Bài 29. Điện thế hoạt động và sự lan truyền xung thần kinh

1
Những người da đỏ đang săn thú.
Các em hãy cho biết tại sao chỉ với những cây lao thô sơ như vậy mà họ lại có thể săn được con thú lớn này?
2
I. DẪN TRUYỀN XUNG THẦN KINH TRONG MỘT CUNG PHẢN XẠ
Quan sát hình và
hãy cho biết khi bị kích thích
Xung thần kinh được
dẫn truyền
qua những cơ quan nào?
Dĩa nóng
3
I. DẪN TRUYỀN XUNG THẦN KINH TRONG MỘT CUNG PHẢN XẠ
Trong 1 cung phản xạ: Xung thần kinh xuất hiện từ cơ quan thụ cảm bị kích thích→ nơron cảm giác→ trung ương thần kinh (não và tủy sống) → qua nơron trung gian→ nơron vận động → cơ quan đáp ứng qua các xináp theo 1 chiều nhất định.
4
1. Khái niệm xináp
Xináp
Xináp
Xináp là gì ?
Xináp
Xináp là diện tiếp xúc giữa tế bào thần kinh với tế bào thần kinh hoặc với các tế bào khác như: tế bào cơ, tế bào tuyến … có vai trò dẫn truyền xung thần kinh.
Có mấy kiểu xináp?
5
Quan sát hình 29 SGK và
Hãy điền vào chỗ trống
Bằng những cụm từ thích hợp
Chùy xináp
Màng sau
Xináp
Chất trung gian
hóa học
Khe xináp
Màng trước
Xináp
Thụ thể
Xináp
Bóngxi náp
1
7
6
5
4
3
2
6

2.QUÁ TRÌNH LAN TRUYỀN CỦA ĐIỆN THẾ HOẠT ĐỘNG QUA XINÁP.
Quan sát đoạn phim sau hoàn thành phiếu học tập sau
7
Ca++
Ca++
Ca++
Ca++
Ca++
Ca++
Xung thần kinh
Giai đoạn 1
Giai đoạn 2
Giai đoạn 3
8
Xung thần kinh đến làm Ca2+ đi vào trong chùy xináp
Ca2+ vào làm bóng chứa chất trung gian hoá học gắn vào màng trước và vỡ ra giải phóng chất trung gian hóa học vào khe xináp
Các phân tử chất trung gian hóa học gắn vào thụ thể trên màng sau và làm xuất hiện điện thế hoạt động và tiếp tục lan truyền
1
2
3
QUÁ TRÌNH LAN TRUYỀN CỦA ĐIỆN THẾ HOẠT ĐỘNG QUA XINÁP.
9
Xi náp điện
Xi náp điện: - Cấu tạo từ các kênh ion nối giữa 2 tế bào kế nhau.
- Ít phổ biến, chủ yếu có ở cơ tim, ít có ở thần kinh.
10
Các bóng chứa chất trung gian hóa học trong xináp có bị cạn kiệt không?
Chất trung gian hóa học có bị ứ đọng lại ở màng sau xináp không ?
11
12
VẬY XUNG THẦN KINH ĐƯỢC TRUYỀN QUA XINAP HÓA HỌC LÀ NHỜ VÀO YẾU TỐ NÀO?
Xung thần kinh được truyền qua xinap nhờ chất trung gian hóa học.
CHẤT TRUNG GIAN HÓA HỌC CÓ VAI TRÒ NHƯ THẾ NÀO TRONG VIỆC LAN TRUYỀN XUNG THẦN KINH QUA XINÁP?
Chất trung gian hóa học gắn vào thụ thể ở màng sau làm thay đổi tính thấm của màng sau xinap xuất hiện điện thế hoạt động ở màng sau, rồi lan truyền đi tiếp.
13
Tại sao tin được truyền qua xináp chỉ theo một chiều, từ màng trước qua màng sau mà không thể theo chiều ngược lại?
Vì màng sau không có các bóng chứa chất trung gian hóa học để đi về màng trước.
Màng trước không có thụ thể để nhận chất trung gian hóa học
 Thông tin chỉ truyền 1 chiều từ màng trước tới màng sau mà không theo chiều ngược lại.
14
Cơ chế truyền tin qua xináp được ứng dụng trong thực tế như thế nào?
- Atropin phong bế màng sau của xináp làm mất khả năng nhận cảm với chất axêtycolin của màng sau  hạn chế hưng phấn và làm giảm co thắt  giảm đau.
- Thuốc tẩy giun sán cho lợn (dipterec), sau khi uống vào thuốc ngấm vào giun sán, phá hủy enzim ở các xináp gây co cơ telanos làm giun sán cứng đờ không bám được vào niêm mạc ruột, cơ trơn của ruột lợn tăng cường co bóp đẩy giun sáng ra ngoài.
15
II. MÃ THÔNG TIN THẦN KINH
???
16
II. MÃ THÔNG TIN THẦN KINH
ĐỐI VỚI CÁC THÔNG TIN CÓ TÍNH CHẤT ĐỊNH TÍNH
Các thông tin này được mã hóa bằng chính các neuron riêng biệt khi bị kích thích.
17
II. MÃ THÔNG TIN THẦN KINH

Cảm nhận âm thanh:
Cao, thấp , trầm bổng,
to, nhỏ
18
II. MÃ THÔNG TIN THẦN KINH

Cảm nhận ánh sáng:
Cường độ cao, thấp

19
II. MÃ THÔNG TIN THẦN KINH
2. ĐỐI VỚI CÁC THÔNG TIN CÓ TÍNH CHẤT ĐỊNH LƯỢNG
Cách mã hóa thứ hai: phụ thuộc vào tần số xung thần kinh.
Vd:SGK
20
III. CỦNG CỐ KIẾN THỨC
Điền vào chỗ trống những cụm từ thích hợp.
1. Trong 1 cung phản xạ: Xung thần kinh xuất hiện từ cơ quan thụ cảm bị kích thích (1) →trung ương thần kinh (tủy sống)→ qua neuron trung gian (2) cơ quan đáp ứng qua các xynap theo 1 chiều nhất định.
Neuron cảm giác
Neuron vận động
21
III. CỦNG CỐ KIẾN THỨC
2. Kể tên các thành phần của một xináp?
22
III. CỦNG CỐ KIẾN THỨC
2. Kể tên các thành phần của một xináp?
Chùy xi náp
Bóng xi náp
Chất trung gian hóa học
Màng trước xi náp
Khe xi náp
Màng sau xi náp
Thụ thể trên màng sau xi náp
23
III. CỦNG CỐ KIẾN THỨC
3. Điền vào chỗ trống những cụm từ thích hợp.
Khi xung thần kinh truyền đến chùy xi náp thì:
Canxi từ (1) tràn vào (2)
Canxi làm vỡ các (3) giải phóng các chất (4) vào khe xináp
Các chất trung gian hóa học gắn
vào (5)
Dịch mô
Thụ thể màng sau xi náp
Hóa học trung gian
Bóng xi náp
Chùy xi náp
24
IV. DẶN DÒ
Về nhà học bài.
Xem trước bài 30
- Trả lời các câu hỏi trong SGK
- Gạch dưới những cụm từ chưa hiểu
- Cho vd tập tính bẩm sinh, tập tính học được
- Đọc thêm phần tham khảo: Em đã biết