Bài 3. Bảo vệ chủ quyền lãnh thổ và biên giới quốc gia

1
Bài học

BẢO VỆ CHỦ QUYỀN LÃNH THỔ VÀ BIÊN GIỚI QUỐC GIA
2
+ I MỤC TIÊU
*1.Về kiến thức :
Hiểu được khái niệm, sự hình thành, các bộ phận cấu thành lãnh thổ quốc gia và chủ quyền lãnh thổ biên giới quốc gia.
3
- Bieát ñöôïc caùch xaùc ñònh ñöôøng bieân giôùi quoác gia treân ñaát lieàn, treân bieån, treân khoâng vaø trong loøng ñaát.
4
Quán triệt các quan điểm của Đảng, Nhà nước về xây dựng, quản lý, bảo vệ biên giới quốc gia; nội dung biện pháp cơ bản về xây dựng, quản lý, bảo vệ biên giới quốc gia.
5
*2. Veà thaùi ñoä :


Xaùc ñònh ñuùng thaùi ñoä, traùch nhieäm cuûa coâng daân vaø baûn thaân trong xaây döïng, quaûn lí, baûo veä bieân giôùi quoác gia.
6
II CẤU TRÚC NỘI DUNG VÀ PHÂN BỔ THỜI GIAN

7
1. Cấu trúc nội dung
Bài học gồm 3 phần :

Lãnh thổ quốc gia và chủ quyền lãnh thổ quốc gia.
Biên giới quốc gia
Bảo vệ biên giới quốc gia nước CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
8
2.Nội dung trọng tâm

- Chuû quyeàn laõnh thoå quoác gia
Khaùi nieäm bieân giôùi quoác gia, xaùc ñònh bieân giôùi quoác gia Vieät Nam
Noäi dung cô baûn veà baûo veä bieân giôùi quoác gia nöôùc Coäng Hoøa Xaõ Hoäi Chuû Nghóa Vieät Nam; traùch nhieäm cuûa moãi coâng daân trong quaûn lí, baûo veä bieân giôùi quoác gia
9
3. Thôøi gian : 5 tieát


Phaân boá thôøi gian:
10
Tieát 1 : Laõnh thoå quoác gia
Tieát 2 : Chuû quyeàn laõnh thoå quoác gia, noäi dung chuû quyeàn laõnh thoå quoác gia.
Tieát 3: Khaùi nieäm bieân giôùi quoác gia, xaùc ñònh bieân giôùi quoác gia Vieät Nam.
Tieát 4: Moät soá quan ñieåm cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc Coäng Hoøa xaõ Hoäi Chuû Nghóa Vieät Nam veà baûo veä bieân giôùi quoác gia.Vò trí, yù nghóa cuûa vieäc xaây döïng vaø quaûn lí, baûo veä bieân giôùi quoác gia
Tieát 5: Noäi dung, bieän phaùp xaây döïng vaø quaûn lí, baûo veä bieân giôùi quoác gia.Traùch nhieäm cuûa coâng daân
11
LÃNH THỔ QUỐC GIA
VÀ CHỦ QUYỀN LÃNH THỔ QUỐC GIA
12
I Lãnh thổ quốc gia
1 ) Khái niệm lãnh thổ quốc gia:
lãnh thổ, cư dân, chính quyền là ba yếu tố cơ bản cấu thành một quốc gia độc lập có chủ quyền. Trong đó, lãnh thổ là vấn đề quan trọng hàng đầu, là không gioan cần thiết, là cơ sở thực tế cho sự tồn tại của quốc gia. Nói các khác, quốc gia được hình thành , tốn tại và phát triển trong phạm vi lãnh thổ của mình
13
Ngaøy nay, laõnh thoå quoác gia ñöôïc ñònh nghóa : “ Laõnh thoå quoác gia laø moät phaàn cuûa traùi ñaát bao goàm vuøng ñaát, vuøng trôøi treân vuøng ñaát vaø vuøng nöôùc cuõng nhö loøng ñaát döôùi chuùng thuoäc chuû quyeàn hoaøn toaøn vaø rieäng bieät cuûa moãi quoác gia nhaát ñònh”.
14
Moãi ngöôøi daân Vieät Nam ñeàu ghi nhôù lôøi daïy cuûa Baùc Hoà kính yeâu :

“Caùc vua Huøng ñaõ coù coâng döïng nöôùc.


