Bài 29. Điện thế hoạt động và sự lan truyền xung thần kinh

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO LẠNG SƠN
----------
G
D
SINH HỌC 11 – CƠ BẢN
Tổ: HÓA - SINH
Thực hiện: Nguyễn Thị Nhàn
Lạng sơn, tháng 1 năm 2001
Chúc buổi học của chúng ta thành công tốt đẹp!!
Chào các em
NGUYỄN THỊ NHÀN – THPT VIỆT BẮC – SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO LẠNG SƠN
Bài 29: ĐiỆN THẾ HOẠT ĐỘNG VÀ SỰ LAN TRUYỀN XUNG THẦN KINH
Bài 29: ĐiỆN THẾ HOẠT ĐỘNG VÀ SỰ LAN TRUYỀN XUNG THẦN KINH
KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 1: Khi tế bào ở trạng thái nghỉ ngơi:
A. cổng K+ và Na+ cùng đóng. B. cổng K+ mở và Na+ đóng.
C. cổng K+ và Na+ cùng mở. D. cổng K+ đóng và Na+ mở.
Câu 2: Điện thế nghỉ là sự chênh lệch điện thế 2 bên màng khi TB nghỉ ngơi:
A. phía trong màng tích điện dương, ngoài màng tích điện âm.
B. phía trong màng tích điện âm, ngoài màng tích điện dương.
C. cả trong và ngoài màng tích điện dương.
D. cả trong và ngoài màng tích điện âm.
Câu 3: Để duy trì điện thế nghỉ, bơm K+ - Na+ có vai trò chuyển:
Na+ từ ngoài vào trong màng.
B. K+ từ ngoài vào trong màng.
C. K+ từ trong ra ngoài màng.
D. Na+ từ trong ra ngoài màng.
Chọn phương án đúng
Điện thế nghỉ
Kích thích
Giai đoạn mất phân cực
Giai đoạn đảo cực
Giai đoạn tái phân cực
- 70mV
* Điện thế hoạt động gồm 3 giai đoạn:
- Giai đoạn mất phân cực - Giai đoạn đảo cực
- Giai đoạn tái phân cực
Hình 29.1: Đồ thị điện thế hoạt động của TBTK mực ống
I. ĐIỆN THẾ HOẠT ĐỘNG :
1. Đồ thị điện thế hoạt động:
H1. Tại sao từ điện thế nghỉ biến đổi thành điện thế hoạt động?
H2. Điện thế hoạt động gồm những giai đoạn nào?
* Do bị kích thích điện thế nghỉ biến đổi thành điện thế hoạt động
H3. Điện thế hoạt động được hình thành theo cơ chế nào?  2, Cơ chế …..
Bài 29: ĐiỆN THẾ HOẠT ĐỘNG VÀ SỰ LAN TRUYỀN XUNG THẦN KINH
I. ĐIỆN THẾ HOẠT ĐỘNG
1. Đồ thị điện thế hoạt động:
H3. Điện thế hoạt động được hình thành theo cơ chế nào?  2, Cơ chế …..
2. Cơ chế hình thành điện thế hoạt động:
Cơ chế hình thành điện thế hoạtđộng
a. Ở giai đoạn mất phân cực và đảo cực:
Khi bị kích thích:Cổng Na+ mở rộng, cổng K+ mở hé. Mặt khác Na+ (ngoài TB) lớn hơn Na+ (trong TB)
Na+khuếch tán qua màng vào trong tế bào trung hòa điện tích âm gây ra mất phân cực.
H4. Ở Giai đoạn mất phân cực và đảo cực loại Ion nào đi qua màng TB và sự di chuyển đó có tác dụng gì?
 Na+ tiếp tục khuếch tán qua màng vào trong làm cho mặt trong mang tích điện dương so với mặt ngoài màng tế bào tích điện âm gây ra đảo cực.
