Bài 29. Điện thế hoạt động và sự lan truyền xung thần kinh

Xin kính chào quý thầy cô
và các em học sinh lớp 11B9 !
Giáo viên: Đặng Thị Thùy Trang
Kiểm tra bài cũ:
Câu 1. Thế nào là điện thế nghỉ? Các yếu tố tham gia
hình thành điện thế nghỉ?
Câu 2. Nêu vai trò của bơm Na – K trong việc hình thành điện thế nghỉ?

BÀI 29 – TIẾT 32
ĐIỆN THẾ HOẠT ĐỘNG
VÀ SỰ LAN TRUYỀN XUNG THẦN KINH
I. Điện thế hoạt động
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Điện cực 1
Điện cực 2
Điện kế
màng
Sợi thần kinh
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
Đuôi gai
Nhân
Sợi trục
Bao miêlin
Eo Ranviê
Thân nơron
Điện thế trong sợi
trục bị thay đổi như thế
nào?
Vậy khi nào xuất hiện điện thế động?
1. Đồ thị điện thế hoạt động
Điện thế đỉnh
Điện thế động có mấy
giai đoạn? Kể tên.
Điện thế hoạt động gồm 3 giai đoạn:
+ Mất phân cực (khử cực).
+ Đảo cực.
+ Tái phân cực.

Các em hãy quan sát đồ thị
2. Cơ chế hình thành điện thế hoạt động
Ở trạng thái điện thế nghỉ
nồng độ ion Na+ và K+
bên trong và ngoài tế bào
như thế nào?

