Bài 3. Chuyển động thẳng biến đổi đều

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG THPT BÁN CÔNG BUÔN MA THUỘT
----------------
MÔN : VẬT LÝ LỚP 10
(BAN CƠ BẢN)
GIÁO ÁN ĐIỆN TỬ
Giáo viên soạn : Nguyễn Tạ Hoàng Kiều
Phan Thị Bên
Kiểm tra bài cũ
Câu hỏi:
1)Thế nào là chuyển động thẳng đều?
2)Viết công thức tính vận tốc, đường đi và phương trình chuyển động của chuyển động thẳng đều?
Bài mới:
Chuyển động thẳng biến đổi đều
(Tiết 3)
1. Độ lớn của vận tốc tức thời:
? Một vật chuyển động thẳng biến đổi. Muốn biết tại 1 điểm vật chuyển
động nhanh hay chậm ta phải làm gì ?
I. Vận tốc tức thời. Chuyển động thẳng biến đổI đều :
Ta phải tìm xem vật chuyển động trên một quãng đường rất ngắn s từ M1 đến M2 qua M hết khoảng thời gian t bằng bao nhiêu ?
t càng nhỏ thì vật chuyển động càng nhanh
Tiết 3
I. Vận tốc tức thời. Chuyển động thẳng biến đổI đều
1. Độ lớn của vận tốc tức thời:
v gọi là vận tốc tức thời của vật tại M
Cũng có thể nói vận tốc tức thời của vật tại M là vận tốc trung bình của vật trên đoạn đường rất ngắn qua M
(1)
Vd: đồng hồ tốc kế trên xe máy
I. Vận tốc tức thời. Chuyển động thẳng biến đổI đều
1. Độ lớn của vận tốc tức thời:
Bài tập áp dụng:
Tại 1 điểm M trên đường đi đồng hồ tốc độ của một chiếc xe máy chỉ 36km/h. Tính xem trong khoảng thời gian 0,01s xe đi được quãng đường bao nhiêu ?
Giải:
Quãng đường xe đi được là:
ADCT:

36.000
?s = v. ?t = . 0,01 = 0,1 m
3.600
I. Vận tốc tức thời. Chuyển động thẳng biến đổI đều
1. Độ lớn của vận tốc tức thời:
I. Vận tốc tức thời. Chuyển động thẳng biến đổI đều
2. Vectơ vận tốc tức thời:

? Tại sao nói vectơ vận tốc là một đại lượng vectơ ?
Trả lời :
Vì tại mỗi điểm trên quỹ đạo vận tốc tức thời của vật không những có một độ lớn nhất định mà còn có phương và chiều xác định
Để đặc trưng cho chuyển động về sự nhanh chậm và về phương chiều người ta đưa ra khái niệm vectơ vận tốc tức thời :
vectơ vận tốc tức thời của một vật tại một điểm là một vectơ có gốc tại vật chuyển động, có hướng của chuyển động và có độ dài tỉ lệ với độ lớn của vận tốc tức thời theo một tỉ lệ xích nào đấy.
? Hãy so sánh độ lớn của vận tốc tức thời của xe tải và xe con . Mỗi đoạn trên vectơ vận tốc ứng với 10km/h . Nếu xe con đang đi theo hướng Nam_Bắc thì xe tải đang đi theo hướng nào ?
Trả lời:
Vận tốc xe con > vận tốc xe tải
Xe tải đi theo hướng Tây_Đông
I. Vận tốc tức thời. Chuyển động thẳng biến đổI đều
2. Vectơ vận tốc tức thời:
3. Chuyển động thẳng biến đổi đều:
? Thế nào là chuyển động thẳng biến đổi đều ?
1. Tốc độ của chuyển động ?
2. Tốc độ của vật thay đổi như thế nào trong quá trình chuyển động?
3. Có thể phân chuyển động thẳng biến đổi đều thành các dạng chuyển động nào?
I. Vận tốc tức thời. Chuyển động thẳng biến đổI đều
Trả lời :
1. Là chuyển động thẳng.
2. Trong quá trình chuyển động, độ lớn của vận tốc tức thời hoặc tăng đều hoặc giảm đều theo thời gian
3. a) Chuyển động thẳng có vận tốc tức thời tăng đều theo thời gian gọi là chuyển động thẳng nhanh dần đều .
b) Chuyển động thẳng có vận tốc tức thời giảm đều theo thời gian gọi là chuyển động thẳng chậm dần đều

