Bài 3. Điều hoà hoạt động gen

Design by V.X.H.Quang
Bài 3:
1. Gen cảm ứng và gen cơ định
Gen cơ định là những gen biểu hiện thường xuyên, ở hầu hết các tế bào.
Gen cảm ứng là những gen thường thì không biểu hiện, chỉ khi cần nó mới biểu hiện.
2. Điều hoà âm tính và điều hoà dương tính.
Khi sản phẩm của gen điều hoà có tác dụng làm tăng cường sự biểu hiện của gen cấu trúc, ta nói đây là quá trình điều hoà dương tính.
Ngược lại, nếu sản phẩm của gen điều hoà làm giảm hoặc tắt sự biểu hiện của gen cấu trúc, ta nói đây là quá trình điều hoà âm tính.
Các gen điều hoà tạo ra các prôtêin điều hoà. Các prôtêin điều hoà có thể liên kết với các phân tử nhỏ hơn gọi là phân tử tín hiệu. Có hai loại phân tử tín hiệu là: phân tử kích ứng và phân tử đồng ức chế.
1. Cấu trúc operon Lac
Mã hoá cho enzym
β-galactosidase.
Có tác dụng chuyển hoá lactose thành glucose; đồng thời chuyển một phần lactose thành allolactose (một đồng phân của lactose)
Vận chuyển chủ động lactose vào tế bào.
Mã hoá cho protein vận chuyển
permease.
Mã hoá cho enzym
thiogalactoside transacetylase
Giúp giải độc tế bào khỏi các hợp chất thiogalactoside.
2. Hoạt động của operon Lac.

Operon Lac được điều hoà bởi hai protein:
-Protein hoạt hoá CAP: truyền tín hiệu về môi trường không có glucose.
-Protein ức chế LacI: truyền tín hiệu về môi trường không có lactose.
Khi môi trường có cả lactose và glucose
LacI bị bất hoạt.
CAP bị bất hoạt.
Operon Lac biểu hiện ở mức cơ bản.
Khi môi trường không có lactose.
LacI hoạt động.
Khi môi trường có lactose, không có glucose.
CAP hoạt động.
Operon Lac không biểu hiện.
Operon Lac biểu hiện tối đa.
CAP