần kì của tinh thần và hành động yêu nước
C - Sức mạnh trỗi dậy phi thường khi vận nước lâm nguy
D -Lòng yêu nước, sức mạnh phi thường và tinh thần sẵn sàng chống ngoại xâm.
D
Trả lời: Ý nghia c?a truyền thuyết "Thánh Gióng":
+ Nêu cao tinh thần chống giặc ngoại xâm của nhân dân ta từ buổi đầu dựng nước.
+ Th? hi?n u?c mo và khát v?ng c?a nhân dân v? ngu?i anh h�ng ch?ng gi?c c?u nu?c.
2. Truyền thuyết “Thaùnh Gioùng coù yù nghóa gì?”
Tiết 9
Văn bản:
Sơn Tinh, Thuỷ Tinh
(Truyền thuyết)
Tiết 9: Van b?n : Sơn Tinh, Thuỷ Tinh
(Truyền thuyết)
I. Đọc - Tìm hiểu chung:
-Tryện bắt nguồn từ thần thoại cổ được lịch sử hoá.
-Truyện này thuộc nhóm tác phẩm truyền thuyết về thời đại Hùng Vương.
Tiết 9: Van b?n : Sơn Tinh, Thuỷ Tinh
(Truyền thuyết)
1. ẹoùc:
*Cách đọc:
- ẹoạn đầu: gioùng ủoùc ủúnh ủaùc, doừng daùc, nghieõm trang khi giụựi thieọu Sụn Tinh, Thuyỷ Tinh.
- ẹoạn tả cuộc giao chiến giửừa hai thần: ủoùc gioùng maùnh meừ, khaồn trửụng, quyeỏt lieọt.
- ẹoạn cuối: Giọng đọc trở lại chậm, bỡnh tinh
Chuỗi sự việc chính:
1 - Vua Hùng kén rể
2 - Sơn Tinh - Thuỷ Tinh đến cầu hôn.
3 - Vua Hùng ra điều kiện chọn rể.
4 - Sơn Tinh đến trước, lấy được Mị Nương.
5 - Thuỷ Tinh đến sau, tức giận, dâng nước đánh Sơn Tinh.
6 - Hai bên giao chiến hàng tháng trời ? Thuỷ Tinh thua.
7 - Hàng naờm , Thuỷ Tinh lại dâng nước đánh Sơn Tinh.
2. Kể:
Tiết 9: Van b?n : Sơn Tinh, Thuỷ Tinh
(Truyền thuyết)
?Em haừy trỡnh baứy chuoói sửù vieọc chớnh cuỷa truyeọn
Tiết 9: Van b?n : Sơn Tinh, Thuỷ Tinh
? Dựa vào 4 bức tranh sau và chuỗi sự việc trên, Em hãy kể lại câu chuyện "Sơn Tinh, Thuỷ Tinh".
2. Kể:
3.Chú thích:
núi tản viên (Núi Ba vè)
?Em hãy trỡnh bày hiểu biết của em về núi Tản Viên.
Hãy giải thích nghĩa của các từ khó sau trong văn bản?
Sính lễ:
Hồng mao:
nao núng:
- Sính lễ: lễ vật nhà trai đem đến nhà gái để xin cưới.
- Nao núng: lung lay, không vững lòng tin ở mình nữa.
- Hồng mao: ở đây chỉ bờm ngựa màu hồng.
3. Chú thích:

Gồm 3 phần:
- Phần 1: Từ đầu đến "mỗi thứ một đôi.":


- Phần 2: Tiếp theo đến "thần nước đành rút quân.":


- Phần 3: Còn lại:
4. Bố cục:
I. Đọc - Tìm hiểu chung:
Tiết 9: Van b?n : Sơn Tinh, Thuỷ Tinh
(Truyền thuyết)
?Hãy nêu nội dung chính của từng phần.
?Theo em, văn bản này có thể chia thành mấy phần? Hãy xác định ranh giới của từng phần.
Sự trả thù hàng naờm của Thuỷ Tinh.
Cuộc giao tranh giửừa hai vị thần.
Hùng Vương kén rể.
