Bài 3. Khái niệm về xà phòng và chất giặt rửa tổng hợp

Xà phòng và chất giặt rửa tổng hợp

Xà phòng
Chất giặt rửa tổng hợp
Một số đặc điểm khác biệt



Xà phòng

Khái niệm
Qui trình sản xuất
Cơ chế giặt tẩy
Xà phòng - Khái niệm
Xà phòng là hỗn hợp muối Natri hoặc Kali của các axit béo
Chúng ta sẽ xem xét kỹ hơn về các thành phần cấu tạo nên xà phòng: axit béo, dd kiềm và một số chất phụ gia
Xà phòng - Khái niệm
Axit béo: Đó là các axit hữu cơ có nguồn gốc từ dầu thực vật và mỡ động vật (có gốc Hydro cacbon dài và thẳng)
VD: Axit Panmitic (C15H31COOH);
Axit Oleic (C17H33COOH) .

Xà phòng - Khái niệm
Dung dịch kiềm: dd NaOH, KOH
Nếu dùng dd NaOH ta thu được xà phòng cứng
Còn dùng dd KOH ta thu được xà phòng mềm
Chất phụ gia: Chất tạo màu, chất tạo mùi thơm, chất tạo bọt và chất độn

Xà phòng - Qui trình sản xuất
Phương pháp phổ biến nhất để sản xuất xà phòng hiện nay là tiến hành phản ứng xà phòng hoá chất béo (este của Glixerin và các axit béo)
Khi đun chất béo với dung dịch kiềm ta sẽ thu được xà phòng thô. Sản phẩm phụ là nước và Glixerin
Xà phòng - Qui trình sản xuất
Ngoài ra còn có 2 phương pháp khác ít phổ biến hơn:
Thủy phân chất béo; tinh chế axit béo thu được rồi trung hoà bằng dd kiềm
Oxi hoá các Parafin (thu được từ dầu mỏ) thành các axit béo. Sau đó tiến hành kiềm hoá như trên
Trong quá trình xà phòng hoá, các chất phụ gia thích hợp sẽ được đưa vào
Xà phòng - Qui trình sản xuất
Xà phòng - Cơ chế tẩy rửa
Bất kì phân tử xà phòng nào cũng có cấu tạo gồm 2 phần:
Phần ưa nước: chính là nhóm -COO- , dễ dàng bị các phân tử nước `lôi kéo`
Phần kị nước: là phần gốc Hydrocacbon. Chúng không tan trong nước mà tan trong dầu mỡ

Xà phòng - Cơ chế tẩy rửa
Chất giặt rửa tổng hợp
Khái niệm & Cơ chế giặt rửa
Khái niệm:
Chất giặt rửa tổng hợp (còn gọi là bột giặt) là các muối Natriankylsunfat RO-SO3Na, Natriankylsunfonat R-SO3Na, Natriankylbenzensunfonat R-C6H4-SO3Na. (Gốc R có từ 10-18 C)
Ngoài ra còn có các chất phụ gia tương tự như ở xà phòng
Chất giặt rửa tổng hợp
Khái niệm & Cơ chế giặt rửa
Cơ chế giặt rửa:
Cấu tạo gồm 2 phần:
Phần ưa nước: Nhóm -SO3Na
Phần kị nước: Gốc Ankyl hoặc Aryl
Cơ chế: Tương tự xà phòng


Một số điểm khác biệt
Hiện nay bột giặt được sử dụng rộng rãi hơn nhiều so với xà phòng do có nhiều ưu điểm hơn
Một số điểm khác biệt