Bài 3. Chủ nghĩa tư bản được xác lập trên phạm vi thế giới

I – CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP
1. Cách mạng công nghiệp ở Anh
BÀI 3:
CHỦ NGHĨA TƯ BẢN ĐƯỢC XÁC LẬP TRÊN TOÀN THẾ GIỚI
Cách mạng công nghiệp khởi đầu ở Anh và lan nhanh ra các nước tư bản khác. Đồng thời, cách mạng tư sản tiếp tục thành công ở nhiều nước với những hình thức khác nhau, đánh dấu sự thắng lợi của chủ nghĩa tư bản trên phạm vi thế giới.
1/ Cách mạng công nghiệp ở Anh:
I. Cách mạng công nghiệp :
Từ những năm 60 của thế kỉ XVIII, máy móc được phát minh và sử dụng trong sản xuất đầu tiên ở Anh, trước hết ở ngành dệt, với sự ra đời của máy kéo Gien – ni.
Hình 12. Chủ bao mua và những người thợ kéo sợi
Thời bấy giờ, hàng dệt của Anh bán chạy làm nghề dệt rất phát đạt, mặc dù có sự mất cân đối giữa khâu kéo sợi và dệt vải – cứ 10 người kéo sợi mới đủ sợi cho 1 thợ dệt. Để khắc phục tình trạng “đói sợi”, năm 1764 Giêm Ha-gri-vơ sáng chế ra máy kéo sợi và lấy tên con gái mình đặt cho máy, gọi là máy Gien-ni. Máy xe được 16 sợi bông một lúc, năng suất tăng 8 lần.
Giêm Ha-gri-vơ
Máy kéo sợi Gien - ni
- Năm 1779: Tận dụng ưu điểm của hai máy này, Crôm - tơn đã cải tiến máy với kĩ thuật cao hơn, kéo được sợi nhỏ lại chắc, vải dệt ra vừa đẹp vừa bền.
Crôm – tơn
Máy kéo sợi được cải tiến ( 1779)
Năm 1769, Ác – crai - tơ phát minh ra máy kéo sợi chạy bằng sức nước.
Ác-crai-tơ
Máy kéo sợi chạy bằng sức nước (1769)
Ét-mơn Các-rai
Máy dệt (1785)
Do máy dệt chạy bằng sức nước nên các nhà máy phải đặt gần những khúc sông chảy xiết. Về mùa đông, máy phải ngừng hoạt động vì nước đóng băng.
Năm 1785, Ét - mơn Các – rai chế tạo ra máy dệt đầu tiên ở Anh, làm cho năng suất dệt tăng gần 40 lần so với dệt bằng tay. Về sau, máy dệt cũng chạy bằng sức nước.

Năm 1784, Giêm Oát hoàn thành việc phát minh ra máy hơi nước. Từ đó, các nhà máy có thể xây dựng ở bất cứ nơi nào thuận tiện
* Ý nghĩa sự ra đời của máy hơi nước: mở đầu cho quá trình cơ giới hóa, mang ý nghĩa của một cuộc cách mạng. Chính máy hơi nước của Giêm Oát đã tạo ra nguồn động lực mới làm giảm nhẹ sức lao động cơ bắp của con người, chuyển lao động bằng tay sang lao động máy móc. Năm 1785 người ta dùng máy hơi nước trong xưởng kéo sợi.. Năm 1800, toàn nước Anh có 321 cỡ máy hơi nước, năm 1825 tăng lên 1500 máy. Không chỉ ở ngành dệt, máy hơi nước thúc đẩy cuộc Cách mạng công nghiệp đi vào chiều sâu lẫn chiều rộng. Nó có tác dụng lớn đối với công nhiệp khai thác mỏ, nông nghiệp, giao thông vận tải, là yếu tố cơ bản của công nghiệp hóa, đánh dấu bước chuyển nhảy vọt từ văn minh nông nghiệp sang văn minh công nghiệp.
về sau được đưa dần vào các ngành kinh tế khác. Nhu cầu vận chuyển nguyên vật liệu đến nhà máy và đưa hàng hóa đi các nơi ngày một tăng. Từ đó, máy móc được sử dụng trong giao thông vận tải. Đầu thế kỉ XIX, tàu thủy chạy bằng máy hơi nước thay thế dần cho thuyền buồm: xe lủa và đường sắt bắt đầu phục vụ đời sống xã hội.
Lúc đầu máy móc mới được sử dụng trong ngành dệt vải,
Năm 1825, đoạn đường sắt đầu tiên ở nước Anh được khánh thành. Năm 1830, cả nước Anh chỉ có 108 km đường sắt, đến năm 1850 – tăng lên 10 000 km.
Máy móc và đường sắt phát triển đòi hỏi công nghiệp nặng phát triển. Năm 1850, Anh sản xuất được một nửa số gang, thép và than đá của thế giới.
Xe lửa ngựa kéo Impulsoria
Trước khi đầu máy hơi nước ra đời, người ta từng cho tàu hỏa chạy bằng... sức ngựa.
Đây là ý tưởng được đưa ra thử nghiệm năm 1850 của nhà phát minh người Ý Clemente Masserano nhằm khai thác tối đa sức ngựa để kéo được nhiều toa tàu trên đường sắt. Thế nhưng sau đó nó đã bị thay thế bằng đầu máy hơi nước và chỉ còn tồn tại trong các bảo tàng triển lãm.
Như vậy, từ năm 1760 đến năm 1840, ở Anh diễn ra quá trình chuyển biến từ sản xuất nhỏ thủ công sang sản xuất lớn bằng máy móc.
Đây là cuộc cách mạng công nghiệp hay công nghiệp hóa việc sản xuất. Cách mạng công nghiệp đã làm cho sản xuất phát triển nhanh chóng, của cải ngày càng dồi dào. Công nghiệp hóa diễn ra đầu tiên ở Anh, sớm hơn các nước khác khoảng 60 đến 100 năm và trở nên phổ biến ở các nước tư bản chủ nghĩa. Anh từ một nước nông nghiệp trở thành nước công nghiệp phát triển nhất thế giới. Thời bấy giờ, nước Anh được gọi là “công xưởng của thế giới”.
Xa kéo sợi quay tay(Những năm 60 của TK XVIII
Giêm Ha-gri-vơ: Máy kéo sợi Gien – ni (1764)
Crôm-tơn:Máy kéo sợi được cải tiến (1779)
Ác-crai-tơ:Máy kéo sợi chạy bằng hơi nước(1769)
Ét-mơn Các-rai : Máy dệt(1785)
Giêm Oát: Máy hơi nước (1784)
Tàu thủy chạy bằng máy hơi nước
Xe lửa Xti-phen-xơn
Vương quốc Anh là quốc gia công nghiệp đầu tiên trên thế giới. Nó được ghi nhận với sự phát hiện của hydro. Động cơ phản lực, động cơ đầu máy, World Wide Web, động cơ điện, bóng đèn sợi đốt và điện báo điện thương mại đều được phát minh tại Anh. Các công nghệ mới đây của Anh bao gồm các Combat Unmanned Air Vehicle, BAE Systems Taranis
Khí Hidro
Động cơ phản lực của máy bay
Động cơ đầu máy
World Wide Web
Động cơ điện
Bóng đèn sợi đốt
Điện báo điện thương mại
Combat Unmanned Air Vehicle: Máy bay không người lái
Hệ thống chiến đấu BAE Systems của Vương quốc Anh
TẠM BIỆT