Bài 29. Điện thế hoạt động và sự lan truyền xung thần kinh

Bài giảng Powerpoint

Bài 29:
Điện thế hoạt động và sự lan truyền xung thần kinh
Kiểm tra bài cũ:
Thế nào là điện thế nghỉ? Điện thế nghỉ
xuất hiện khi nào? Các yếu tố tham gia
hình thành điện thế nghỉ?
2. Nêu vị trí, bản chất và vai trò của bơm
Na – K?

Bài 29
ĐIỆN THẾ HOẠT ĐỘNG
CƠ CHẾ HÌNH THÀNH ĐIỆN THẾ HOẠT ĐỘNG
LAN TRUYỀN XUNG THẦN KINH TRÊN SỢI THẦN KINH
ĐIỆN THẾ HOẠT ĐỘNG VÀ
SỰ LAN TRUYỀN XUNG THẦN KINH
I. Điện thế hoạt động
Các em hãy quan sát hiện tượng trong thí nghiệm, nêu nhận xét.
Khi bị kích thích thì tế bào thần kinh hưng phấn và xuất hiện điện thế hoạt động.
Kích thích phải đủ mạnh lớn hơn hoặc bằng ngưỡng kích thích.
Điều kiện kích thích như thế nào mới xuất hiện điện thế hoạt động?
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Điện cực 1
Điện cực 2
Điện kế
màng
Sợi thần kinh
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
Đuôi gai
Nhân
Sợi trục
Bao miêlin
Eo Ranviê
Thân nơron
Điện thế trong sợi
trục bị thay đổi như thế
nào?
Vậy khi nào xuất hiện điện thế động?
1.Đồ thị điện thế hoạt động:
Điện thế đỉnh
Điện thế động có mấy
giai đoạn? Kể tên.
Điện thế hoạt động gồm 3 giai đoạn:
+ Mất phân cực (khử cực).
+ Đảo cực.
+ Tái phân cực.
Điện thế hoạt động dao động: 100 – 110mV.

Các em hãy quan sát đồ thị
2. Cơ chế hình thành điện thế hoạt động:
Ở trạng thái điện thế nghỉ thì nồng độ ion Na+ và K+ bên trong và ngoài tế bào như thế nào?

Giai đoạn mất phân cực và giai đoạn đảo cực:
Cổng Na+ mở, Na+ đi qua màng vào trong tế bào gây mất phân cực và đảo cực.
Na+ tích điện dương đi vào làm trung hòa điện tích âm ở mặt trong tế bào (ứng với giai đoạn mất phân cực).
Na+ còn đi vào dư thừa làm cho mặt trong màng tế bào tích điện dương so với mặt ngoài màng tích điện âm (ứng với giai đoạn đảo cực).
Quan sát hình 29.2
Giai đoạn tái phân cực:
Bên trong tế bào
Bên ngoài tế bào
Màng tế bào
K+
K+
K+
K+
K+
K+
Cổng K+
đóng
Na+
Na+
Na+
Na+
Na+
Na+
Na+
Na+
Na+
Cổng Na+ mở
K+
K+
K+
Giai đoạn mất phân cực và đảo cực
Hình 29.2. Cơ chế hình thành điện thế hoạt động

Màng tế bào
Bên ngoài tế bào
Bên trong tế bào

K+
K+
K+
K+
Na+
Cổng K+ mở rộng
Cổng Na+ đóng
K+
Na+
Na+
Na+
Na+
Na+
Na+
Na+
K+
K+
K+
K+
Giai đoạn tái phân cực

Giai đoạn tái phân cực:
Ion K+ đi qua màng tế bào ra ngoài
Mặt trong màng tích điện âm
Mặt ngoài màng tích điện dương.
Thế nào là điện thế hoạt động?


Khái niệm điện thế hoạt động:
Điện thế hoạt động là sự biến đổi điện thế nghỉ, từ phân cực sang mất phân cực, đảo cực và tái phân cực.
Quá trình hình thành điện thế hoạt động
kéo dài khoảng 3 – 4o/oo giây.
Điện thế hoạt động xảy ra trong bao lâu?
II. Lan truyền xung TK trên sợi TK:
Xung thần kinh là gì?
Điện thế hoạt động khi xuất hiện được gọi là
xung TK hay xung điện.
Dựa vào cấu tạo, sợi thần kinh chia thành
mấy loại?
1.Lan truyền xung TK trên sợi TK
không có bao miêlin:
Sợi thần kinh không có bao miêlin có
đặc điểm gì?

Đặc điểm sợi TK không có bao miêlin: Sợi TK trần, không có bao miêlin bao bọc.
Quan sát hình 29.3 cho biết cách thức và cơ chế lan truyền xung TK trên sợi TK không có bao miêlin.

+
+
+
+
+
+
+
_
_
_
_
_
_
_
_
_
+
+
+
_
Chiều lan truyền của xung thần kinh
Xung thần kinh lan truyền trên sợi thần kinh khộng có bao miêlin
Cách thức lan truyền xung TK: Lan truyền liên tục từ vùng này sang vùng kế tiếp ở phiá trước cuả sợi TK.
Cơ chế lan truyền xung TK: Do mất phân cực, đảo cực và tái phân cực liên tiếp từ điểm này sang điểm khác.

2. Lan truyền xung TK trên sợi TK
có bao miêlin:
Sợi thần kinh có bao miêlin có
đặc điểm gì?

Đặc điểm sợi TK có bao miêlin: Có bao miêlin bao bọc không liên tục tạo thành các eo Ranviê.

Xem đoạn phim và cho biết cách thức và cơ chế lan truyền xung TK trên sợi TK có bao miêlin.

Cách thức lan truyền xung TK: Nhảy cóc từ eo Ranviê này sang eo Ranviê khác.
Cơ chế lan truyền xung TK: Do mất phân cực, đảo cực và tái phân cực diễn ra ở các eo Ranviê cạnh nhau.
So sánh tốc độ lan truyền xung thần kinh trên sợi thần kinh có và không có bao miêlin ?
Xung thần kinh lan truyền theo các bó sợi thần kinh có bao miêlin từ vỏ não xuống đến các cơ ngón chân làm ngón chân co lại. Hãy tính thời gian xung thần kinh lan truyền từ vỏ não xuống ngón chân (biết chiều cao của người nào đó là 1,6 m, tốc độ lan truyền là 100 m/ giây).
Thời gian xung thần kinh lan truyền từ vỏ não xuống ngón chân là:
1,6 m : 100 m / giây = 0,016 giây
Cá Đuối
Điện phát ra là 60V
Cá Chình
Điện phát ra là 600V
Cá Nheo
Điện phát ra là 400V
Phân biệt cơ chế hình thành điện thế nghỉ và điện thế hoạt động?
Về nhà:
Học bài
Đọc trước bài 30: Truyền tin qua xináp.