Bài 29. Điện thế hoạt động và sự lan truyền xung thần kinh

KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM
KIỂM TRA BÀI CŨ
?. Điện thế nghỉ là gì? Trình bày nguyên nhân hình thành điện thế nghỉ?
KIỂM TRA BÀI CŨ
Khi tế bào ở trạng thái nghỉ ngơi
a.Cổng Na+ và K+ cùng mở
b.Cổng Na+ và K+ cùng đóng
c.Cổng K+ đóng và Na+ mở
d.Cổng K+ mở và Na+ đóng
2. Vì sao điện thế nghỉ được duy trì
- Bơm Na - K là các chất vận chuyển (bản chất là prôtêin) có ở trên màng tế bào. Bơm này có nhiệm vụ chuyển K+ từ phía ngoài trả vào phía trong màng tế bào làm cho nồng độ K+ ở bên trong tế bào luôn cao hơn bên ngoài tế bào, vì vậy duy trì được điện thế nghỉ.
- Bơm Na - K còn có vai trò trong cơ chế hình thành điện thế hoạt động. Bơm này chuyển Na+ từ phía trong trả ra phía ngoài màng tế bào trong trường hợp điện thế hoạt động xuất hiện
BÀI 29
ĐIỆN THẾ HOẠT ĐỘNG
VÀ SỰ LAN TRUYỀN XUNG THẦN KINH
I. Điện thế hoạt động
II. Lan truyền xung thần kinh trên sợi thần kinh
Điện thế nghỉ
I. ĐIỆN THẾ HOẠT ĐỘNG
1.Đồ thị điện thế hoạt động
Bằng cách nào người ta xác định được khi tế bào bị kích thích sẽ xuất hiện điện thế hoạt động?
Qua đồ thị ở hình 29.1 cho ta biết những thông tin gì?
-
+
-
-
+
+
+
+
Vậy thế nào là điện thế hoạt động?
- Điện thế họat động: là sự thay đổi điện thế giữa trong và ngoài màng khi tế bào thần kinh bị kích thích.
ĐIỆN THẾ HOẠT ĐỘNG:
1.Đồ thị điện thế hoạt động:
- Đồ thị điện thế hoạt động gồm 3 giai đoạn: mất phân cực (khử cực), đảo cực và tái phân cực.
2. Cơ chế hình thành điện thế hoạt động:
- Nguyên nhân: sự thay đổi tính thấm của màng đối với các ion thay đổi, gây nên sự khử cực (khi Na+ từ ngoài vào tế bào) -> đảo cực (Na+ tiếp tục vào) -> tái phân cực (khi K+ từ trong tế bào ra ngoài).
Cổng Na+ mở
Na+
Na+ tích điện dương đi vào màng TB làm trung hòa điện tích âm ở mặt trong tế bào gây nên mất phân cực
Cổng Na+ mở
Na+
Na+ tiếp tục vào dư thừa làm cho mặt trong tế bào tích điện dương so với mặt ngoài tích điện âm gây nên đảo cực.
Cổng Na+ đóng
K+ mở
K+
K+ đi ra mang theo điện tích dương nên làm cho mặt ngoài màng tế bào mang điện tích dương , gây nên tái phân cực.