I. Đọc - Tìm hiểu chung:
Tiết 9: Van b?n : Sơn Tinh, Thuỷ Tinh
(Truyền thuyết)
II. Tỡm hiểu văn bản:
 Truyeän “Sơn Tinh, Thuyû Tinh” ñöôïc gaén vôùi thôøi ñaïi naøo trong lòch söû Vieät Nam?
-Truy?n "Son Tinh, Th?y Tinh" đu?c g?n v?i th?i đ?i Hùng Vương thứ mười tám trong l?ch s? Vi?t Nam.
 Nhaân vật chính trong truyện naøy laø nhaân vaät naøo? Vì sao?
-Nhân v?t chính trong truy?n này là Son Tinh, Thuỷ Tinh. Vì qua hai nhân vật này thể hiện tư tưởng của người kể.
YÊU CẦU THẢO LUẬN:
I. ẹoùc - Tỡm hieồu chung:
II. Tìm hiểu văn bản:
Tiết 9: Van b?n : Sơn Tinh, Thuỷ Tinh
(Truyền thuyết)
1. Hình töôïng nhaân vaät Sôn Tinh, Thuûy Tinh:
Yeâu caàu 1: Haõy giôùi thieäu hai nhaân vaät Sôn Tinh Vaø Thuyû Tinh baèng caùch ñieàn caùc thoâng tin vaøo baûng sau.
Hai nhân vật được giới thiệu bằng các chi tiết tưởng tượng kì ảo. Cả hai thần đều có tài lạ và ngang sức, ngang tài với nhau.
Sơn Tinh
Thuỷ Tinh
ở vùng núi Tản Viên
ở miền biển Đông
Vẫy tay về phía đông, phía đông nổi cồn bãi;
Vẫy tay về phía tây, phía tây mọc lên từng dãy núi đồi.
Gọi gió, gió đến; hô mưa, mưa về
Chúa vùng non cao
Chúa vùng nước thẳm
Yêu cầu 2: Qua bảng trên, hãy trình bày nhận xét của em về cách giới thiệu hai nhân vật chính này.
1. Hình tượng nhân vật Sơn Tinh, Thủy Tinh
II. Tìm hiểu văn bản:
Tiết 9: Van b?n : Sơn Tinh, Thuỷ Tinh
(Truyền thuyết)
a/ Nhân vật Sơn Tinh:
- Ở vùng núi Tản Viên
- Có tài lạ: vẫy tay về phía đông, phía đông nổi cồn bãi, vẫy tay về phía tây, phía tây mọc lên từng dãy núi đồi.
- Là chúa vùng non cao.
b/ Nhân vật Thuỷ Tinh:
- Ở miền biển
- Có tài lạ: gọi gió, gió đến, hô mưa, mưa về.


- Là chúa vùng nước thẳm.
?Hai nhân vật Sơn Tinh, Thuỷ Tinh là hiện thân của điều gì?
- Sơn Tinh, Thuỷ Tinh là hiện thân của các hiện tượng tự nhiên: đồi núi, sông nước, mang dáng dấp con người: những anh hùng, thủ lĩnh của các bộ tộc ở miền núi, miền biển thời lập nước.
?Trước hai chàng trai tài giỏi, vua Hùng đã ra điều kiện chọn rể bằng lễ vật. Vậy, theo yêu cầu của nhà vua sính lễ gồm những gì?
1. Hình tượng nhân vật Sơn Tinh, Thủy Tinh:
Tiết 9: Van b?n : Sơn Tinh, Thuỷ Tinh
(Truyền thuyết)
II. Tìm hiểu văn bản:
Sính lễ gồm:
+ Một trăm ván cơm nếp
+ Một trăm nệp bánh chưng
+ Voi chín ngà
+ Gà chín cựa
+ Ngựa chín hồng mao.
Mỗi thứ một đôi.
?Trình bày nhận xét của em về sính lễ và thời hạn giao lễ vật để chọn rể của Vua Hùng?
-Sính lễ là những sản vật của nghề nông, sản vật quý hiếm của núi rừng, độc đáo, long trọng.
-Thời hạn giao lễ vật rất gấp: chỉ trong 1 ngày.
