Bài 29. Thấu kính mỏng

THẤU KÍNH MỎNG
Có mấy loại thấu kính?
Kiểm tra bài cũ
Câu hỏi:

 Hãy viết công thức tính thấu kính?
 Hãy viết công thức tính độ tụ?
 Viết công thức tính độ phóng đại ảnh ( ghi rõ qui ước về dấu, gọi tên và ghi đơn vị các đại lượng)?
I. CÁC CÔNG THỨC ÁP DỤNG
1.Các công thức áp dụng:
 d = OA: khỏang cách từ vật đến thấu kính.
d > 0 :Vật thật ; d < 0 : Vật ảo.
 OF = OA’: khỏang cách từ ảnh đến thấu kính.
d’ > 0 : ảnh thật ; d’ < 0 : ảnh ảo.
OF = f : Tiêu cự. f >0: Thấu kính hội tụ ;
f < 0: Thấu kính phân kỳ
a. Công thức thấu kính:
b. Công thức tính độ tụ:
Lưu ý:
D > 0: Thấu kính hội tụ ; D < 0: Thấu kính phân kỳ.
R > 0 mặt cầu lồi ; R<0 : mặt cầu lõm.
R bằng vô cùng: mặt phẳng.
c. Công thức tính độ phóng đại
Hay
Nếu
K>0 :
ảnh cùng chiều vật.
K<0 : ảnh ngược chiều vật.
II. ĐƯỜNG ĐI CỦA CÁC TIA SÁNG QUA THẤU KÍNH
Hãy trình bày đường đi của 3 tia sáng đặc biệt qua thấu kính?

Tia tới song song với trục chính cho tia ló đi qua tiêu điểm
ảnh chính F’.
Tia tới hoặc đường kéo dài của tia tới ) qua tiêu điểm vật
chính F thì tia ló song song với trục chính
III.Sự tương quan giữa ảnh và vật:
 Hãy trình bày sự tương quan giữa ảnh và vật?
Vật thật d > 0:
IV. CÁC DẠNG TOÁN
1. Độ tụ, tiêu cự, bán kính mặt cầu:
 Nếu thấu kính đặt trong một môi trường khác không khí thì chiết suất n được tính như thế nào?
 Khi sử dụng công thức trên ta cần lưu ý gì?
* D : Đơn vị đi-ốp
* f,R : Đổi ra đơn vị mét (m)
Dạng1: Độ tụ, tiêu cự, bán kính mặt
cầu:

Áp dụng:
Ví dụ1:
Với
Một thấu kính hội tụ làm
bằng thủy tinh có chiết
suất 1,5 được giới hạn bởi
hai mặt cầu lồi có bán
kính lần lượt là 10cm và
30cm. Độ tụ của thấu
kính là:
Lưu ý: D tính bằng điốp, f và R đổi sang m
A. 5 điôp.
B. 1,5 điôp
C. 6,67 điôp
D. 2,5 điôp
Ví dụ2:
Một thấu kính mỏng có chiết
Suất 1,5 giới hạn bởi hai mặt
lồi có bán kính lần lượt là 10
cm và 30cm . Độ của thấu
kính khi đặt trong nước là:
A. 1,5 đi-ốp
B. 1,67 đi-ốp
C. 2 đi-ốp
D. -1,5 đi-ốp
Hướng dẫn:
Biết:
Tìm D?
n= 1,4
Áp dụng :
Dạng 2: Xác định vị trí,tính chất ảnh
?. Từ các công thức thấu kính mỏng hãy suy ra công thức
xác định vị trí ảnh .
Hay
Ví dụ:
A. 8cm
B. 16cm
C. 64cm
D. 72cm
Đặt vật cao 2cm cách thấu
kính hội tụ 16cm thu được
ảnh ảo 8cm. Khoảng cách từ
ảnh đến thấu kính là:
Hướng dẫn:
Biết
AB= 2cm
A’B’= 8cm
d=16cm
Tìm d’=?
Ta có:
=4
(ảnh ảo)
Suy ra d’
Dạng 3:Vị trí của vật
 Từ các công thức thấu kính , hãy cho biết công thức tìm
vị trí của vật?
Hay
Ta cần lưu ý điều gì khi sử dụng công thức trên?
 Lưu ý: + k > 0 ảnh cùng chiều với vật (thật)
+ k < 0 ảnh ngược chiều với vật.
Ví dụ:
Cần phải đặt vật cách thấu
kính hội tụ có tiêu cự bằng
5cm một khỏang bằng bao
nhiêu để thu được ảnh thật
lớn gấp 5 lần vật?
A. 4cm
B. 25cm
C. 6cm
D. 12cm
Hướng dẫn:
Biết :
f = 5cm
K= - 5
(ảnh thật)
Tìm :
d=?
Áp dụng:
Dạng 4:Xác định tiêu cự thấu kính
 Từ các công thức thấu kính, hãy viết công thức xác định
Tiêu cự ?.
Hay
Dạng 4:Xác định tiêu cự thấu kính
Áp dụng:
Hay
Ví dụ:
Một vật sáng AB vuông
góc với trục chính của thấu
kính mỏng cách thấu kính
20cm . Qua thấu kính vật
AB cho ảnh thật cao gấp 3
lần vật. Đó là thấu kính:

A. Hội tụ, f =15cm
B.Hội tụ, f =30cm
C. Phân kỳ, f = - 15cm
D. Phân kỳ, f = - 30cm
Hướng dẫn:
Biết :
d = 20cm
K= - 3
(ảnh thật)
Tìm : f ?
Áp dụng :
Dạng 5: Độ phóng đại
 Hãy nhớ lại công thức tính độ phóng đại?
hay
Nếu như đề bài cho d, f hay d’, f thì k được tính bởi
công thức nào?
hay
Ví dụ:
Một vật sáng AB cao 2cm trước thấu kính hội tụ có tiêu
cự 20cm,cách thấu kính một đoạn 30cm , qua thấu kính
cho ảnh:
A. Ảo ngược chiều cao 4cm
B. Thật ngược chiều cao4cm.
C. Thật cùng chiều cao 4cm
D. ảo cùng chiều cao 4cm
Hướng dẫn
Biết
f =20cm
d =30cm
Tìm : K ?
Áp dụng:

















Củng cố:
Đặt vật sáng AB vuông góc với trục chính của thấu kính
Phân kỳ, ảnh của vật tạo bởi thấu kính là?
A. Ảnh ảo có kích thước nhỏ hơn vật
B. ảnh ảo có kích thước lớn hơn vật
C. Ảnh thật ngược chiều với AB
D. Ảnh thật cùng chiều AB
Học bài cũ.
Giải các câu hỏi bài thi số 9 và 10 chuẩn bị cho tiết học sau.
CÁM ƠN CÁC BẠN ĐÃ THEO DÕI
RẤT MONG ĐƯỢC SỰ GÓP Ý CỦA CÁC BẠN