Baùc chaùu ta phaûi cuøng nhau giöõ laáy nöôùc”
15
DÂNG HƯƠNG TƯỞNG NHỚ CÁC VUA HÙNG
16


Vì vaäy, xaây döïng , quaûn lí, baûo veä bieân giôùi, laõnh thoå cuõng laø moái quan taâm haøng ñaàu cuûa moãi quoác gia, daân toäc, laø traùch nhieäm cuûa toaøn Ñaûng, toaøn daân vaø toaøn quaân ta.
17
2) Caùc boä phaän caáu thaønh laõnh thoå quoác gia:
Laõnh thoå quoác gia goàm caùc boä phaän caáu thaønh laø vuøng ñaát, vuøng nöôùc, vuøng loøng ñaát, vuøng trôøi
18

Sơ đồ lãnh thổ và các vùng biển Việt Nam
19
- Vuøng ñaát :
Vuøng ñaát cuûa quoác gia laø phaàn laõnh thoå chuû yeáu vaø thöôøng chieám phaàn lôùn dieän tích so vôùi caùc phaàn laõnh thoå khaùc. Vuøng ñaát laõnh thoå bao goàm toaøn boä phaàn ñaát luïc ñòa vaø caùc ñaûo. Quaàn ñaûo thuoäc chuû quyeàn quoác gia ( keå caû caùc ñaûo ven bôø vaø caùc ñaûo xa bôø ).
20
Vuøng nöôùc :
Laø toaøn boä caùc phaàn nöôùc naèm trong ñöôøng bieân giôùi quoác gia. Tuy nhieân, do vò trí ñòa lí vaø caùc yeáu toá töï nhieân cuûa töøng quoác gia coù bieån hay khoâng coù bieån maø caùc phaàn nöôùc quoác gia khoâng gioáng nhau. Döïa theo vò trí, tính chaát rieâng cuûa töøng vuøng , ngöôøi ta thöôøng chia caùc vuøng nöôùc thaønh caùc boä phaän :
21
+ Vuøng nöôùc noäi ñòa: bao goàm nöôùc ôû caùc bieån noäi ñòa ,hoà, ao, soâng ngoøi, ñaàm…( keå caû töï nhieân vaø nhaân taïo) naèm treân vuøng ñaát lieàn hay bieån noäi ñòa.
+ Vuøng nöôùc bieân giôùi :bao goàm caùc soâng, hoà, bieån noäi ñòa naèm treân khu vöïc bieân giôùi giöõa caùc quoác gia.
22
+ Vuøng noäi thuûy :
Laø vuøng nöôùc bieån ñöôïc xaùc ñònh bôûi moät beân laø bôø bieån vaø moät beân khaùc laø ñöôøng cô sôû cuûa quoác gia ven biieån.
Vuøng nöôùc noäi thuûy thuoäc chuû quyeàn hoaøn toaøn, tuyeät ñoái vaø ñaày ñuû cuûa quoác gia ven bieån.
23
24
+ Vuøng nöôùc laõnh haûi :
Laø vuøng bieån naèm beân ngoaøi vaø tieáp lieàn vôùi vuøng nöôùc noäi thuûy cuûa quoác gia ( hoaëc vuøng nöôùc quaàn ñaûo cuûa quoác gia quaàn ñaûo )
Beà roäng cuûa laõnh haûi theo Coâng öôùc Luaät bieån naêm 1982 do quoác gia töï quy ñònh nhöng khoâng vöôït quaù 12 haûi lí tính töø ñöôøng cô sôû duøng ñeå tính chieàu roäng laõnh haûi cuûa quoác gia.
25
Laõnh haûi Vieät nam roäng 12 haûi lí tính töø ñöôøng cô sôû ra phía ngoaøi. Laõnh haûi Vieät Nam bao goàm laõnh haûi ñaát lieàn, laõnh haûi cuûa ñaûo, laõnh haûi quaàn ñaûo.
26
- Vuøng loøng ñaát :
Laø toaøn boä phaàn naèm döôùi vuøng ñaát vaø vuøng nöôùc thuoäc chuû quyeàn quoác gia. Theo nguyeân taéc ñöôïc maëc nhieân thöøa nhaän thì vuøng loøng ñaát ñöôïc keùo daøi tôùi taän taâm traùi ñaát.
27
Vùng trời :
Là khoảng không gian bao trùm trên vùng đất và vùng nước của quốc gia.
trong các tài liệu, văn bản pháp lí quốc tế từ trước tới nay chưa quy định chủ thể thống nhất về độ cao vùng trời quốc gia.
28
- Vuøng laõnh thoå ñaëc bieät:
Ngoaøi caùc vuøng laõnh thoå quoác gia ñaõ neâu treân, caùc taøu thuyeàn, caùc phöông tieän bay mang côø hoaëc daáu hieäu rieâng bieät vaø hôïp phaùp cuûa quoác gia, caùc coâng trình nhaân taïo ,caùc thieát bò, heä thoáng caùp ngaàm, oáng daãn ngaàm… hoaït ñoäng hoaëc naèm ngoaøi phaïm vi laõnh thoå cuûa caùc quoác gia nhö ôû vuøng bieån quoác teá, vuøng nam cöïc, khoaûng khoâng vuõ truï…cuõng ñöôïc thöøa nhaän nhö moät phaàn laõnh thoå quoác gia. Caùc phaàn laõnh thoå naøy coøn ñöôïc goïi caùc teân khaùc nhau nhö : Laõnh thoå bôi, laõnh thoå bay…
29

