Bài 29. Điện thế hoạt động và sự lan truyền xung thần kinh

Chào cô và các em!
Kiểm tra bài cũ
1) Thế nào là điện sinh học?
Có những loại điện sinh học nào?
2) Điện thế nghỉ là gì? Cho ví dụ.
3) Nêu nguyên nhân hình thành điện thế nghỉ?
Câu 1: Khi tế bào ở trạng thái nghỉ ngơi:
A. Cổng K+ và Na+ cùng đóng.
B. Cổng K+ mở và Na+ đóng.
C. Cổng K+ và Na+ cùng mở.
D. Cổng K+ đóng và Na+ mở.

Câu 2: Bơm Na – K có nhiệm vụ gì?
A. Chuyển Na+ và K+ từ ngoài vào trong màng.
B. Chuyển Na+ và K+ từ trong ra ngoài màng.
C. Chuyển Na+ từ ngoài vào trong màng, K + từ trong ra ngoài màng.
D. Chuyển K+ từ ngoài vào trong màng, Na + từ trong ra ngoài màng.
Câu 3: Khi tế bào nghỉ ngơi sự chênh lệch điện thế hai bên màng tế bào gọi là điện thế nghỉ, khi đó màng tế bào có đặc điểm gì?
A. Phía trong màng tích điện dương, ngoài màng tích điện âm.
B. Phía trong màng tích điện âm, ngoài màng tích điện dương.
C. Cả trong và ngoài màng tích điện dương.
D. Cả trong và ngoài màng tích điện âm.

Câu 4: Ở trạng thái nghỉ ngơi, nồng độ K+ bên trong như thế nào so với bên ngoài?
A. Cao hơn
B. Thấp hơn
C. Như nhau
Bài 29: ĐIỆN THẾ HOẠT ĐỘNG VÀ SỰ LAN TRUYỀN XUNG THẦN KINH
Điện thế nghỉ
Kích thích
Giai đoạn mất phân cực
Giai đoạn đảo cực
Giai đoạn tái phân cực
- 70mV
Hình 29.1: Đồ thị điện thế hoạt động của TBTK mực ống
I. ĐIỆN THẾ HOẠT ĐỘNG
Khi tế bào bị kích thích, điện thế nghỉ còn duy trì không?
Nêu các giai đoạn của điện thế hoạt động?
Đặc điểm của mỗi giai đoạn?

Điện thế hoạt động
là gì?
1) Khái niệm
Điện thế hoạt động là sự thay đổi điện thế giữa trong và ngoài màng khi tế bào thần kinh bị kích thích.

2) Đồ thị của điện thế hoạt động:
Gồm 3 giai đoạn:
- Mất phân cực (khử cực)
- Đảo cực
- Tái phân cực
Cơ chế
3) Nguyên nhân:
- Do tính thấm chọn lọc của màng đối với các ion K+ và Na+ thay đổi, gây nên sự mất phân cực (khử cực) (Na+ từ ngoài vào tế bào)  đảo cực (Na+ tiếp tục vào)  tái phân cực (K+ từ trong tế bào ra ngoài)
Bên trong tế bào
Bên ngoài tế bào
Màng tế bào
K+
K+
K+
K+
K+
K+
Cổng K+
mở hé
Na+
Na+
Na+
Na+
Na+
Na+
Na+
Na+
Na+
Cổng Na+ mở
K+
K+
K+
Cơ chế gây mất phân cực và đảo cực
Ở giai đoạn mất phân cực và đảo cực loại ion nào đi qua màng tế bào và sự di chuyển của ion đó có tác dụng gì?
Vì sao khi cổng Na+ mở Na+ ồ ạt từ ngoài vào trong tế bào
Na+ ồ ạt vào trong do nồng độ Na+ ở bên ngoài nhiều hơn so với bên trong tế bào
Màng tế bào
Bên ngoài tế bào
Bên trong tế bào
K+
K+
K+
K+
Na+
Cổng K+ mở rộng
Cổng Na+ đóng
K+
Na+
Na+
Na+
Na+
Na+
Na+
Na+
K+
K+
K+
K+
Cơ chế gây tái phân cực
Em hãy quan sát quá trình và cho biết nguyên nhân gây ra tái phân cực?
Nguyên nhân tạo điện thế hoạt động ?
II. SỰ LAN TRUYỀN XUNG THẦN KINH TRÊN SỢI THẦN KINH
Sợi thần kinh không có bao miêlin
Sợi thần kinh có bao miêlin
Bao miêlin
Eo Ranvie
Hai loại sợi thần kinh cấu tạo khác nhau ở điểm nào?
1) Xung thần kinh:
Là điện thế hoạt động xuất hiện nơi bị kích thích.
Xung thần kinh lan truyền dọc theo sợi thần kinh.
Cách lan truyền và tốc độ lan truyền xung thần kinh trên sợi thần kinh không có hoặc có bao miêlin là khác nhau
Xung thần kinh
là gì?
Xung thần kinh lan truyền
như thế nào?
2) Lan truyền xung thần kinh trên sợi thần kinh không có bao mielin
Điện thế hoạt động được hình thành xung thần kinh sẽ lan truyền như thế nào ?
Chiều lan truyền của xung thần kinh
3) Lan truyền xung thần kinh trên sợi thần kinh
có bao mielin
Trên sợi thần kinh có bao mielin xunSg TK được lan truyền như thế nào?
Nêu cấu tạo của bao miêlin?
Tại sao xung TK lan truyền trên sợi TK chỉ theo một chiều?
Hoàn thành phiếu học tập sau!
Sợi trần không có
miêlin bao bọc
Sợi có miêlin
bao bọc
Bao miêlin bao bọc
không liên tục,
ngắt quảng tạo
thành các eo Ranvie.
Bao miêlin có bản
chất là photpholipit,
màu trắng cách điện