Câu hỏi thảo luận
Có ý kiến cho rằng: Vua Hùng đã có sự thiên vị (nghieõn ve� moọt beõn) đối với Sơn Tinh. Trỡnh baứy yự kieỏn cuỷa em vaứ giaỷi thớch?
Trả lời:
- Điều kiện chọn rể của vua Hùng có lợi cho Sơn Tinh.
- Vì:
+ Sính lễ là những sản vật nơi rừng núi thuộc đất đai củaSon Tinh.
+ Chắc có lẽ, nhà vua đã sớm thấy được sự tàn phá ghê gớm của Thuỷ Tinh và tin vào sức mạnh của Sơn Tinh sẽ chiến thắng được Thuỷ Tinh, bảo vệ cuộc sống bình yên cho nhân dân. Đó cũng là thái độ của người xưa đối với núi rừng và lũ lụt.
2. Cuộc chiến giữa hai thần:
1. Hỡnh tửụùng nhaõn vaọt Sụn Tinh, Thuỷy Tinh:
Tiết 9: Tiết 9: Van b?n : Sơn Tinh, Thuỷ Tinh
(Truyền thuyết)
II. Tìm hiểu văn bản:
Cuộc chiến giữa Sơn Tinh và Thuỷ Tinh
?Dựa vào bức tranh em hãy kể lại cuộc giao tranh giữa hai thần.
- Sơn Tinh: bốc từng quả đồi, dời từng dãy núi, dựng thành luỹ đất, ngăn nước lũ. Nước sông dâng cao bao nhiêu, đồi núi cao lên bấy nhiêu.
tượng trưng cho sự tàn phá dữ dội của lũ lụt xảy ra hàng năm ở đồng bằng sông Hồng.
tượng trưng cho sức mạnh chế ngự thiên tai, bão lụt của nhân dân.
Kết quả: Sơn Tinh thắng Thuỷ Tinh ? Hằng năm, Thuỷ Tinh làm mưa gió, bão lụt đánh Sơn Tinh nhưng cuối cùng vẫn thua, đành rút quân về.
2.Cuộc chiến giữa hai thần:
1. Hình tượng nhân vật Sơn Tinh, Thủy Tinh
Thuỷ Tinh: Hô mưa, gọi gió làm thành giông bão, nước ngập ruộng đồng, nhà cửa, thành Phong Châu nổi lềnh bềnh trên biển nước.
?Thuỷ Tinh tượng trưng cho điều gì?
?Sơn Tinh tượng trưng cho điều gì?
?Kết quả của cuộc chiến này như thế nào ?
?Sơn Tinh chống lại Thuỷ Tinh để bảo vệ cái gì?
2.Cuộc chiến giữa hai thần:
- Để bảo vệ tình yêu, hạnh phúc gia đình, bảo vệ đất đai và cuộc sống muôn loài trên mặt đất.
?Theo dõi cuộc chiến giữa Sơn Tinh và Thuỷ Tinh em thấy chi tiết nào nổi bật nhất? Vì sao?
-"Nước dâng lên bao nhiêu thì đồi núi cao lên bấy nhiêu."
-Thể hiện rõ nét tính chất ác liệt của cuộc chiến giữa hai thần. Đó cũng chính là cuộc đấu tranh chống thiên tai gay go, bền bỉ của nhân dân ta.
?Tại sao Sơn Tinh luôn chiến thắng Thuỷ Tinh?
2.Cuộc chiến giữa hai thần:
-Vì: Sơn Tinh có nhiều sức mạnh hơn, có sức mạnh tinh thần là sự ủng hộ của vua Hùng và nhân dân, có sức mạnh vật chất là tài năng cá nhân và trận địa đồi núi cao hơn, vững chắc hơn, lại có ý chí kiên cường, tinh thần bền bỉ,.
?Em hãy hình dung cu?c s?ng th? gian s? nhu th? nào n?u Thuỷ Tinh đánh th?ng Son Tinh?
-Cuộc sống thế gian sẽ chìm trong biển nước, không còn sự sống của con người, muông thú, cỏ cây.
2. Cuộc chiến giữa hai thần:
1. Hình tượng nhân vật Sơn Tinh, Thủy Tinh
Tiết 9: Van b?n : Sơn Tinh, Thuỷ Tinh
(Truyền thuyết)
II. Tìm hiểu văn bản:
3. Nghệ thuật:
-Xây dựng nhân vật mang dáng dấp thần linh.