CỘT MỐC BIÊN GIỚI
30
31

BẢO VỆ BIÊN GIỚI HẢI ĐẢO
32
BỘ ĐỘI TRÊN ĐẢO TRƯỜNG SA
33
II. Chuû quyeàn laõnh thoå quoác gia
1.Khái niệm chủ quyền lãnh thổ quốc gia:
Chủ quyền quốc gia là quyền tối cao, tuyệt đối, hoàn toàn và riêng biệt của quốc gia đối với lãnh thổ và trên lãnh thổ của mình.
34
Theo Hiến pháp 1992 của nước Cộng Hoà xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam : "Nước Cộng Hoà xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam là một nước độc lập có chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ, bao gồm đất liền, các hải đảo, vùng biển và vùng trời"
35
2) Nội dung chủ quyền lãnh thổ quốc gia:
Nội dung chủ quyền lãnh thổ quốc gia gồm :
+ Quốc gia có quyền tự do lựa chọn chế độ chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội phù hợp với nguyện vọng của cộng đồng dân cư sống trên lãnh thổ mà không có sự can thiệp, áp đặt dưới bất cứ hình thức nào từ bên ngoài.

36


+ Quốc gia có quyền tự do trong việc lựa chọn phương hướng phát triển đất nước, thực hiện những cải cách kinh tế, xã hội phù hợp với đặc điểm quốc gia. Các quốc gia khác và các tổ chức quốc tế phải có nghĩa vụ tôn trọng sự lựa chọn đó.
37


+ Quốc gia tự quy định chế độ pháp lý đối với từng vùng lãnh thổ quốc gia.
+ Quốc gia có quyền sở hữu hoàn toàn đối với tất cả tài nguyên thiên nhiên trong lãnh thổ của mình.
38


+ Quốc gia thực hiện quyền tài phán ( quyền xét xữ ) đối với mọi công dân, tổ chức, kể cả các cá nhân, tổ chức nước ngoài ở trong phạm vi lãnh thổ quốc gia ( trừ những trường hợp pháp luật quốc gia, hoặc điều ước quốc tế mà quốc gia đó là thành viên có quy định khác ).
39
+ Quoác gia coù quyeàn aùp duïng caùc bieän phaùp cöôõng cheá thích hôïp, coù quyeàn ñieàu chænh, kieåm soaùt hoaït ñoäng cuûa caùc coâng ty ña quoác gia, sôû höõu cuûa ngöôøi nöôùc ngoaøi cuõng nhö hoaït ñoäng cuûa caùc toå chöùc töông töï, keå caû tröôøng hôïp quoác höõu hoaù, tòch thu, tröng thu taøi saûn cuûa toå chöùc, caù nhaân nöôùc ngoaøi coù boài thöôøng hoaëc khoâng boài thöôøng.
40


