Bài 29. Chữa lỗi về chủ ngữ và vị ngữ

Chào mừng các thày cô giáo
và các em học sinh!
Hà Nội, 4-2007
Tiết 120

Chữa lỗi về chủ ngữ và vị ngữ
a)
thấy Dế Mèn biết phục thiện.
/
Bài tập 1
D?c các ví d? sau và tr? l?i câu h?i:
* Xác định chủ ngữ, vị ngữ trong các ví dụ trên?
* Từ đó nhận xét câu nào đúng, câu nào sai?
* Chữa các câu sai?



b)
cho thấy Dế Mèn biết phục thiện.
Câu đúng (đủ hai thành phần chính)
Câu sai (thiếu chủ ngữ )
Qua truyện "Dế Mèn phiêu lưu kí",
em
TN
CN
VN
Qua truyện "Dế Mèn phiêu lưu kí"
TN
VN
Chữa lại câu viết sai cho đúng.
Qua truyện "Dế Mèn phiêu lưu kí"
cho thấy Dế Mèn biết phục thiện.

Qua truyện "Dế Mèn phiêu lưu kí", tác giả Tô Hoài cho thấy Dế Mèn biết phục thiện.
Qua truyện "Dế Mèn phiêu lưu kí", em thấy Dế Mèn biết phục thiện.

Truyện "Dế Mèn phiêu lưu kí" cho thấy Dế Mèn biết phục thiện.

Thêm chủ ngữ
Biến đổi trạng ngữ thành chủ ngữ
(bằng cách bỏ từ "qua" ở đầu câu)

Vậy câu mắc lỗi thiếu chủ ngữ có những cách chữa như thế nào?

Kết luận
Đối với câu thiếu chủ ngữ, có các cách chữa như sau:
Thêm chủ ngữ.
Biến d?i tr?ng ng? thành chủ ngữ của câu (n?u cú th?).

?
Bài tập 2
* Điền chữ Đ trước câu đúng, chữ S trước câu sai.
* Chữa những câu sai cho đúng.
Kết quả của năm học đầu tiên ở trường THCS đã động viên em rất nhiều.
Với kết quả của năm học đầu tiên ở trường THCS đã động viên em rất nhiều.
Chúng tôi thích nghe kể những câu chuyện dân gian.
Những câu chuyện dân gian mà chúng tôi thích nghe kể.

Đ
S
Đ
S
/
/
a) Thánh Gióng cưỡi ngựa sắt, vung roi sắt, xông thẳng vào quân thù.
b) Hình ảnh Thánh Gióng cưỡi ngựa sắt, vung roi sắt, xông thẳng vào quân thù.
c) Bạn Lan, người học giỏi nhất lớp 6A.
d) Bạn Lan là người học giỏi nhất lớp 6A.
Bài tập 3
D?c các ví d? sau và tr? l?i câu h?i:
* Xác định chủ ngữ, vị ngữ trong các ví dụ trên?
* Từ đó nhận xét câu nào đúng, câu nào sai?
* Chữa các câu sai?


Thánh Gióng / cưỡi ngựa sắt, vung roi sắt, xông thẳng
CN VN
vào quân thù.


Câu đúng ( đủ hai thành phần chớnh)

b) Hình ảnh Thánh Gióng cưỡi ngựa sắt, vung roi sắt,

xông thẳng vào quân thù
Câu sai ( thiếu vị ngữ)

c) Bạn Lan, người học giỏi nhất lớp 6A
Câu sai (thiếu vị ngữ)

d) Bạn Lan / là người học giỏi nhất lớp 6A.
CN VN
Câu đúng ( đủ hai thành phần chớnh)
(cụm danh từ)
(từ và phần chú thích)
b) Hình ảnh Thánh Gióng cưỡi ngựa sắt, vung roi sắt, xông thẳng vào quân thù.





c) Bạn Lan, người học giỏi nhất lớp 6A.