H5. Ở Giai đoạn tái phân cực loại Ion nào đi qua màng TB và sự di chuyển đó có tác dụng gì?
b.Ở giai đoạn tái phân cực:
Cổng K+ mở rộng, cổng Na+ đóng. K+ (trong TB) lớn hơn K+ (ngoài TB)
 K+ khuếch tán qua màng ra ngoài màng làm cho mặt ngoài màng TB tích điện dương so với mặt trong màng tích điện âm gây ra tái phân cực
H6. Thế nào là điện thế hoạtđộng

* Vậy, Điện thế hoạt động là sự biến đổi điện thể nghỉ từ phân cực sang mất phân cực, đảo cực và tái phân cực
Bài 29: ĐiỆN THẾ HOẠT ĐỘNG VÀ SỰ LAN TRUYỀN XUNG THẦN KINH
- - - - - - - - - - - - - - - - -
+ + + + + + + + + + + + + + + + +
ATP
ADP
2K+
BƠM Na-K
NGOÀI TB
TRONG TB
2K+
MÀNG TB
2K+
2K+
2K+
2K+
2K+
2K+
3Na+
Na+
3Na+
3Na+
3Na+
3Na+
3Na+
* Vai trò của bơm Na-K: vận chuyển Na+ từ trong ra ngoài TB và K+ từ ngoài vào trong TB theo tỉ lệ 3 Na+ : 2 K+ để lập lại trật tự như ban đầu.
I. ĐIỆN THẾ HOẠT ĐỘNG
1. Đồ thị điện thế hoạt động:
2. Cơ chế hình thành điện thế hoạt động:
a. Ở giai đoạn mất phân cự và đáo cực :
b. Ở giai đoạn tái phân cực
H7. Trong cơ chế hình thành điện thế hoạtđộng bơm Na+ -K+ có vai trò ntn ?
Bài 29: ĐiỆN THẾ HOẠT ĐỘNG VÀ SỰ LAN TRUYỀN XUNG THẦN KINH
- Xung thần kinh xuất hiện ở nơi bị kích thích sẽ lan truyền dọc theo sợi thần kinh.
- Nơi điện thế hoạt động vừa sinh ra, màng đang vào giai đoạn trơ tuyệt đối nên không tiếp nhận kích thích nên xung thần kinh chỉ lan truyền theo 1 chiều nhất định (tốc độ khoảng ≤ 1m/s).
- Lan truyền liên tục từ vùng này sang vùng khác kề bên (do mất phân cực, đảo cực và tái phân cực liên tiếp hết vùng này sang vùng khác trên sợi thần kinh)
I. ĐIỆN THẾ HOẠT ĐỘNG
II. SỰ LAN TRUYỀN XUNG THẦN KINH TRÊN SỢI THẦN KINH:
1. Lan truyền xung thần kinh trên sợi thần kinh không có bao mielin:
H8. Điện thế hoạt được hình thành xung trần kinh sẽ lan truyền ntn ?
H9. Tại sao xung thần kinh chỉ lan truyền theo 1 chiều nhất định (AB)?
Bài 29: ĐiỆN THẾ HOẠT ĐỘNG VÀ SỰ LAN TRUYỀN XUNG THẦN KINH
Cấu tạo: sợi thần kinh được bao bọc bởi các bao miêlin (có bản chất là phôtpholipit, màu trắng, cách điện) nhưng không liên tục mà ngắt quãng tạo thành các eo Ranvie.
I. ĐIỆN THẾ HOẠT ĐỘNG
II. SỰ LAN TRUYỀN XUNG THẦN KINH TRÊN SỢI THẦN KINH:
1. Lan truyền xung thần kinh trên sợi thần kinh không có bao mielin:
2. Lan truyền xung thần kinh trên sợi thần kinh có bao mielin:
H10.Quan sát hình vẽ và nêu cấu tạo của sợi thần kinh?
H11. Trên sợi thần kinh có bao mielin xung TK được lan truyền ntn?