+ Quoác gia coù quyeàn vaø nghóa vuï baûo veã, caûi taïo laõnh thoå quoác gia theo nhöõng nguyeân taéc chung cuûa phaùp luaät quoác teá; coù quyeàn quyeát ñònh söû duïng, thay ñoåi laõnh thoå phuø hôïp vôùi phaùp luaät vaø lôïi ích cuûa coäng ñoàng daân cö soáng treân laõnh thoå ñoù.
41
B. BIÊN GIỚI QUỐC GIA
1. Söï hình thaønh bieân giôùi quoác gia
+ Tuyeán bieân giôùi ñaát lieàn :
* Vieät Nam – Trung Quoác :1.306Km
* Vieät Nam – Laøo :2.067Km (theo hieäp öôùc ngaøy 18/7/1977 )
* Vieät nam – Campuchia : 1.137Km (27/2/1985 vaø boå sung ngaøy 10/10/2005)
*
42
+ Tuyến biển đảo Việt Nam :
Đã xác định được 12 điểm để xác định đường cơ sở dùng để tính chiều rộng lãnh hải theo tuyên bố ngày 12/11/1982 của Chính phủ nước CHXHCN Việt nam ( từ điểm 0 đến A11 ).
43
2) Khaùi nieäm bieân giôùi quoác gia
a) Khaùi nieäm :

Caùc khaùi nieäm tuy khaùc nhau nhöng nhìn chung ñeàu theå hieän hai daáu hieäu ñaëc tröng:
- Moät laø, bieân giôùi quoác gia laø giôùi haïn laõnh thoå cuûa moät quoác gia.
44
- hai laø , bieân giôùi quoác gia xaùc ñònh chuû quyeàn hoøan toøan vaø tuyeät ñoái cuûa quoác gia ñoái vôùi laõnh thoå ( vuøng ñaát, vuøng nöôùc, vuøng trôøi, loøng ñaát)
45
b) Các bộ phận cấu thành biên giới quốc gia
Coù theå hieåu bieân giôùi quoác gia goàm 4 boä phaän caáu thaønh :
* Bieân giôùi treân ñaát lieàn : laø bieân giôùi phaân chia chuû quyeàn laõnh thoå ñaát lieàn cuûa moät quoác gia vôùi quoác gia khaùc .

46
* Biên giới trên biển :
Biên giới quốc gia trên biển có thể có hai phần :
+ Một phần là đường phân định nội thủy, lãnh hải giửa các nước có bờ biển tiếp liền hay đối diện nhau. Đường này xác định bởi điều ứơc giửa các nước hữu quan

47


+ Một phần là đường ranh giới phía ngòai của lãnh hải để phân cách với các vùng biển và thềm lục địa thuộc chủ quyền và quyền tài phán của quốc gia ven biển. Đường này do Luật của quốc gia ven biển qui định.
48


* Biên giới lòng đất :
Là biên giới được xác định bằng mặt thẳng đứng đi qua đường biên giới quốc gia trên đất liền, trên biển xuống lòng đất, độ sâu tới tâm trái đất.

49
Biên giới trên không :
Gồm 2 phần:
+ Phần một : là biên giới bên sườn được xác định bằng mặt thẳng đứng đi qua đường biên giới quốc gia trên đất liền và trên biển của quốc gia lên không trung.
+ Phần hai : là phần biên giới trên cao để phân định ranh giới vùng trời thuộc chủ quyền hoàn toàn và riêng biệt của quốc gia và khoảng không gian vũ trụ phía trên.