-Xung thần kinh
truyền liên tục từ
vùng này sang
vùng khác kế tiếp.
Video1
Xung thầ kinh
truyền theo kiểu
nhảy cóc
từ eo Ranvie này
sang eo Ranvie
khác tiếp theo
Video2
Tốc độ truyền
xung chậm.
(3-5 m/s)
Tốc độ
truyền xung
nhanh hơn
so với trên
sợ thần kinh
không có bao
miêlin.
(100 m/s
Tại sao xung TK lan truyền trên sợi TK có bao mielin theo cách nhảy cóc?
Do bao mielin có tính chất cách điệnnên không thể khử cực và đảo cực ở vùng có bao mielin
Xung thần kinh lan truyền theo các bó sợi thần kinh có bao mielin từ vỏ não xuống đến các cơ ngón chân làm ngón chân co lại. Hãy tính thời gian xung thần kinh lan truyền từ vỏ não xuống ngón chân của 1 người cao 1,6m, tốc độ lan truyền là 100m/s)
Thời gian lan truyền xung thần kinh từ vỏ não xuống ngón chân = 1,6/100 = 0,016 (s)ss
Củng cố
Câu 1: Xung thần kinh là:
A. Sự xuất hiện điện thế hoạt động
B. Thời điểm sắp xuất hiện điện thế hoạt động
C. Thời điểm chuyển giao giữa điện thế nghỉ sang điện thế hoạt động
D. Thời điểm sau khi xuất hiện điện thế hoạt động
Câu 2: Điện thế hoạt động là:

A. Sự biến đổi điện thế nghỉ ở màng tế bào từ phân cực sang đảo cực, mất phân cực và tái phân cực.
B. Sự biến đổi điện thế nghỉ ở màng tế bào từ phân cực sang mất phân cực, đảo cực và tái phân cực.
C. Sự biến đổi điện thế nghỉ ở màng tế bào từ phân cực sang đảo cực, mất phân cực.
D. Sự biến đổi điện thế nghỉ ở màng tế bào từ phân cực sang đảo cực, và tái phân cực.
Câu 3: Vì sao sự lan truyền xung thần kinh trên sợi trục có bao miêlin lại “nhảy cóc” ?
A. Vì giữa các eo Ranvie, sợi trục bị bao bằng bao miêlin cách điện.
B. Vì tạo cho tốc độ truyền xung nhanh.
C. Vì sự thay đổi tính thấm của màng chỉ xảy ra tại các eo Ranvie.
D. Vì đảm bảo cho sự tiết kiệm năng lượng.
Câu 4: Vì sao trong điện thế hoạt động xảy ra giai đoạn mất phân cực?
A. Do Na+ đi vào làm trung hoà điện tích âm trong màng TB.
B. Do Na+ đi vào làm trung hoà điện tích trong và ngoài màng TB.
C. Do K+ đi vào làm trung hoà điện tích âm trong màng TB.
D. Do K+ đi vào làm trung hoà điện tích trong và ngoài màng TB.
Câu 5: Điện thế hoạt động bao gồm các giai đoạn:
Mất phân cực, đảo cực, tái phân cực
Mất phân cực, khử cực, đảo cực
Mất phân cực, yên tĩnh, khử cực
Mất phân cực, khử cực, tái phân cực

Câu 6: Khi lan truyền xung thần kinh trên sợi trục có bao miêlin, sự thay đổi tính thấm của màng chỉ xãy ra tại:
Bao miêlin
Nhân tế bào
Eo Ranvie
Bao miêlin và nhân tế bào
Dặn dò
Đọc mục “Em có biết?”
Học bài, trả lời câu hỏi SGK trang120.
Nghiên cứu bài mới: Bài 30: Truyền tin qua xi náp. Trả lời các câu hỏi lệnh trong bài.
Cảm ơn cô và các em!
Chúc các em học tập tốt!