Bên trong tế bào
Bên ngoài tế bào
Màng tế bào
K+
K+
K+
K+
K+
K+
Cổng K+
đóng
Na+
Na+
Na+
Na+
Na+
Na+
Na+
Na+
Na+
Cổng Na+ mở
K+
K+
K+
Giai đoạn mất phân cực và đảo cực
Hình 29.2. Cơ chế hình thành điện thế hoạt động
Màng tế bào
Bên ngoài tế bào
Bên trong tế bào
K+
K+
K+
K+
Na+
Cổng K+ mở rộng
Cổng Na+ đóng
K+
Na+
Na+
Na+
Na+
Na+
Na+
Na+
K+
K+
K+
K+
Giai đoạn tái phân cực
Giai đoạn tái phân cực:
Ion K+ đi qua màng tế bào ra ngoài
Mặt trong màng tích điện âm
Mặt ngoài màng tích điện dương.
* Khái niệm điện thế hoạt động:
Điện thế hoạt động là sự biến đổi điện thế nghỉ, từ phân cực sang mất phân cực, đảo cực và tái phân cực.
Giai đoạn mất phân cực và giai đoạn đảo cực:
Cổng Na+ mở, Na+ đi qua màng vào trong tế bào gây mất phân cực và đảo cực.
Na+ tích điện dương đi vào làm trung hòa điện tích âm ở mặt trong tế bào (ứng với giai đoạn mất phân cực).
Na+ còn đi vào dư thừa làm cho mặt trong màng tế bào tích điện dương so với mặt ngoài màng tích điện âm (ứng với giai đoạn đảo cực).
II. Lan truyền xung thần kinh trên sợi thần kinh
Điện thế hoạt động khi xuất hiện được gọi là
xung TK hay xung điện.
Xung thần kinh là gì?
Dựa vào cấu tạo, sợi thần kinh chia thành
mấy loại?
Sợi thần kinh không có bao miêlin có
đặc điểm gì?
1. Lan truyền xung thần kinh trên sợi thần kinh không có bao miêlin
Đặc điểm sợi TK không có bao miêlin: Sợi TK trần, không có bao miêlin bao bọc.
1. Lan truyền xung thần kinh trên sợi thần kinh không có bao miêlin
+
+
+
+
+
+
+
_
_
_
_
_
_
_
_
_
+
+
+
_
Chiều lan truyền của xung thần kinh
Xung thần kinh lan truyền trên sợi thần kinh khộng có bao miêlin
Chiều lan truyền của xung thần kinh
Xung thần kinh lan truyền trên sợi thần kinh không có bao miêlin
Quan sát hình 29.3 cho biết cách thức và cơ chế lan truyền xung TK trên sợi TK không có bao miêlin.
Cách thức lan truyền xung TK: Lan truyền liên tục từ vùng này sang vùng kế tiếp ở phiá trước cuả sợi TK.
Cơ chế lan truyền xung TK: Do mất phân cực, đảo cực và tái phân cực liên tiếp từ điểm này sang điểm khác.
2. Lan truyền xung thần kinh trên sợi thần kinh có
bao miêlin
Sợi thần kinh có bao miêlin có
đặc điểm gì?
Đặc điểm sợi TK có bao miêlin: Có bao miêlin bao bọc không liên tục tạo thành các eo Ranviê.
Xem đoạn phim và cho biết cách thức và cơ chế lan truyền xung TK trên sợi TK có bao miêlin.
Cách thức lan truyền xung TK: Nhảy cóc từ eo Ranviê này sang eo Ranviê khác.
Cơ chế lan truyền xung TK: Do mất phân cực, đảo cực và tái phân cực diễn ra ở các eo Ranviê cạnh nhau.
So sánh tốc độ lan truyền xung thần kinh trên sợi thần kinh có và không có bao miêlin ?
Xung thần kinh lan truyền theo các bó sợi thần kinh có bao miêlin từ vỏ não xuống đến các cơ ngón chân làm ngón chân co lại. Hãy tính thời gian xung thần kinh lan truyền từ vỏ não xuống ngón chân (biết chiều cao của người nào đó là 1,6 m, tốc độ lan truyền là 100 m/ giây).
Thời gian xung thần kinh lan truyền từ vỏ não xuống ngón chân là:
1,6 m : 100 m / giây = 0,016 giây
Bài tập
Cá Đuối
Điện phát ra là 60V
Cá Chình
Điện phát ra là 600V
Cá Nheo
Điện phát ra là 400V
CỦNG CỐ BÀI HỌC
Câu 1: Xung thần kinh là:
A. sự xuất hiện điện thế hoạt động
B. thời điểm sắp xuất hiện điện thế hoạt động
C. thời điểm chuyển giao giữa điện thế nghỉ sang điện thế hoạt động
D. thời điểm sau khi xuất hiện điện thế hoạt động
Câu 2: Vì sao trong ĐTHĐ xảy ra giai đoạn mất phân cực?
A. Do Na+ đi vào làm trung hoà điện tích dương trong màng TB.
B. Do Na+ đi vào làm cân bằng điện tích trong và ngoài màng TB.
C. Do K+ đi vào làm trung hoà điện tích âm trong màng TB.
D. Do K+ đi vào làm trung hoà điện tích trong và ngoài màng TB.
CỦNG CỐ BÀI HỌC
Câu 3: Vì sao sự lan truyền xung thần kinh trên sợi trục có bao miêlin lại “nhảy cóc” ?
A. Vì giữa các eo Ranvie, sợi trục bị bao bằng bao miêlin cách điện.
B. Vì tạo cho tốc độ truyền xung nhanh.
C. Vì không thay đổi tính thấm của màng chỉ xảy ra tại các eo Ranvie.
D. Vì đảm bảo cho sự tiết kiệm năng lượng.
BÀI TẬP VỀ NHÀ
Phân biệt cơ chế hình thành điện thế nghỉ và điện thế hoạt động?
So sánh sự dẫn truyền xung thần kinh trên sợi thần kinh không có và có bao miêlin
Về nhà:
Học bài
Đọc trước bài 30: Truyền tin qua xináp.
XIN CẢM ƠN
CÁC THẦY CÔ VÀ CÁC EM!