50
3) Xác định biên giới quốc gia Việt Nam
Nguyên tắc cơ bản xác định biên giới quốc gia:
Các nước có chung biên giới và ranh giới trên biển (nếu có) thương lượng để giải quyết vấn đề xác định biên giới quốc gia
đối với biên giới giáp với các vùng biển thuộc quyền chủ quyền và quyền tài phán quốc gia, Nhà nước tự quy định biên giới trên biển phù hợp với các quy định trong Công ước của Liên hợp quốc về luật biển năm 1982
51
2. caùch xacù ñònh bieân giôùi quoác gia
Xác định biên giới quốc gia trên đất liền
- Nguyên tắc chung hoạch định biên giới quốc gia trên đất liền:
+ Biên giới quốc gia trên đất liền được xác định theo các điểm, đường, vật chuẩn.
+ Biên giới quốc gia trên sông, suối được xác định:
Trên sông mà tàu thuyền đi lại được, biên giới được xác định theo giữa lạch của sông hoặc lạch chính của sông.
Trên sông, suối mà tàu thuyền không đi lại được thì biên giới theo giữa sông, suối đó. Trường hợp sông, suối đổi dòng thì biên giới vẫn giữ nguyên.
Biên giới trên cầu bắc qua sông, suối được xác định chính giữa cầu không kể biên giới dưới sông, suối như thế nào.
52

- Phương pháp cố định biên giới đó, nghĩa là giữ cho biên giới luôn ở vị trí đã xác định, làm cho tất cả mọi người có thể nhận biết rõ ràng, tạo điều kiện thuận lợi cho công tác bảo vệ, duy trì kiểm soát việc chấp hành các luật lệ ….
Dùng tài liệu ghi lại đường biên giới : Mô tả đường biên giới trong hiệp ước biên giới và nghị định thư phân giới cắm mốc; mô tả bằng hình ảnh…;
.
53
Đặt mốc quốc giới: Các nước có chung biên giới theo thoả thuận về số lượng, hình dáng, kích thước, chất liệu, mốc chính, mốc phụ; phương pháp đặt mốc (trực tiếp hay mốc gián tiếp), cách đánh số hiệu, mầu sắc …

54
Dùng đường phát quang: Nếu hai nước cùng phát quang thì biên giới là đường chính giữa đường phát quang ấy.
Ở Việt Nam hiện nay mới dùng hai phương pháp đầu
55
* Xác định biên giới quốc gia trên biển:
Biên giới quốc gia trên biển được hoạch định và đánh dấu bằng các toạ độ trên hải đồ, là ranh giới phía ngoài lãnh hải của đất liền, lãnh hải của đảo, lãnh hải của quần đảo Việt Nam được xác định bằng pháp luật Việt Nam phù hợp với Công ước năm 1982 và các điều ước quốc tế giữa Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam với các quốc gia hữu quan
*
56
Xác định biên giới quốc gia trong lòng đất
Biên giới quốc gia trong lòng đất là mặt thẳng đứng từ biên giới quốc gia trên đất liền và biên giới quốc gia trên biển xuống lòng đất.
Mặt thẳng đứng từ ranh giới phía ngoài vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa xuống lòng đất xác định quyền chủ quyền, quyền tài phán của Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam
* Xác định biên giới quốc gia trên không
Biên giới quốc gia trên không là mặt thẳng đứng từ biên giới quốc gia trên đất liền và biên giới quốc gia trên biển lên vùng trời
57
C- Bảo vệ biên giới quốc gia nước CHXNCNVN
1. Một số quan điểm của Đảng và Nhà nước CHXHCNVN về bảo vệ biên giới quốc gia
a) Biên giới quốc gia nước CHXHCNVN là thiêng liêng, bất khả xâm phạm:
b) Xây dựng, quản lý, bảo vệ biên giới quốc gia là nhiệm vụ của Nhà nước và là trách nhiệm của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân:

