Bài 3. Nghĩa của từ

Thứ 5 ngày 28 tháng 8 năm 2008

Tiết 10: Nghĩa của từ.

I. Nghĩa của từ là gì?
1.Xét ví dụ:
Dưới đây là một số chú thích:
-Thủy cung: cung điện dưới nước.
-Đóng đô: lập kinh đô.
-Cha: người đàn ông sinh ra mình, có cùng huyết thống với mình.

-Nao núng: lung lay, không vững lòng tin ở mình nữa

Hình thức
Nội dung
Từ
Nghĩa của từ
( sự vật )
( ho¹t ®éng )
( mối quan hệ với con )
( tính chất )
2. Kết luận:

- Nghĩa của từ là nội dung (sự vật, hoạt động, tính chất, quan hệ.) mà từ biểu thị.
II. Cách giải thích nghĩa của từ.
* Xét ví dụ:

-Thủy cung: cung điện dưới nước.
-Đóng đô: lập kinh đô.
-Cha: người đàn ông sinh ra mình, có cùng huyết thống với mình.

-Nao núng: lung lay, không vững lòng tin ở mình nữa.

Trình bày khái niệm mà từ biểu thị
Trình bày khái niệm mà từ biểu thị
Trình bày khái niệm mà từ biểu thị
Từ đồng nghĩa, trái nghĩa.
2.Kết luận:
Có thể giải thích nghĩa của từ bằng hai cách chính như sau:
Trình bày khái niệm mà từ biểu thị;
Đưa ra những từ đồng nghĩa hoặc trái nghĩa với từ cần giải thích.
III. Luyện tập
Bài tập 1: Đọc các chú thích sau và cho biết mỗi chú thích giải nghĩa từ theo cách nào?

Khôi ngô: ( vẻ mặt ) sáng sủa, thông minh.

Cầu hôn: xin được lấy làm vợ.

Hoảng hốt: chỉ tình trạng sợ sệt, vội vã, cuống quýt.

Ghẻ lạnh: thờ ơ, nhạt nhẽo, xa lánh đối với người lẽ ra phải gần gũi, thân thiết.

Từ đồng nghĩa
Trình bày khái niệm mà từ biểu thị.
Từ trái nghĩa
Từ đồng nghĩa
Bài tập 2: Điền từ học hỏi, học tập, học hành, học lỏm vào chỗ trống trong những câu dưới đây cho phù hợp:

- ......: học và luyện tập để có hiểu biết, có kĩ năng.
-.......: nghe hoặc thấy người ta làm rồi làm theo, chứ không được ai trực tiếp dạy bảo.
...... :tìm tòi, hỏi han để học tập.
- .... : học văn hóa có thầy, có chương trình, có hướng dẫn (nói một cách khái quát)

Học lỏm
Học tập
Học hỏi
Học hành
Bài tập:3 Điền các từ trung gian, trung niên, trung bình vào chỗ trống cho phù hợp:

......: ở vào khoảng giữa trong bậc thang đánh giá, không khá cũng không kém, không cao cũng không thấp.

-.......: ở vị trí chuyển tiếp hoặc nối liền giữa hai bộ phận, hai giai đoạn, hai sự vật,.

- ......: đã quá tuổi thanh niên nhưng chưa đến tuổi già.

Trung bình
Trung gian
Trung niên
Bài tập 4: Giải thích từ sau theo cách đã cho biết:

- Rung rinh:

Chuyển động nhẹ nhàng, liên tục.
Trình bày khái niệm mà từ biểu thị.
Bài tập trắc nghiệm.
1, Chỉ ra cách hiểu đầy đủ nhất về nghĩa của từ.
Nghĩa của từ là sự vật mà từ biểu thị;
Nghĩa của từ là sự vật, tính chất mà từ biểu thị;
Nghĩa của từ là nội dung( sự vật, hoạt động, tính chất, quan hệ.) mà từ biểu thị.
Nghĩa của từ là nội dung mà từ biểu thị.

2, Khi giải thích cầu hôn là: xin được lấy làm vợ là đã giải nghĩa từ theo cách nào?
Dùng từ trái nghĩa với từ cần giải thích;
Trình bày khái niệm mà từ biểu thị;
Dùng từ đòng nghĩa với từ cần được giải thích;
Miêu tả hành động kết hơp với trình bày khái niệm mà từ biểu thị.
C
B
Hướng dẫn về nhà.
- Học thuộc ghi nhớ sgk/35.
Làm bài tập 4,5/ 36.
Chuẩn bị bài:
Sự việc và nhân vật trong văn tự sự.