Bài 29. Thấu kính mỏng

KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔ GIÁO CÙNG CÁC EM HỌC SINH
GV: Nguyễn Thị Thu Hà
Trường THCS Khe Sanh
Kiểm tra bài cũ
Nêu đặc điểm của 3 tia sáng đặc biệt qua thấu kính hội tụ?
Trên hình bên có vẽ thấu kính hội tụ, quang tâm O, trục chính, hai tiêu điểm F và F’, các tia tới. Hãy vẽ các tia ló?
Một thấu kính hội tụ được đặt sát vào mặt trang sách. Hãy quan sát hình ảnh dòng chữ qua thấu kính. Hình ảnh dòng chữ thay đổi như thế nào khi từ từ dịch chuyển thấu kính ra xa trang sách.
Quan sát ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ.
Cả vật và màn đều được đặt vuông góc với trục chính của thấu kính hội tụ có tiêu cự khoảng 12cm.
f
f
 Ảnh thật ngược chiều với vật.
*C1;Đặt vật ở xa thấu kính và màn ở sát thấu kính. Từ từ dịch chuyển màn ra xa thấu kính cho đến khi xuất hiện ảnh rõ nét của vật ở trên màn, đó là ảnh thật. Ảnh thật cùng chiều hay ngược chiều so với vật?
f
f
 DÞch mµn vµo gÇn thÊu kÝnh h¬n, vÉn thu ®­îc ¶nh cña vËt trªn mµn. §ã lµ ¶nh thËt, ng­îc chiÒu so víi vËt.
*C2: Dịch vật vào gần thấu kính hơn. Tiến hành TN như trên, có thu được ảnh của vật trên màn nữa không? Ảnh thật hay ảnh ảo? Cùng chiều hay ngược chiều so với vật?
d >2f
f 7
f
f
 §Æt vËt ë trong kho¶ng tiªu cù, mµn ë s¸t thÊu kÝnh. Tõ tõ dÞch chuyÓn mµn ra xa TK, kh«ng høng ®­îc ¶nh ë trªn mµn.
*C3. Hãy chứng tỏ rằng không hứng được ảnh của vật ở trên màn.
d 8
f
f
C3. Hãy quan sát ảnh của vật qua thấu kính và cho biết đó là ảnh thật hay ảnh ảo, cùng chiều hay ngược chiều, lớn hơn hay nhỏ hơn vật?
 §Æt m¾t trªn ®­êng truyÒn cña tia lã, ta quan s¸t thÊy ¶nh cïng chiÒu, lín h¬n vËt. §ã lµ ¶nh ¶o vµ kh«ng høng ®­îc trªn mµn.
Một điểm sáng nằm ngay trên trục chính, ở rất xa thấu kính, cho ảnh tại tiêu điểm của thấu kính. Chùm tia phát ra từ điểm sáng này chiếu tới mặt thấu kính được coi là chùm song song với trục chính của thấu kính.
Vật đặt vuông góc với trục chính của thấu kính cho ảnh cũng vuông góc với trục chính.
10
S
S`
O
F`
F
S.
I
Cách 2: Tương tự dựng ảnh như hình bên.
S là điểm sáng đặt trước TK hội tụ. Chùm sáng S phát ra, sau khi khúc xạ qua TK, cho chùm tia ló hội tụ tại ảnh S’ của S
* C4: Hãy dựng ảnh S’của điểm sáng S trên hình 43.3.
*C5: Vật sáng AB được đặt vuông góc với trục chính của thấu kính hội tụ có tiêu cự f = 12 cm. Hãy dựng ảnh A’B’của AB và nhận xét đặc điểm của A’B’ trong hai trường hợp:
+ Vật AB cách thấu kính một khoảng d = 36 cm (hình 43.4a)
+ Vật AB cách thấu kính một khoảng d = 8 cm (hình 43.4b)
F
F’
O

B
A
B’
A’
Hình 43.4a
Hình 43.4b
C6.
AB = h = 1cm
OA = d = 8cm
OF=OF’= f = 12cm
A’B’ = h’=? cm
Mà OI = AB
A’O = 24cm , A’B’ = h’ = 3cm
B’
A’
B
I
Từ
C7
Trả lời câu hỏi nêu ra ở phần mở bài?
Từ từ dịch chuyển thấu kính hội tụ ra xa trang sách, ảnh của dòng chữ quan sát qua thấu kính cùng chiều và to hơn dòng chữ khi quan sát trực tiếp. Đó là ảnh ảo của dòng chữ tạo bởi thấu kính hội tụ khi dòng chữ nằm trong khoảng tiêu cự của thấu kính. Tới một vị trí nào đó ta lại nhìn thấy ảnh của dòng chữ ngược chiều với vật. Đó là ảnh thật của dòng chữ tạo bởi TKHT, khi dòng chữ nằm ngoài khoảng tiêu cự của thấu kính và ảnh thật đó nằm ở trước mắt.
* Đối với thấu kính hội tụ:
- Vật đặt ở ngoài khoảng tiêu cự cho ảnh thật, ngược chiều với vật. Khi vật đặt rất xa thấu kính thì ảnh thật có vị trí cách thấu kính một khoảng bằng tiêu cự.
- Vật đặt trong khoảng tiêu cự cho ảnh ảo, lớn hơn vật và cùng chiều với vật.
* Muốn dựng ảnh A’B’của AB qua thấu kính chỉ cần dựng ảnh B’của B bằng cách vẽ đường truyền của hai tia sáng đặc biệt, sau đó từ B’ hạ vuông góc xuống trục chính ta có ảnh A’ của A.
Dặn dò:
Về nhà học thuộc phần ghi nhớ và làm bài tập 42-43.4 đến 42-43.6
Bài học kết thúc tại đây.
Cám ơn các em!