Chiều lan truyền của xung thần kinh
Sự lan truyền xung thần kinh: Theo cách nhảy cóc từ eo Ranvie này sang eo Ranvie khác (do mất phân cực, đảo cực và tái phân cực liên tiếp từ eo Ranvie này sang eo Ranvie khác). Tốc độ lan truyền nhanh ≥ 100m/s.
Bài 29: ĐiỆN THẾ HOẠT ĐỘNG VÀ SỰ LAN TRUYỀN XUNG THẦN KINH
I. ĐIỆN THẾ HOẠT ĐỘNG :
II. SỰ LAN TRUYỀN XUNG THẦN KINH TRÊN SỢI THẦN KINH:
1. Lan truyền xung thần kinh trên sợi thần kinh không có bao mielin:
2. Lan truyền xung thần kinh trên sợi thần kinh có bao mielin:

H13. Xung thần kinh lan truyền theo các bó sợi thần kinh có bao mielin từ vỏ não xuống đến các cơ ngón chân làm ngón chân co lại. Hãy tính thời gian xung thần kinh lan truyền từ vỏ não xuống ngón chân của 1 người cao 1,6m, tốc độ lan truyền là 100m/s) ?
Thời gian lan truyền xung thần kinh từ vỏ não xuống ngón chân = 1,6/100 = 0,016 (s)
H12. Tại sao xung TK lan truyền trên sợi TK có bao mielin theo cách nhảy cóc?

Do bao mielin có tính chất cách điệnnên không thể khử cực và đảo cực ở vungd có bao mielin
Bài 29: ĐiỆN THẾ HOẠT ĐỘNG VÀ SỰ LAN TRUYỀN XUNG THẦN KINH
CỦNG CỐ BÀI HỌC
Câu 1: Xung thần kinh là:
A. sự xuất hiện điện thế hoạt động
B. thời điểm sắp xuất hiện điện thế hoạt động
C. thời điểm chuyển giao giữa điện thế nghỉ sang điện thế hoạt động
D. thời điểm sau khi xuất hiện điện thế hoạt động
Câu 2: Điện thế hoạt động là:
A. sự biến đổi điện thế nghỉ ở màng tế bào từ phân cực sang đảo cực, mất phân cực và tái phân cực.
B. sự biến đổi điện thế nghỉ ở màng tế bào từ phân cực sang mất phân cực, đảo cực và tái phân cực.
C. sự biến đổi điện thế nghỉ ở màng tế bào từ phân cực sang đảo cực, mất phân cực.
D. sự biến đổi điện thế nghỉ ở màng tế bào từ phân cực sang đảo cực, và tái phân cực.
CỦNG CỐ BÀI HỌC
Câu 3: Vì sao sự lan truyền xung thần kinh trên sợi trục có bao miêlin lại “nhảy cóc” ?
A. Vì giữa các eo Ranvie, sợi trục bị bao bằng bao miêlin cách điện.
B. Vì tạo cho tốc độ truyền xung nhanh.
C. Vì sự thay đổi tính thấm của màng chỉ xảy ra tại các eo Ranvie.
D. Vì đảm bảo cho sự tiết kiệm năng lượng.
Câu 4: Vì sao trong ĐTHĐ xảy ra giai đoạn mất phân cực?
A. Do Na+ đi vào làm trung hoà điện tích âm trong màng TB.
B. Do Na+ đi vào làm trung hoà điện tích trong và ngoài màng TB.
C. Do K+ đi vào làm trung hoà điện tích âm trong màng TB.
D. Do K+ đi vào làm trung hoà điện tích trong và ngoài màng TB.
BÀI TẬP VỀ NHÀ
- Trả lời câu hỏi trong sách giáo khoa.
Đọc trước bài 30 “Truyền tin qua xinap”.
Trả lời phiếu bài tập
Đáp án phiếu bài tập
CHÀO TẠM BIỆT!
Chúc các em học tập tốt!