Chữa lại câu viết sai cho đúng.
- Hình ảnh Thánh Gióng cưỡi ngựa sắt, vung roi sắt, xông thẳng vào quân thù đã để lại trong em niềm cảm phục.
- Em rất thích hình ảnh Thánh Gióng cưỡi ngựa sắt, vung roi sắt, xông thẳng vào quân thù.
- Bạn Lan, người học giỏi nhất lớp 6A là bạn thân của tôi.
- Bạn Lan là người học giỏi nhất lớp 6A.
- Tôi rất quý bạn Lan, người học giỏi nhất lớp 6A.

Vậy câu mắc lỗi thiếu vị ngữ có những cách chữa như thế nào?

Kết luận
Đối với câu thiếu vị ngữ, có các cách chữa như sau:
Thêm vị ngữ.
Biến d?i cụm từ đã cho thành một cụm
chủ - vị.

?
Bài tập 4: D?t cõu h?i d? ki?m tra cõu cú thi?u ch? ng? hay v? ng? khụng.

a) - Từ hôm đó, ai không làm gì nữa?
- Từ hôm đó, bác Tai, cô Mắt, cậu Chân,
cậu Tay như thế nào?
b) - Lát sau, con gì đẻ được?
- Lát sau, hổ như thế nào?
c) - Hơn mười năm sau, ai già rồi chết?
- Hơn mười năm sau, bác tiều như thế nào?

Các câu dó cho đều đủ thành phần chớnh.
Bài tập 5
Điền ch? ngữ thích hợp vào chỗ trống.
. . . . bắt đầu học hát.

. . . . đua nhau hót líu lo.

. . . . . đua nhau nở rộ.

. . . . cười đùa vui vẻ.
Bài tập 6
Điền vị ngữ thích hợp vào chỗ trống.
Khi học lớp 5, Hải . . . . .

Lúc Dế Choắt chết, Dế Mèn . . . .

Buổi sáng, mặt trời . . . .

Trong thời gian nghỉ hè, chúng tôi . . . .
Bài tập 7: Chuyển câu ghép thành các câu đơn.
Hổ đực mừng rỡ đùa giỡn với con. Còn hổ cái thì nằm phục xuống, dáng mệt mỏi lắm.
Mấy hôm nọ, trời mưa lớn. Trên những hồ ao quanh bãi trước mặt, nước dâng trắng mênh mông.
Thuyền xuôi giữa dòng con sông rộng hơn ngàn thước. Trông hai bên bờ, rừng đước dựng lên cao ngất như hai dãy trường thành vô tận.
. Trong bài có chi tiết Bác nhẹ nhàng dém chăn, chăm sóc giấc ngủ của các anh chiến sĩ.

Thảo luận nhóm:
Đọc đoạn văn sau. Phát hiện câu sai và
sửa lại cho đúng.
"Đêm nay Bác không ngủ" , một tác phẩm thành công của nhà thơ Minh Huệ viết về Bác Hồ
Qua hình ảnh đó cho ta cảm nhận sâu sắc hơn tình yêu thương mênh mông của Người
. Bác bình dị, gần gũi mà vĩ đại,
cao cả biết bao !
(Theo bài làm của học sinh)
"Đêm nay Bác không ngủ" là một tác phẩm thành công của nhà thơ Minh Huệ viết về Bác Hồ. Trong bài có chi tiết Bác nhẹ nhàng dém chăn chăm sóc giấc ngủ của các anh chiến sĩ. Qua hình ảnh đó ta cảm nhận sâu sắc hơn tình yêu thương mênh mông của Người. Bác bình dị, gần gũi mà vĩ đại, cao cả biết bao !
Chữa lỗi câu
Thiếu chủ ngữ
Thêm
chủ ngữ
Thiếu vị ngữ
Biến đổi
trạng ngữ
thành
chủ ngữ
Biến đổi
cụm từ
thành
cụm
chủ - vị
Thêm
vị ngữ
Nói và viết câu đúng ngữ pháp
Xin chân thành cảm ơn