58
c) Bảo vệ biên giới quốc gia phải dựa vào dân, trực tiếp là đồng bào các dân tộc ở biên giới:
d) Xây dựng biên giới hoà bình, hữu nghị; giải quyết các vấn đề về biên giới quốc gia bằng biện pháp hoà bình:
e) Xây dựng lực lượng vũ trang chuyên trách, nòng cốt quản lý, bảo vệ biên giới quốc gia thực sự vững mạnh theo hướng cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, có chất lượng cao, có quân số và tổ chức hợp lý:
59
2. Nội dung cơ bản xây dựng và quản lý, bảo vệ biên giới quốc gia nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam
a) Vị trí, ý nghĩa của việc xây dựng và quản lý, bảo vệ biên giới quốc gia:
Xây dựng, quản lý, bảo vệ biên giới quốc gia có ý nghĩa vô cùng quan trọng về chính trị, kinh tế - xã hội, an ninh, quốc phòng và đối ngoại . Chỉ có xây dựng biên giới, khu vực biên giới vững mạnh mới tạo điều kiện, cơ sở cho quản lý, bảo vệ biên giới quốc gia; giữ vững ổn định bên trong, ngăn ngừa hoạt động xâm nhập, phá hoại từ bên ngoài, tăng cường đoàn kết hữu nghị với các nước láng giềng, tạo môi trường thuận lợi cho xây dựng, phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc.
60
b) Nội dung, biện pháp xây dựng và quản lý, bảo vệ biên giới quốc gia:
*Xây dựng và từng bước hoàn thiện hệ thống pháp luật về quản lý, bảo vệ biên giới quốc gia:
* Quản lý, bảo vệ đường biên giới quốc gia, hệ thống dấu hiệu mốc giới; đấu tranh ngăn chặn các hành vi xâm phạm lãnh thổ, biên giới, vượt biên, vượt biển và các vi phạm khác xảy ra ở khu vực biên giới:
61
* Xây dựng khu vực biên giới vững mạnh toàn diện:
* Xây dựng nền biên phòng toàn dân và thế trận biên phòng toàn dân vững mạnh để quản lý, bảo vệ biên giới quốc gia:
* Vận động quần chúng nhân dân ở khu vực biên giới tham gia tự quản đường biên, mốc quốc giới; bảo vệ an ninh trật tự khu vực biên giới, biển, đảo của Tổ quốc:
62
c) Trách nhiệm của công dân:
- Mọi công dân Việt Nam có trách nhiệm và nghĩa vụ bảo vệ biên giới quốc gia của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam, xây dựng khu vực biên giới, giữ gìn an ninh, trật tự an toàn xã hội ở khu vực biên giới.
- Trước hết công dân phải nhận thức rõ nghĩa vụ, trách nhiệm bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia; Chấp hành nghiêm hiến pháp, pháp luật của Nhà nước,
63
- Thực hiện nghiêm luật quốc phòng, luật nghĩa vụ quân sự, luật biên giới; tuyệt đối trung thành với tổ quốc,
- Làm tròn nghĩa vụ quân sự, thực hiện nghiêm các nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, sẵn sàng nhận và hoàn thành các nhiệm vụ được giao; cảnh giác với mọi âm mưu phá hoại của các thế lực thù địch.
64
* Trách nhiệm của học sinh
- Học tập nâng cao trình độ nhận thức về mọi mặt, hiểu biết sâu sắc về truyền thống dựng nước, giữ nước của dân tộc.
- Xây dựng, củng cố lòng yêu nước, lòng tự hào dân tộc, ý chí tự lập tự cường, nâng cao ý thức bảo vệ tổ quốc.
- Tích cực học tập kiến thức quốc phòng - an ninh, sẵn sàng nhận và hoàn thành các nhiệm vụ quốc phòng .
- Tích cực tham gia các phong trào của đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh, phong trào mùa hè xanh, phong trào thanh niên tình nguyện hướng về vùng sâu, vùng xa, biên giới hải đảo.
65
66
Vùng biên giới Việt Nam- Trung Quốc
67
CÂU HỎI ÔN TẬP
1) Trình bày khái niệm lãnh thổ Quốc gia, các bộ phận cấu thành lãnh thổ Quốc gia.

2) Khái niệm và nội dung chủ quyền lãnh thổ Quốc gia.
68
3) Nội dung cơ bản xây dựng và quản lý, bảo vệ biên giới quốc gia Nước CHXHCN Việt Nam

4)Trách nhiệm của công dân trong xây dựng và quản lý, bảo vệ biên giới quốc gia.
69
CHUÙC CAÙC EM NHIEÀU SÖÙC KHOÛE VAØ THAØNH COÂNG TRONG HOÏC TAÄP