a) Khái niệm gia tốc :
Một đầu đạn hạy trong nòng súng trong khoảng thời gian vài % giây đã đạt đến vận tốc vài trăm m/s, một ôtô khởi hành chạy vài phút trên đường mới đạt đến vận tốc vài chục m/s . Rõ ràng là vận tốc của đầu đạn tăng nhanh hơn nhiều so với vận tốc của ôtô. để đặc trưng cho sự tăng nhanh hay chậm của vận tốc, người ta đưa ra khái niệm gia tốc.
II. Chuyển động thẳng nhanh dần đều :
1) Gia tốc trong chuyển động thẳng nhanh dần đều :
Gọi v0 là vận tốc ở thời điểm t0
v là vận tốc ở thời điểm t sau đó
v = v – v0 là độ biến thiên (độ tăng) của vật tốc tong khoảng thờI gian t (t = t – t0). Vì vận tốc tăng đều theo thờI gian nên v tỉ lệ thuận với t :
v = a. t (2)
Hệ số tỉ lệ a là một đại lượng không đổI và gọi là gia tốc của chuyển động.
II. Chuyển động thẳng nhanh dần đều :
1) Gia tốc trong chuyển động thẳng nhanh dần đều :
a) Khái niệm gia tốc :
Định nghĩa : Gia tốc của chuyển động là đạI lượng xác định bằng thương số giửa độ biến thiên vận tốc v và khoảng thờI gian vận tốc biến thiên.
Đơn vị của gia tốc : m/s2
Trong khi chuyển động, vận tốc có thể biến đổI không những về độ lớn mà cả về phương và chiều, chẳng hạn như khi xe đi đến một đoạn đường cong. Khi đó độ biến thiên vận tốc cũng là một đại lượng vectơ
 
v = v2 – v1 (3)
và gia tốc cũng là một đại lượng vectơ

b) Vectơ gia tốc:
?v v2 - v1
a = = (4)
?t t - t0
II. Chuyển động thẳng nhanh dần đều :
1) Gia tốc trong chuyển động thẳng nhanh dần đều :

? . Véctơ gia tốc có đặc điểm gì :
1) Về điểm đặt ?
2) Về phương và chiều ?
3) Về độ lớn ?
II. Chuyển động thẳng nhanh dần đều :
1) Gia tốc trong chuyển động thẳng nhanh dần đều :
b) Vectơ gia tốc:
Trả lời :
Véctơ gia tốc có :
1) Gốc đặt tạI vật chuyển động
2) Có phương chiều là phương chiều của vectơ
3) Độ dài biểu diễn độ lớn của vectơ gia tốc theo một tỉ xích nào đó
vì chuyển động nhanh dần đều nên v > v0 nên a cùng dấu với v0
2) Vận tốc của chuyển động thẳng nhanh dần đều
a) Công thức tính vận tốc :
? . Lấy mốc thời gian là lúc vật bắt đầu tăng tốc. gọi v0 và v là vận tốc của vật lúc đầu và sau khi tăng tốc. dựa vào công thức (4)

v v2 – v1
a = = (4)
t t – t0

để thiết lập công thức vận tốc của chuyển động thẳng nhanh dần đều ?
II. Chuyển động thẳng nhanh dần đều :
Trả lời :
Khoảng thờI gian tăng tốc là : t = t – 0
Độ biến thiên vận tốc : v = v – v0
v v2 – v1
Gia tốc của vật : a = =
t t – t0

 v = v0 + a.t (5)

(5) là công thức tính vận tốc của chuyển động thẳng nhanh dần đều (v0 và a luôn cùng dấu)
Trả lời :
Khoảng thờI gian tăng tốc là : t = t – 0
Độ biến thiên vận tốc : v = v – v0
v v2 – v1
Gia tốc của vật : a = =
t t – t0


 v = v0 + a.t (5)

(5) là công thức tính vận tốc của chuyển động thẳng nhanh dần đều (v0 và a luôn cùng dấu)
Tiết học chúng ta đến đây là kết thúc phần còn lại của bài học chúng ta sẽ học vào tiết sau.

Chúc các em học tốt !