- Sử dụng nhiều chi tiết tưởng tượng kì ảo
-Cách dẫn dắt sự việc khéo léo, lôi cuốn, hấp dẫn
?Tác giả dân gian, xây dựng nhân vật như thế nào?
?Các sự việc có gì đặc biệt?
?Cách dẫn dắt câu chuyện như thế nào?
2. Cuộc chiến giữa hai thần:
1. Hình tượng nhân vật Sơn Tinh, Thủy Tinh
Tiết 9: Van b?n : Sơn Tinh, Thuỷ Tinh
(Truyền thuyết)
II. Tìm hiểu văn bản:
4. Ý nghĩa của truyện:
3. Nghệ thuật:
- Giải thích hiện tượng lũ lụt hàng naờm ụỷ ủo�ng baống Baộc Boọ.
- Ca ngụùi sức mạnh choỏng luừ luùt vaứ thể hiện ước mo chế ngự thiên tai của người Việt cổ.
- Suy tôn, ca ngợi công lao dựng nước, trũ thuyỷ của các vua Hùng.
?Qua tỡm hieồu truyeọn, em haừy cho bieỏt truyeọn naứy coự yự nghú gỡ?
? Truyeọn, nhaốm giaỷi thớch hieọn tửụùng gỡ vaứ ca ngụùi ủie�u gỡ?
III. Tổng kết
Tiết 9: Van b?n : Sơn Tinh, Thuỷ Tinh
(Truyền thuyết)
?Bằng cách sử dụng phần mền eMindMaps (bản đồ tư duy) hãy trình bày những ý cơ bản về nghệ thuật và ý nghĩa của truyện.
III. Tổng kết
Tiết 9: Van b?n : Sơn Tinh, Thuỷ Tinh
(Truyền thuyết)
Câu hỏi: Xem caõu chuyeọn hỡnh aỷnh, ro�i trỡnh baứy suy nghú cuỷa em (trong 1 phuựt) ve� caỷnh tửụùng aỏy.
? ẹeồ phoứng choỏng luừ luùt, moói chuựng ta phaỷi laứm gỡ?
IV: Luyên tập
Tiết 9: Van b?n : Sơn Tinh, Thuỷ Tinh
(Truyền thuyết)
Kết luận:
Trồng rừng là một biện pháp thiết thực, hữu hiệu để hạn chế thiên tai, lũ lụt và góp phần quan trọng trong việc bảo vệ môi trường, bảo vệ sự sống trên Trái Đất.
IV: Luyên tập
Tiết 9: Van b?n : Sơn Tinh, Thuỷ Tinh
(Truyền thuyết)
Hãy xem đoạn video clip sau, rồi cho biết tác dụng của việc trồng rừng.
Câu hỏi
Qua các phương tiện thông tin đại chúng, em biết được nhửừng gỡ về hiện trạng phòng chống lũ lụt của Việt Nam nói riêng và thế giới nói chung?
IV: Luyên tập
Trả lời:
- Chủ trương xây dựng, củng cố đê điều để bảo vệ cuộc sống của nhân dân.
- Nghiêm cấm nạn phá rừng, phát động trồng thêm rừng để ngăn chặn nước lũ.
Tiết 9: Van b?n : Sơn Tinh, Thuỷ Tinh
(Truyền thuyết)
V. Hửụựng daón tửù hoùc ụỷ nhaứ:
- Học thuộc ghi nhớ .
- ẹoựng vai Sơn Tinh hoặc Thuỷ Tinh kể lại truyện.
- Làm bài tập 1,2,3,4 trang 15, 16 sách bài tập Ngửừ vaờn.
-Chuaồn bũ baứi mụựi: xem vaứ traỷ lụứi caõu hoỷi pha�n tỡm hieồu baứi cuỷa tiết 10: " Nghĩa của từ"
===============================
Tieỏt hoùc ủeỏn ủaõy laứ heỏt.
Kính chúc các thầy giáo, cô giáo mạnh khoẻ, hạnh phúc !
Chúc các em học sinh chăm ngoan, học giỏi !