Bài 29. Từ trường của một số dòng điện có dạng đơn giản

Ta goåi doâng àiïån chaåy trong dêy dêîn thùèng daâi vö haån laâ doâng àiïån thùèng.
a) Thñ nghiïåm vïì tûâ phöí:
Xuyïn möåt dêy dêîn àùåt thùèng àûáng qua möåt túâ bòa àùåt nùçm ngang. Do doâng àiïån chaåy qua dêy dêîn. Rùæc maåt sùæt vaâ goä nheå lïn túâ bòa, ta thu àûúåc tûâ phöí cuãa doâng àiïån thùèng lïn túâ bòa
b) Caác àûúâng sûác tûâ:
Caác àûúâng sûác tûâ cuãa doâng àiïån thùèng laâ caác àûúâng troân àöìng têm trong mùåt phùèng vuöng goác vúái doâng àiïån. Têm cuãa caác àûúâng sûác tûâ laâ giao àiïím cuãa mùåt phùèng vaâ dêy dêîn
Quy tùæc nùæm tay phaãi
Giú ngoán tay caái cuãa baân tay phaãi hûúáng theo chiïìu doâng àiïån, khum böën ngoán kia xung quanh dêy dêîn thò chiïìu tûâ cöí tay àïën caác ngoán laâ chiïìu cuãa àûúâng sûác tûâ.
Ngûúâi ta chûáng minh àûúåc rùçng, caãm ûáng tûâ cuãa doâng àiïån thùèng àùåt trong khöng khñ àûúåc tñnh theo cöng thûác sau:
c) Cöng thûác tñnh caãm ûáng tûâ:
r laâ khoaãng caách tûâ àiïím khaão saát àïën doâng àiïån
Ta goåi doâng àiïån chaåy trong dêy dêîn uöën thaânh voâng troân laâ doâng àiïån troân.
Cho voâng dêy nùçm trong mùåt phùèng thùèng àûáng xuyïn qua túâ bòa nùçm trong mùåt phùèng nùçm ngang, vaâ chûáa têm doâng àiïån. Duâng phûúng phaáp rùæc maåt sùæt ta thu àûúåc tûâ phöí cuãa doâng àiïån troân
a) Thñ nghiïåm vïì tûâ phöí:
b) Caác àûúâng sûác tûâ:
Nhìn vào từ phổ ta có thể thấy các đường cảm ứng từ đều là những đường cong. Càng gần tâm độ cong của các đường cảm ứng từ càng giảm. Đường cảm ứng từ qua tâm O là đường thẳng đứng
Ta cuäng coá thïí xaác àõnh chiïìu cuãa caác àûúâng sûác tûâ theo quy tùæc nùæm tay phaãi: khum baân tay theo voâng dêy cuãa khung sao cho chiïìu tûâ cöí tay àïën caác ngoán tay truâng vúái chiïìu doâng àiïån trong khung; ngoán caái choaäi ra chó chiïìu caác àûúâng sûác tûâ xuyïn qua mùåt phùèng doâng àiïån
Ngûúâi ta chûáng minh àûúåc rùçng caãm ûáng tûâ úã têm cuãa doâng àiïån troân maâ khung dêy göìm N voâng, àùåt trong khöng khñ, àûúåc tñnh theo cöng thûác:
c) Cöng thûác tñnh caãm ûáng tûâ:
R laâ baán kñnh cuãa doâng àiïån, I laâ cûúâng àöå doâng àiïån trong möåt voâng dêy
a) Thñ nghiïåm vïì tûâ phöí:
Xét một ống dây hình trụ, các vòng dây của ống được quấn gần nhau để có thể coi mỗi vòng dây đó là một vòng dây phẳng. Dùng cách mắc mạt sắt ta thu được từ phổ.
Bïn trong öëng dêy, caác àûúâng sûác song song vúái truåc öëng dêy vaâ caách àïìu nhau. Nïëu öëng dêy laâ àuã daâi ( L >> d) thò àûúâng bïn trong öëng dêy laâ tûâ trûúâng àïìu. Bïn ngoaâi öëng, daång vaâ sûå phên böë caác àûúâng sûác tûâ giöëng nhû úã möåt nam chêm thùèng.
b) Caác àûúâng sûác tûâ:
Caác àûúâng sûác tûâ ài ra tûâ möåt àêìu vaâ ài vaâo úã àêìu kia cuãa öëng giöëng nhû möåt thanh nam chêm thùèng. Do àoá ta coá thïí coi möåt öëng dêy mang doâng àiïån cuäng coá hai cûåc, àêìu öng maâ caác àûúâng sûác tûâ ài ra laâ cûåc Bùæc, àêìu kia laâ cûåc Nam.
Quy tùæc nùæm tay phaãi àöëi vúái doâng àiïån trong öëng dêy
Nïëu öëng dêy daâi àùåt trong khöng khñ, thò caãm ûáng tûâ bïn trong öëng dêy àûúåc tñnh nhû sau:
c) Cöng thûác tñnh caãm ûáng tûâ:
n laâ söë voâng dêy trïn 1 meát chiïìu daâi cuãa öëng