I. ĐIỆN THẾ HOẠT ĐỘNG:
2. Cơ chế hình thành điện thế hoạt động
K
K
K
K
K
K
K
K
K
K
K
K
K
K
K
K
K
K
K
K
K
K
K
K
Na
Na
Na
Na
Na
Na
Na
Na
Na
Na
Na
Na
Na
Na
Na
Na
Na
Na
Na
Na
Na
BÊN TRONG TẾ BÀO
BÊN NGOÀI TẾ BÀO
MÀNG TẾ BÀO
CỔNG K+
CỔNG Na+
Na
Na
Na
Na
Na
Mất phân cực
Đảo cực
Na
K
K
K
K
K
K
K
K
K
K
K
K
K
K
K
K
K
K
K
K
K
K
K
Na
Na
Na
Na
Na
Na
Na
Na
Na
Na
Na
Na
Na
Na
Na
Na
Na
Na
Na
Na
Na
Na
Na
Na
Na
BÊN TRONG TẾ BÀO
BÊN NGOÀI TẾ BÀO
MÀNG TẾ BÀO
Na
Na
Na
Na
Na
CỔNG K+
CỔNG Na+
Đảo cực
Tái phân cực
I. ĐIỆN THẾ HOẠT ĐỘNG :
II. SỰ LAN TRUYỀN XUNG THẦN KINH TRÊN SỢI THẦN KINH
Sợi thần kinh không có bao miêlin
Sợi thần kinh có bao miêlin
Bao miêlin
Eo Ranvie
Điện thế hoạt động khi xuất hiện được gọi là xung thần kinh.
Xung thần kinh khi xuất hiện ở nơi bị kích thích sẽ lan truyền dọc theo sợi thần kinh
Sợi trần, không có
bao miêlin bao bọc.
Do mất phân cực,đảo cực và tái phân cực liên tiếp hết vùng này sang vùng khác trên sợi thần kinh
Tốc độ chậm: 3-5m/s
Sợi có bao miêlin bao bọc.
Bao miêlin bao bọc không liên tục, ngắt quãng tạo thành các eo Ranvie.
Bao miêlin có bản chất là photpholipit, có màu trắng và cách điện.
Do mất phân cực,đảo cực và tái phân cực liên tiếp từ eo Ranvie này sang eo ranvie khác trên sợi thần kinh
Tốc độ nhanh: 100m/s
 Nghiên cứu SGK và quan sát đoạn phim sau để hoàn thành phiếu học tập:
II. Lan truyền xung thần kinh trên sợi thần kinh
II. LAN TRUYỀN XUNG THẦN KINH TRÊN SỢI THẦN KINH:
Tại sao điện thế hoạt động lan truyền trên sợi TK có bao miêlin theo lối “nhảy cóc”?
Vì miêlin có tính chất cách điện, nên không khử cực và đảo cực ở vùng có bao miêlin.
CÂU LỆNH SGK
 Xung thần kinh lan truyền theo các bó sợi thần kinh từ vỏ não đến các cơ ngón chân làm ngón chân co lại. Hãy tính thời gian lan truyền từ vỏ não xuống ngón chân( cho biết chiều cao của người nào đó là 1,6m, tốc độ lan truyền là 100m/s.
Thời gian xung thần kinh lan truyền từ vỏ não xuống ngón chân là:
1,6 m : 100 m / giây = 0,016 giây
Giải:
Sau 1 thời gian dài lao động trí óc căng thẳng thì khả năng nhận và trả lời kích thích của tế bào thần kinh giảm xuống, dẫn đến khả năng tiếp thu bài giảm, cần phải nghỉ ngơi để phục hồi như cũ
Tại sao 45’ học bài căng thẳng cần có 5’ giải lao?
Cá Đuối
Điện phát ra là 60V
Cá Chình
Điện phát ra là 600V
Cá Nheo
Điện phát ra là 400V
CHÚC CÔ VÀ CÁC EM SỨC KHỎE!!!
1. Lan truyền xung thần kinh trên sợi thần kinh không có bao miêlin
+
+
+
+
-
-
-
-
A
B
C
-
+
-
+
+
-
-
+
+
-
D
II. LAN TRUYỀN XUNG THẦN KINH TRÊN SỢI THẦN KINH:
II. LAN TRUYỀN XUNG THẦN KINH TRÊN SỢI THẦN KINH:
2. Lan truyền xung thần kinh trên sợi thần kinh có bao miêlin
+
+
+
+
-
-
-
-
A
B
C
-
+
-
+
+
-
-
+
+
-
D